Tổng thống Mỹ Donald Trump hôm thứ Năm khẳng định ông sẽ không cho phép Israel sáp nhập vùng Bờ Tây bị chiếm đóng, đặt ra một “lằn ranh đỏ” hiếm hoi đối với hành động của Israel tại lãnh thổ Palestine.
Tuyên bố này được đưa ra sau khi Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu đến New York để tham dự Đại hội đồng Liên Hiệp Quốc và gặp Tổng thống Trump.
“Tôi sẽ không cho phép Israel sáp nhập Bờ Tây. Không, tôi sẽ không cho phép điều đó. Chuyện đó sẽ không xảy ra,” Trump nói tại Phòng Bầu Dục, đồng thời thừa nhận ông đã trao đổi với Netanyahu trước đó cùng ngày.
“Đã quá đủ. Đã đến lúc phải dừng lại,” ông nói thêm.
Amir Levy/Hình ảnh Getty
Những phát biểu này đưa Trump xích lại gần lập trường của nhiều quốc gia phương Tây và Ả Rập, vốn cảnh báo rằng việc Israel sáp nhập Bờ Tây sẽ chôn vùi hoàn toàn viễn cảnh thành lập một nhà nước Palestine. Chính quyền Trump đã ngày càng bị cô lập trên trường quốc tế, ngay cả với các đồng minh then chốt, do bảo vệ chiến dịch hủy diệt Gaza của Israel – vốn bị một ủy ban điều tra độc lập của Liên Hiệp Quốc gọi là hành vi diệt chủng.
Tuyên bố của Trump diễn ra chỉ vài ngày sau khi chính quyền của ông đưa ra một kế hoạch 21 điểm gửi các lãnh đạo Ả Rập nhằm chấm dứt chiến tranh Gaza. Kế hoạch này bao gồm việc Hamas thả toàn bộ con tin Israel, đạt được lệnh ngừng bắn vĩnh viễn, và xây dựng khuôn khổ quản trị Gaza mà không có Hamas, kèm đề xuất Israel rút dần quân khỏi vùng đất này.
Theo các nguồn tin ngoại giao khu vực, nhiều lãnh đạo Ả Rập đã đồng tình với phần lớn kế hoạch nhưng yêu cầu bổ sung những điểm then chốt: không sáp nhập Bờ Tây, giữ nguyên hiện trạng Jerusalem, chấm dứt chiến tranh Gaza, trả tự do cho toàn bộ con tin, tăng viện trợ nhân đạo và giải quyết tình trạng các khu định cư bất hợp pháp của Israel.
Ngoại trưởng Ả Rập Saudi, Hoàng tử Faisal bin Farhan Al Saud, sau cuộc họp với Trump, nói rằng ông tin tổng thống Mỹ hiểu rõ “nguy cơ và hiểm họa” của việc sáp nhập Bờ Tây:
“Các nước Ả Rập và Hồi giáo đã làm rõ với Tổng thống rằng bất kỳ hành động sáp nhập nào cũng gây nguy hại không chỉ cho khả năng kiến tạo hòa bình ở Gaza mà còn cho hòa bình bền vững trong toàn khu vực.”
Căng thẳng ở Bờ Tây leo thang
Bờ Tây, nằm phía tây sông Jordan, do Israel chiếm đóng từ năm 1967, hiện là nơi sinh sống của hơn 3,3 triệu người Palestine.
Israel đã nhiều lần bàn thảo khả năng sáp nhập toàn bộ hoặc một phần lãnh thổ này, trong khi các bộ trưởng cực hữu thúc đẩy sáp nhập hoàn toàn. Quân đội Israel đã gia tăng các chốt kiểm soát, dựng thêm rào chắn, khiến việc đi lại bên trong lãnh thổ ngày càng khó khăn.
Kể từ sau cuộc tấn công do Hamas dẫn đầu ngày 7/10/2023, Israel đã tăng cường hoạt động quân sự tại Bờ Tây, truy quét các nhóm vũ trang Palestine, dựng thêm trạm gác, phong tỏa nhiều khu vực. Bạo lực từ lực lượng định cư Do Thái cũng leo thang, đi kèm với việc chiếm đất.
Tuần này, Israel bất ngờ đóng cửa vô thời hạn cửa khẩu duy nhất nối Bờ Tây với Jordan – vốn là tuyến đường chính để người dân rời đi và ra quốc tế mà không cần đi qua Israel.
Trong khi đó, ở Gaza, quân đội Israel tiếp tục tiến sâu hơn vào Thành phố Gaza. Hình ảnh định vị cho thấy xe tăng đã áp sát khu trại Beach Camp ở phía tây thành phố, nơi vẫn còn hàng trăm nghìn người chưa chịu di tời.
Sáp nhập đồng nghĩa “khai tử” Hiệp định Abraham
Tổng thống Pháp Emmanuel Macron hôm thứ Tư cảnh báo rằng sáp nhập Bờ Tây sẽ là “lằn ranh đỏ” cho Mỹ và cũng đồng nghĩa chấm dứt Hiệp định Abraham – thỏa thuận lịch sử do chính quyền Trump ký kết năm 2020 giúp Israel bình thường hóa quan hệ với ba quốc gia Ả Rập, trong đó có Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất (UAE).
Macron cho biết Trump đã nói rõ với ông rằng Mỹ và châu Âu “cùng chung quan điểm” về vấn đề này.
UAE cũng nhấn mạnh rằng bất kỳ hành động sáp nhập nào của Israel tại Bờ Tây sẽ phá vỡ tiến trình hội nhập khu vực.
Trong khi đó, Netanyahu vừa ký duyệt kế hoạch mở rộng khu định cư gây tranh cãi ở vùng E1 – một dự án xây dựng hàng nghìn căn hộ sẽ chia cắt Bờ Tây thành hai, khiến việc thành lập một nhà nước Palestine có thủ đô tại Đông Jerusalem gần như không thể.
Bộ trưởng Tài chính cực hữu Bezalel Smotrich ca ngợi dự án này là hành động “xóa bỏ” ý tưởng về nhà nước Palestine, coi đó là phản ứng của Israel trước làn sóng các quốc gia tuyên bố công nhận Palestine gần đây.
Nguồn CNN
