WASHINGTON (AP) — Tổng thống Donald Trump đã sa thải một ủy viên đảng Dân chủ của cơ quan liên bang giám sát an toàn hạt nhân khi ông tiếp tục khẳng định quyền kiểm soát lớn hơn đối với các cơ quan quản lý độc lập.
Christopher Hanson, cựu chủ tịch Ủy ban quản lý hạt nhân Hoa Kỳ, cho biết trong một tuyên bố hôm thứ Hai rằng Trump đã chấm dứt chức vụ ủy viên NRC của ông mà không có lý do, “trái với luật hiện hành và tiền lệ lâu đời về việc bãi nhiệm những người được cơ quan độc lập bổ nhiệm”.
Việc sa thải Hanson diễn ra khi Trump tìm cách tước quyền của cơ quan an toàn độc lập, nơi đã quản lý ngành công nghiệp hạt nhân Hoa Kỳ trong năm thập kỷ. Trump đã ký các sắc lệnh hành pháp vào tháng 5 nhằm mục đích tăng gấp bốn lần sản lượng điện hạt nhân trong nước trong vòng 25 năm tới, một mục tiêu mà các chuyên gia cho rằng Hoa Kỳ rất khó có thể đạt được. Để đẩy nhanh quá trình phát triển điện hạt nhân, các sắc lệnh này trao cho Bộ trưởng Năng lượng Hoa Kỳ thẩm quyền phê duyệt một số thiết kế và dự án lò phản ứng tiên tiến.
Người phát ngôn Tòa Bạch Ốc Anna Kelly cho biết trong một tuyên bố qua email rằng “mọi tổ chức đều hiệu quả hơn khi các nhà lãnh đạo cùng chung chí hướng” và rằng tổng thống đảng Cộng hòa có quyền “sa thải nhân viên trong chính nhánh hành pháp của mình”.
Trump đã sa thải hai trong số ba ủy viên Dân chủ tại Ủy ban Cơ hội Việc làm Bình đẳng, một cơ quan liên bang độc lập chịu trách nhiệm thực thi luật liên bang cấm phân biệt đối xử tại nơi làm việc. Trong một động thái tương tự, hai thành viên của Ban Quan hệ Lao động Quốc gia đã bị sa thải. Willie Phillips, một thành viên Dân chủ và cựu chủ tịch của Ủy ban Điều tiết Năng lượng Liên bang độc lập, đã từ chức vào tháng 4, nói với các phóng viên rằng Nhà Trắng đã yêu cầu ông làm như vậy.
Trump cũng đã ký một sắc lệnh hành pháp trao cho Nhà Trắng quyền kiểm soát trực tiếp các cơ quan quản lý liên bang độc lập như Ủy ban Chứng khoán và Giao dịch, Ủy ban Thương mại Liên bang và Ủy ban Truyền thông Liên bang.
Dân biểu bang New Jersey Frank Pallone, đảng viên Dân chủ cấp cao tại Ủy ban Năng lượng và Thương mại Hạ viện, gọi việc sa thải Hanson là bất hợp pháp và là một nỗ lực khác của Trump nhằm làm suy yếu các cơ quan độc lập và củng cố quyền lực tại Nhà Trắng.
Pallone cho biết trong một tuyên bố: “Quốc hội đã rõ ràng thành lập NRC như một cơ quan độc lập, không chịu sự chi phối của bất kỳ tổng thống nào, vì biết rằng đó là cách duy nhất để đảm bảo sức khỏe, sự an toàn và phúc lợi của người dân Hoa Kỳ”.
Các Thượng nghị sĩ Dân chủ cũng cho biết Trump đã vượt quá thẩm quyền của mình. Các Thượng nghị sĩ Sheldon Whitehouse, Patty Murray và Martin Heinrich cho biết trong một tuyên bố chung rằng “sự vô luật pháp của Trump” đe dọa khả năng của ủy ban trong việc đảm bảo rằng các nhà máy điện hạt nhân và vật liệu hạt nhân an toàn và không bị can thiệp chính trị.
Hanson được Trump đề cử vào ủy ban vào năm 2020. Ông được Tổng thống Joe Biden bổ nhiệm làm chủ tịch vào tháng 1 năm 2021 và giữ chức vụ đó cho đến khi Trump nhậm chức tổng thống nhiệm kỳ thứ hai. Trump đã chọn David Wright, một thành viên đảng Cộng hòa của ủy ban, làm chủ tịch. Hanson tiếp tục phục vụ tại NRC với tư cách là một ủy viên. Nhiệm kỳ của ông dự kiến kết thúc vào năm 2029.
Nhiệm kỳ của Wright sẽ kết thúc vào ngày 30 tháng 6. Nhà Trắng chưa cho biết liệu ông có được tái bổ nhiệm hay không.
Edwin Lyman, giám đốc an toàn điện hạt nhân tại Liên minh các nhà khoa học quan tâm, gọi Hanson là một công chức tận tụy và là người ủng hộ mạnh mẽ cho sứ mệnh an toàn và sức khỏe cộng đồng của NRC. Việc sa thải Hanson là “động thái thái quá mới nhất của Trump nhằm phá hoại sự độc lập và toàn vẹn” của cơ quan bảo vệ đất nước Hoa Kỳ khỏi các thảm họa nhà máy điện hạt nhân, Lyman cho biết trong một tuyên bố.
NRC xác nhận công việc của Hanson đã kết thúc vào thứ Sáu, đưa hội đồng lên hai đảng viên Dân chủ và hai đảng viên Cộng hòa. Ủy ban đã hoạt động trong quá khứ với ít hơn năm ủy viên theo yêu cầu và sẽ tiếp tục như vậy, tuyên bố cho biết.
___
Ny (Theo AP)
