Ngày 10 tháng 6 (Reuters) – Tổng thống Donald Trump có quyền hủy bỏ hai khu bảo tồn quốc gia ở California được thành lập bởi người tiền nhiệm thuộc Đảng Dân chủ – Tổng thống Joe Biden – cũng như bất kỳ khu bảo tồn nào khác do các tổng thống trước đây thành lập, theo một ý kiến pháp lý mới được công bố từ một cố vấn quan trọng trong Bộ Tư pháp Hoa Kỳ.
Tài liệu đề ngày 27 tháng 5, được công bố vào thứ Ba, đã đảo ngược một ý kiến pháp lý từ năm 1938 và tạo tiền đề cho việc Tổng thống thuộc Đảng Cộng hòa loại bỏ các biện pháp bảo vệ liên bang đối với hàng triệu mẫu đất trước đây được công nhận là khu bảo tồn quốc gia.
Các khu bảo tồn quốc gia được tổng thống thành lập nhằm ghi nhận giá trị văn hóa, lịch sử hoặc khoa học của một địa điểm, trong khi các công viên quốc gia được Quốc hội thành lập chủ yếu để bảo vệ những cảnh quan đặc sắc hoặc hiện tượng thiên nhiên.
Bà Lanora Pettit, người đứng đầu Văn phòng Cố vấn Pháp lý của Bộ Tư pháp, đã được Tòa Bạch Ốc yêu cầu đưa ra ý kiến pháp lý mới khi ông Trump cân nhắc việc có nên đảo ngược quyết định của ông Biden vào tháng 1 – những ngày cuối cùng trong nhiệm kỳ – về việc công nhận hai địa điểm ở California có ý nghĩa đối với các bộ lạc người Mỹ bản địa là khu bảo tồn quốc gia.
Khu bảo tồn quốc gia Chuckwalla bảo vệ hơn 624.000 mẫu đất nằm ngay phía nam Vườn quốc gia Joshua Tree. Khu bảo tồn quốc gia Sattitla Highlands bảo vệ 224.000 mẫu đất, nơi núi lửa đã tắt Medicine Lake đã tạo ra các miệng núi lửa và ống dung nham.
Ông Biden đã dựa vào Đạo luật Cổ vật năm 1906 – một đạo luật đã được nhiều đời tổng thống sử dụng để thành lập hơn 100 khu bảo tồn quốc gia.
Một ý kiến từ năm 1938 của Bộ trưởng Tư pháp Homer Cummings – người phục vụ dưới thời Tổng thống Dân chủ Franklin Roosevelt – từ lâu đã được viện dẫn như một giới hạn đối với khả năng của tổng thống trong việc hủy bỏ các khu bảo tồn trước đó.
Tuy nhiên, trong một văn bản dài 50 trang, bà Pettit kết luận rằng Đạo luật Cổ vật trao cho tổng thống không chỉ quyền thành lập các khu bảo tồn quốc gia trên đất liên bang mà còn quyền xác định rằng một khu vực chưa từng xứng đáng hoặc không còn xứng đáng được bảo vệ.
Tòa Bạch Ốc cũng đã yêu cầu bà Pettit xem xét việc Bộ Tư pháp có nên bác bỏ ý kiến pháp lý trước đây của ông Cummings hay không. Bà cho rằng nên làm như vậy, và viết rằng việc đạo luật không đề cập đến việc tổng thống có thể hủy bỏ một khu bảo tồn do người tiền nhiệm công nhận nên được hiểu là tổng thống có quyền đó.
“Vì vậy, đối với Đạo luật Cổ vật, quyền công nhận cũng bao hàm quyền hủy bỏ,” bà Pettit viết.
Ý kiến pháp lý cũng lưu ý rằng kể từ những ngày đầu khi Đạo luật Cổ vật được ban hành, các tổng thống “đôi khi đã thu hẹp” diện tích đất được bảo vệ.
Trong nhiệm kỳ đầu tiên, ông Trump đã giảm 85% diện tích của Khu bảo tồn quốc gia Bears Ears và giảm một nửa diện tích của Khu bảo tồn Grand Staircase-Escalante, đều ở bang Utah. Ông Biden sau đó đã khôi phục cả hai khu bảo tồn về kích thước ban đầu.
Tuy nhiên, chưa từng có tổng thống nào hoàn toàn hủy bỏ một khu bảo tồn quốc gia.
Hiện chưa rõ ông Trump có hủy bỏ tình trạng bảo tồn của hai khu vực ở California hay bất kỳ khu bảo tồn nào khác hay không, và nếu có thì khi nào.
Khi được hỏi về ý kiến pháp lý mới, người phát ngôn Tòa Bạch Ốc Harrison Fields trong một tuyên bố cho biết cần phải “giải phóng các vùng đất và vùng biển liên bang của chúng ta để phục vụ việc khai thác dầu khí, than đá, địa nhiệt và khoáng sản.”
