CALITODAY (29/11/2025): Một Thượng nghị sĩ bang Indiana thuộc đảng Cộng hòa hôm thứ Sáu cho biết ông sẽ bỏ phiếu chống nỗ lực vẽ lại bản đồ bầu cử của Tổng thống Trump tại bang mình, sau khi tổng thống sử dụng một từ lăng mạ người khuyết tật trong cuộc khẩu chiến trực tuyến với Thống đốc Minnesota, Tim Walz (D).
“Rất nhiều người đã hỏi tôi về quan điểm của mình đối với việc vẽ lại bản đồ bầu cử,” Thượng nghị sĩ bang Michael Bohacek (R) viết trên Facebook. “Tôi luôn là người ủng hộ không hối lỗi cho những người có khuyết tật trí tuệ kể từ khi con gái thứ hai của tôi chào đời. Những ai chưa biết tôi hay gia đình tôi có thể chưa biết rằng con gái tôi mắc hội chứng Down.
“Đây không phải là lần đầu tiên tổng thống của chúng ta sử dụng những từ ngữ xúc phạm và hạ thấp như vậy, và những lựa chọn từ ngữ của ông ấy đều có hậu quả,” Bohacek tiếp tục. “Tôi sẽ bỏ phiếu KHÔNG đối với việc vẽ lại bản đồ bầu cử. Có lẽ ông ấy có thể dùng 10 tháng tới để thuyết phục cử tri rằng các chính sách và hành vi của mình xứng đáng có đa số tại Quốc hội.”
Trump đã tấn công Walz trên mạng xã hội Truth Social hôm thứ Năm 27/11 và gọi ông bằng từ lăng mạ. Ông chỉ trích thống đốc vì “không làm gì” về số lượng người tị nạn Somali ở Minnesota, “dù là do sợ hãi, bất tài, hay cả hai.”
Walz đáp trả tổng thống, yêu cầu ông “công bố kết quả MRI,” ám chỉ việc Trump đã thực hiện MRI tại Trung tâm Quân y Walter Reed vào tháng trước. Trump sau đó nói rằng ông “không biết họ đã phân tích gì.”
Phiếu “không” của Bohacek được đưa ra sau khi tuần trước Trump đe dọa sẽ “tấn công” các nghị sĩ Cộng hòa Indiana nếu họ không ủng hộ việc vẽ lại bản đồ bầu cử. Ông và đồng minh cảnh báo rằng các nghị sĩ này sẽ phải đối mặt với các cuộc bầu cử sơ bộ nếu không chấp thuận bản đồ 9-0 theo đảng Cộng hòa, với hy vọng giành thêm ghế Hạ viện trong cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ 2026.
Chủ tịch Thượng viện bang Indiana tạm quyền Rodric Bray (R) cho biết hôm thứ Ba rằng các nhà lập pháp bang sẽ họp lại vào tháng 12 để bỏ phiếu cuối cùng về các đề xuất vẽ lại bản đồ bầu cử.
“Vấn đề vẽ lại bản đồ bầu cử của Indiana giữa chu kỳ đã nhận được nhiều sự chú ý và đang gây ra xung đột trong bang chúng tôi,” Bray nói trong một tuyên bố.
Trump ca ngợi Hạ viện bang Indiana vì “đã đứng lên làm điều đúng đắn, và tôi hy vọng Thượng viện sẽ tìm thấy phiếu ủng hộ.”
“Nếu họ làm, tôi sẽ đảm bảo tất cả những người ủng hộ tôi thắng sơ bộ và tiến tới thành công, nhưng nếu không, tôi sẽ hợp tác với những Nghị sĩ MAGA Grassroots cực kỳ mạnh mẽ để bầu ra những người Cộng hòa MẠNH MẼ sẵn sàng làm những gì cần thiết để bảo vệ đất nước, và LÀM NƯỚC MỸ VĨ ĐẠI TRỞ LẠI!” ông viết trên Truth Social.
Cựu công tố viên liên bang chỉ trích Trump ‘Hoàn toàn không thể biện minh’ vì dùng lời lẽ miệt thị Thống đốc Tim Walz.
Cựu công tố viên liên bang Joseph Moreno hôm thứ Sáu 28/11 đã lên án Tổng thống Trump vì sử dụng một lời miệt thị nhắm vào người khuyết tật để công kích Thống đốc Minnesota Tim Walz (D), sau vụ nổ súng liên quan đến Vệ binh Quốc gia tại Washington hồi đầu tuần.
Tổng thống dùng lời lẽ miệt thị này để chỉ trích Walz trong một bài đăng trên Truth Social hôm thứ Năm 27/11, cáo buộc ông cho phép người tị nạn từ Somalia cư trú tại bang North Star và tạo điều kiện để họ “săn mồi” người dân địa phương.
Trong chương trình “The Lead” của CNN hôm thứ Sáu 28/11, Moreno nói rằng những bình luận này của tổng thống đang khiến ông “cực kỳ khó khăn khi là một công dân thiên về bảo thủ, người cả đời vẫn trân trọng những cuộc tranh luận sôi nổi nhưng tôn trọng.”
“Và khi bạn thấy những điều như thế này, điều hoàn toàn không thể biện minh, và khi bạn ngồi bên bàn ăn Lễ Tạ ơn, gia đình và bạn bè hỏi, ‘Làm sao anh có thể ủng hộ một chính quyền đưa ra những thông điệp như vậy?’” ông nói thêm.
Trump không chỉ công kích Walz — ứng viên phó tổng thống của đảng Dân chủ năm 2024 — mà còn nhắm vào Dân biểu Ilhan Omar (D-Minn.), người mà ông từng có mâu thuẫn trước đây.
Ông viết trên mạng rằng:
“‘Nghị sĩ tệ nhất’ trong đất nước chúng ta, Ilhan Omar, lúc nào cũng quấn mình trong chiếc khăn hijab, và có lẽ đã vào Hoa Kỳ một cách bất hợp pháp vì bạn không được phép kết hôn với anh trai mình, chẳng làm gì ngoài việc phàn nàn đầy hằn học về đất nước chúng ta, về Hiến pháp, và về việc bà ấy bị đối xử ‘tệ’ thế nào, trong khi nơi bà sinh ra là một quốc gia suy đồi, lạc hậu, đầy tội phạm, vốn về cơ bản thậm chí không còn là một quốc gia do thiếu chính quyền, quân đội, cảnh sát, trường học, v.v…”
Walz đáp trả bằng cách kêu gọi tổng thống “công bố” kết quả chụp MRI của mình, nhắc đến cuộc kiểm tra y tế mà Trump đã thực hiện tháng trước.
Minnesota là nơi sinh sống của cộng đồng người Somalia lớn nhất nước, với khoảng 107.000 cư dân tính đến năm 2024, theo số liệu của Cục Thống kê Dân số Hoa Kỳ.
Trump thời gian gần đây liên tục công kích người nhập cư — đặc biệt là những người sống trong nước bất hợp pháp — làm dấy lên tranh luận về cách đối xử với người di cư và các nhóm người da màu trong nước.
Moreno hôm thứ Sáu cho biết những lời qua tiếng lại giữa tổng thống với thống đốc Minnesota và các nhà lập pháp khác khiến ông tự hỏi liệu việc tiếp tục ủng hộ Trump có còn đáng hay không.
“Điều này thật không dễ dàng. Và bạn phải nhìn vào bức tranh lớn hơn: Bạn có nghĩ đất nước sẽ tốt hơn bây giờ so với khi dưới chính quyền Biden hay Harris không? Và liệu việc chấp nhận một tổng thống đưa ra những thông điệp như thế này có xứng đáng không? Đây là một câu hỏi khó, và tôi sẽ không giả vờ là mình biết câu trả lời,” ông nói với người dẫn chương trình khách mời Boris Sanchez.
Trump sẽ ân xá cựu tổng thống Honduras bị kết án tù vì buôn bán ma túy
Tổng thống Trump cho biết ông sẽ ân xá một cựu tổng thống Honduras từng bị kết án tù vì buôn bán ma túy, theo thông báo ông đưa ra trên mạng xã hội vào thứ Sáu 28/11.
“Tôi sẽ ban hành Lệnh Ân Xá Toàn Bộ và Hoàn Toàn cho cựu Tổng thống Juan Orlando Hernández, người mà theo nhiều người mà tôi vô cùng tôn trọng, đã bị đối xử rất khắc nghiệt và không công bằng,” Trump viết trên Truth Social hôm thứ Sáu.
Vào tháng 6 năm 2024, cựu Tổng thống Honduras Juan Orlando Hernández bị tuyên án 45 năm tù vì hơn 10 năm hợp tác với các băng nhóm buôn ma túy để đưa cocaine vào Hoa Kỳ, theo Associated Press.
Hernández, người từng lãnh đạo Honduras trong tám năm, bị bắt vào tháng 2 năm 2022, theo Reuters.
Những bình luận của Trump về Hernández được đưa ra cùng lúc với những nhận xét rộng hơn về cuộc bầu cử tổng thống Honduras, dự kiến diễn ra vào Chủ nhật.
“Nếu Tito Asfura thắng trong cuộc bầu cử Tổng thống Honduras, bởi vì Hoa Kỳ rất tin tưởng vào ông ấy, vào các chính sách và điều ông ấy sẽ làm cho Người dân Honduras vĩ đại, chúng tôi sẽ rất ủng hộ,” Trump viết, nhắc đến ứng viên đảng Quốc gia Honduras, Nasry Asfura.
“Nếu ông ấy không thắng, Hoa Kỳ sẽ không ném tiền tốt vào những điều tồi tệ, bởi vì một nhà lãnh đạo sai lầm chỉ có thể mang lại thảm họa cho đất nước — bất kể đó là đất nước nào,” ông nói thêm.
Reuters đưa tin hôm thứ Năm rằng đa số các cuộc thăm dò cho thấy tỷ lệ ủng hộ giữa ba ứng viên tranh chức tổng thống Honduras đang ở mức ngang bằng về mặt thống kê.
Tôn vinh Sarah Beckstrom sau vụ nổ súng nhằm vào Vệ binh Quốc gia.
Thượng nghị sĩ Shelley Moore Capito (R-W.Va.) cho biết Trung sĩ Lục quân Hoa Kỳ Sarah Beckstrom là một “người gìn giữ hòa bình”, người đã thể hiện lòng dũng cảm và danh dự trong khi phục vụ đất nước.
Beckstrom, thành viên của Lực lượng Vệ binh Quốc gia Tây Virginia, đã qua đời hôm thứ Năm 27/11 ở tuổi 20. Cô là một trong hai thành viên Vệ binh bị phục kích trong một vụ tấn công mà nhà chức trách cho rằng là nhắm mục tiêu vào họ, chỉ cách Tòa Bạch Ốc hai dãy nhà vào chiều thứ Tư 26/11.
“Tôi chắc rằng trong những ngày tới, chúng ta sẽ nghe rất nhiều câu chuyện đẹp về Sarah và cuộc đời của cô ấy,” Capito nói trong cuộc họp báo qua điện thoại sáng thứ Sáu 28/11.
Capito cũng kêu gọi cầu nguyện cho Thượng sĩ Không quân Hoa Kỳ Andrew Wolfe, 24 tuổi, đến từ Martinsburg, người vẫn đang nằm viện trong tình trạng nguy kịch sau vụ nổ súng.
Beckstrom và Wolfe nằm trong số khoảng 2.200 thành viên Vệ binh Quốc gia được triển khai tại Washington, D.C., theo lệnh của Tổng thống Trump nhằm truy quét và ngăn chặn tội phạm.
Capito cho biết sáng kiến này đang mang lại hiệu quả. Bà nói rằng trong vài năm qua, bốn nhân viên của bà đã từng bị tấn công.
“Họ đã tình nguyện tham gia nhiệm vụ mà Tổng thống yêu cầu, đến Washington, D.C., thủ đô của chúng ta—một nơi đầy rẫy tội phạm bạo lực. Chỉ cách căn hộ của tôi ở D.C. nửa dãy nhà, một nhân viên an ninh đã bị cướp xe và sát hại ngay trong xe khi đang chờ vào làm,” Capito nói. “Điều này không phải, không phải là chuyện bất thường ở D.C. lúc đó. Vậy nên khi điều động Vệ binh Quốc gia đến, kết quả là gì? Tỷ lệ giết người giảm. Các vụ tấn công bạo lực giảm. Cướp xe giảm. Người dân an toàn hơn. Tôi cũng cảm thấy an toàn hơn.”
Capito cho biết bà tin rằng Lực lượng Vệ binh Quốc gia Tây Virginia (WVNG) nên tiếp tục phục vụ tại Washington trên cơ sở tự nguyện. Vào tháng Tám, có tới 400 thành viên WVNG đã được điều đến thực hiện nhiệm vụ. 160 người còn lại hiện đều là tình nguyện viên. Kế hoạch vừa được đưa ra tuần trước cho thấy họ sẽ ở lại cho đến cuối năm 2025.
Người đàn ông bị buộc tội thực hiện cuộc phục kích là một công dân Afghanistan được cấp quy chế tị nạn tại Mỹ. Capito cho biết ông ta là một người cha sống tại bang Washington.
“Chà, tôi nghĩ rằng chúng ta đều đã thấy khi cuộc rút quân thảm họa khỏi Afghanistan diễn ra—đó thật sự là thảm họa và tốn kém—không hề có kế hoạch. Mọi thứ hỗn loạn, và cá nhân này có lẽ đã bị cuốn vào hỗn loạn đó. Có vẻ như anh ta từng hỗ trợ một số nhiệm vụ trực tiếp của CIA,” Capito nói.
Tổng thống Trump cho biết ông đang đình chỉ mọi yêu cầu nhập cư của công dân Afghanistan và ban hành chỉ thị xem xét lại tình trạng của những người đã vào Mỹ dưới chính quyền trước. Capito nói rằng quy trình thẩm tra cần được xem lại.
Capito cũng thừa nhận rằng vai trò của Vệ binh Quốc gia hiện nay là chủ đề gây tranh cãi.
“Họ về cơ bản là những người gìn giữ hòa bình, và tôi nghĩ rằng nếu các thị trưởng không đứng lên để giữ gìn trật tự ở các thành phố lớn, thì chúng ta sẽ cần sự hợp tác từ các thống đốc. Như ở Tennessee, khi Tổng thống đề nghị hỗ trợ lực lượng Vệ binh tại Memphis—thành phố có tỷ lệ tội phạm cao nhất cả nước—thống đốc đã nói ‘vâng, cảm ơn, chúng tôi rất cần hỗ trợ.’ Vì vậy tôi nghĩ rằng nếu triển khai đến các thành phố khác, bạn phải phối hợp với chính quyền địa phương và chắc chắn là với thống đốc. Và tôi biết điều này gây tranh cãi. Chúng ta sẽ xem việc này đi đến đâu. Có thể nó sẽ được giải quyết tại tòa.”
Bộ Ngoại giao tạm dừng cấp thị thực cho người Afghanistan sau vụ nổ súng liên quan đến Vệ binh Quốc gia
Bộ Ngoại giao Mỹ đã tạm dừng cấp thị thực cho công dân Afghanistan sau khi hai thành viên Vệ binh Quốc gia từ West Virginia bị bắn gần Tòa Bạch Ốc.
“Bộ Ngoại giao đã NGAY LẬP TỨC tạm dừng việc cấp thị thực cho những người sử dụng hộ chiếu Afghanistan. Bộ đang thực hiện mọi biện pháp cần thiết để bảo vệ an ninh quốc gia và an toàn công cộng của Hoa Kỳ,” Bộ cho biết trong một bài đăng trên nền tảng X vào tối thứ Sáu.
Nghi phạm — một công dân Afghanistan — bị cáo buộc thực hiện vụ nổ súng hôm thứ Tư tại Washington, D.C., hiện đang đối mặt với cáo buộc giết người cấp độ một sau khi Hạ sĩ quân đội Mỹ Sarah Beckstrom qua đời vì vết thương.
Rahmanullah Lakanwal, người bị cáo buộc bắn Beckstrom và Thượng sĩ Không quân Mỹ Andrew Wolfe, đã bị truy tố ba tội danh tàng trữ vũ khí trong khi phạm tội bạo lực, hai tội danh tấn công với ý định giết người khi có vũ khí, và một tội danh giết người cấp độ một.
Lakanwal đã nhập cảnh vào Mỹ vào tháng 9 năm 2021 thông qua một chương trình dành cho người Afghanistan hỗ trợ Mỹ trong cuộc chiến kéo dài hai thập kỷ tại Afghanistan.
Sở Di trú và Nhập tịch Hoa Kỳ (USCIS) cũng thông báo hôm thứ Sáu rằng mọi quyết định về tị nạn sẽ bị đình chỉ “cho đến khi chúng tôi có thể đảm bảo rằng mọi người nước ngoài đều được thẩm tra và sàng lọc ở mức tối đa.” Lakanwal được cho là đã được cấp tị nạn vào đầu năm nay.
Tổng thống Trump trước đó một ngày đã tuyên bố rằng ông sẽ ngừng toàn bộ nhập cư từ “tất cả các quốc gia thuộc Thế giới Thứ ba” sau vụ nổ súng.
“Tôi sẽ tạm dừng vĩnh viễn việc di cư từ tất cả các quốc gia thuộc Thế giới Thứ ba để cho phép hệ thống của Mỹ hoàn toàn phục hồi,” tổng thống nói trên nền tảng Truth Social.
Chính quyền Trump cũng cho biết hôm thứ Năm rằng họ sẽ xem xét lại thẻ xanh liên quan đến 19 quốc gia.
Cảnh sát Washington, D.C., cho biết hôm thứ Sáu rằng họ đang làm việc “phối hợp chặt chẽ” với Vệ binh Quốc gia để đảm bảo an toàn sau vụ nổ súng.
“Các cơ quan thực thi pháp luật trên khắp Washington, D.C., bao gồm Sở Cảnh sát Đô thị, đang phối hợp chặt chẽ với Vệ binh Quốc gia để đảm bảo an toàn cho cộng đồng của chúng ta,” một phát ngôn viên của Sở Cảnh sát Đô thị cho biết trong email gửi tới The Hill.
Vụ nổ súng nhằm vào Vệ binh Quốc gia làm rung chuyển Washington, thúc đẩy chiến dịch trấn áp nhập cư của Trump
Một vụ nổ súng chết người liên quan đến hai thành viên Vệ binh Quốc gia tại Washington, D.C., hồi đầu tuần đã khiến các quan chức trên toàn quốc chấn động, đồng thời thúc đẩy việc tăng cường hiện diện lực lượng thực thi pháp luật liên bang tại thủ đô và làm gia tăng cường độ chiến dịch trấn áp nhập cư của Tổng thống Trump.
Hai thành viên Vệ binh Quốc gia West Virginia — Trung sĩ Không quân Andrew Wolfe và Chuyên gia Lục quân Sarah Beckstrom — đều bị bắn. Beckstrom qua đời hôm thứ Năm 27/11, trong khi Wolfe vẫn trong tình trạng nguy kịch vào thứ Bảy hôm nay.
Thống đốc West Virginia Patrick Morrisey (R) dự kiến sẽ thảo luận về vụ bạo lực và vinh danh hai quân nhân trong chương trình “The Sunday Briefing” của Fox News.
Để phản ứng với vụ nổ súng xảy ra cách Tòa Bạch Ốc chỉ vài dãy nhà hôm thứ Tư, Bộ trưởng Quốc phòng Pete Hegseth cho biết sẽ có thêm 500 lính Vệ binh Quốc gia được điều động đến Washington để phối hợp với lực lượng đã triển khai.
“Điều này chỉ củng cố thêm quyết tâm của chúng ta nhằm đảm bảo Washington, D.C., an toàn và tươi đẹp,” Hegseth nói với các phóng viên hôm thứ Tư trong chuyến công du Cộng hòa Dominica.
“Lượng tội phạm giảm là lịch sử. Mức độ an toàn và an ninh tăng cũng là lịch sử. Nhưng nếu tội phạm muốn thực hiện những hành động như vậy, bạo lực chống lại những người giỏi nhất của nước Mỹ, chúng ta sẽ không bao giờ lùi bước. Tổng thống Trump sẽ không bao giờ lùi bước. Đó là lý do người dân Mỹ bầu ông ấy,” ông nói thêm.
Vài giờ sau vụ nổ súng, tổng thống cho biết chính quyền của ông cũng sẽ áp đặt lệnh tạm dừng vô thời hạn đối với việc nhập cư từ Afghanistan — quê hương của nghi phạm nổ súng.
Nghi phạm và phản ứng của chính quyền Trump.
Theo Bộ An ninh Nội địa (DHS), nghi phạm Rahmanullah Lakanwal đã vào Hoa Kỳ vào tháng 9/2021 thông qua chương trình “Operation Allies Welcome.”
“Đối tượng bắn vào các Vệ binh Quốc gia dũng cảm của chúng ta là một công dân Afghanistan, một trong số nhiều người được ân xá hàng loạt, không được thẩm tra kỹ lưỡng dưới thời chính quyền Biden,” Bộ trưởng An ninh Nội địa Kristi Noem viết trong một tuyên bố trên X hôm thứ Tư.
“Tôi sẽ không nêu tên kẻ đồi bại này. Hắn ta không xứng đáng được hưởng vinh quang mà hắn khao khát,” bà nói thêm.
Noem dự kiến sẽ xuất hiện trên “Meet the Press” của NBC và “This Week” của ABC, nơi bà sẽ thảo luận về các giao thức bổ sung đang được áp dụng sau vụ nổ súng.
Bộ Tư pháp và án tử hình
Tổng Chưởng lý Pam Bondi cho biết Bộ Tư pháp sẽ tìm kiếm án tử hình đối với Lakanwal. Bondi dự kiến sẽ lên sóng trong chương trình “Fox News Sunday.”
Bà có khả năng sẽ bàn về khả năng tử hình dành cho nghi phạm cùng với các cáo buộc chống lại hắn, bao gồm: 3 tội danh sở hữu súng trong lúc phạm tội bạo lực, 2 tội danh tấn công với ý định giết người có vũ trang và 1 tội danh giết người cấp độ một, theo văn phòng Công tố viên Hoa Kỳ tại D.C. Jeanine Pirro.
Các tranh cãi chính trị kèm theo
Trong khi đó, cố vấn biên giới Tòa Bạch Ốc Tom Homan sẽ xuất hiện trên chương trình “Sunday Morning Futures” của Fox News và có thể chia sẻ chi tiết về việc vụ nổ súng đang ảnh hưởng đến các động thái siết chặt nhập cư của chính quyền Trump.
Giữa bối cảnh chính trị căng thẳng, Trump và Hegseth đã công kích Thượng nghị sĩ Mark Kelly (D-Ariz.) cùng năm nghị sĩ Dân chủ khác liên quan đến một video trong đó nhóm này kêu gọi quân nhân không tuân theo “mệnh lệnh bất hợp pháp.”
Trump mô tả đoạn video là hành động “phản loạn,” có thể “bị trừng phạt bằng cái chết,” làm dấy lên làn sóng phẫn nộ rộng rãi từ nhiều quan chức được bầu. Hegseth cho biết Ngũ Giác Đài sẽ mở cuộc điều tra đối với Kelly vì “những cáo buộc nghiêm trọng về hành vi sai trái.”
Kelly dự kiến sẽ chia sẻ phản hồi của mình trong “State of the Union” của CNN. Ông sẽ xuất hiện cùng Thượng nghị sĩ Amy Klobuchar (D-Minn.) và Thượng nghị sĩ Markwayne Mullin (R-Okla.), những người có thể cũng sẽ bình luận về tranh cãi này.
Nỗ lực thúc đẩy hòa bình tại Sudan của Trump gặp hoài nghi.
Tuyên bố của Tổng thống Trump hồi đầu tháng rằng ông sẽ thúc đẩy ngừng bắn tại Sudan đã được các quan chức và chuyên gia hoan nghênh vì thu hút sự chú ý đến một cuộc xung đột tàn khốc, vốn đã gây ra cuộc khủng hoảng nhân đạo tồi tệ nhất thế giới.
Nhưng các chuyên gia tỏ ra hoài nghi khả năng đạt được đột phá, vì những hạn chế trong nỗ lực ngoại giao của chính quyền, xung đột lợi ích của Trump với các quốc gia hậu thuẫn cho cuộc chiến, và dường như ông cũng không muốn áp đặt sức ép mạnh mẽ.
“Trong năm vừa rồi, chúng tôi gọi Sudan là ‘cuộc chiến bị lãng quên’, và đúng là như vậy,” Areig Elhag, Biên tập viên nội dung Ả Rập tại Viện Washington về Chính sách Cận Đông, đồng thời là cựu nhà báo của Mạng truyền thông Trung Đông do Mỹ tài trợ, cho biết.
“Tôi nghĩ sự chú ý của ông Trump đã tạo ra cú hích mạnh đột ngột, và tôi rất lạc quan về điều đó, nhưng đồng thời chúng ta không nên quên rằng Sudan, thật không may, chưa bao giờ là ưu tiên của các chính quyền Mỹ.”
Trong nhiệm kỳ đầu của mình, Trump đã đưa Sudan ra khỏi danh sách các quốc gia tài trợ khủng bố sau khi phong trào quần chúng lật đổ chế độ độc tài 30 năm của Omar al-Bashir. Nhưng quá trình chuyển tiếp sang nền dân chủ do dân sự lãnh đạo đã sụp đổ vào tháng 4/2023, khi bùng nổ chiến tranh giữa quân đội quốc gia — Lực lượng Vũ trang Sudan (SAF) — và nhóm bán quân sự Lực lượng Hỗ trợ Nhanh (RSF).
Sau hai năm chiến tranh, Sudan được mô tả như một cơn ác mộng của bạo lực, bệnh tật và nạn đói. Hơn 150.000 người đã chết, khoảng 14 triệu người phải rời bỏ nhà cửa và gần một nửa dân số 50 triệu người dự kiến sẽ đối mặt với nạn đói trong năm nay.
Mỹ xác định Tướng Mohamed Hamdan Dagalo của Lực lượng Hỗ trợ Nhanh RSF, còn gọi là “Hemeditti,” đã thực hiện hành vi diệt chủng. Tổng thống lâm thời kiêm lãnh đạo SAF, Tướng Abdel Fattah al-Burhan, cũng bị buộc tội giám sát các hành động bạo lực nghiêm trọng với dân thường. Nạn đói đã được ghi nhận ở một số khu vực từ năm 2024.
Trump tuyên bố vào ngày 19/11, sau cuộc gặp Thái tử Saudi Arabia Mohammed bin Salman, rằng ông sẽ sử dụng ảnh hưởng của mình để thúc đẩy lệnh ngừng bắn giữa Lực lượng Vũ trang Sudan SAF và Lực lượng Vũ trang Sudan RSF.
Tuy nhiên, yêu cầu của Saudi cho thấy Riyadh — vốn hậu thuẫn Lực lượng Vũ trang Sudan SAF như lực lượng quân sự hợp pháp — đang lo ngại SAF gặp khó khăn trước RSF, lực lượng được UAE hậu thuẫn. Abu Dhabi phủ nhận cung cấp vũ khí cho Lực lượng Vũ trang Sudan RSF, dù một nhóm chuyên gia LHQ cho rằng cáo buộc này đáng tin cậy, và hai nghị sĩ Dân chủ nói tình báo Mỹ cho thấy UAE có hỗ trợ quân sự.
Trump như một “trọng tài” giữa các nước vùng Vịnh
Cả Saudi Arabia và UAE xem Sudan là vị trí chiến lược để gia tăng ảnh hưởng tại Biển Đỏ và mở rộng sức mạnh vào châu Phi. Các nhà phân tích chỉ trích hai nước này vì làm cuộc chiến thêm trầm trọng.
“Nhiều cuộc thảo luận giữa Washington và Riyadh, Washington và Abu Dhabi hiện nay thực chất không phải về Sudan, mà về các cường quốc tầm trung đang gia tăng ảnh hưởng, mở rộng quyền lực và cạnh tranh với nhau,” Kholood Adair, Giám đốc Confluence Advisory, nhận định.
“Lợi ích của họ ngày càng mâu thuẫn, đặc biệt ở khu vực Biển Đỏ và Sừng châu Phi, và họ dựa vào Tổng thống Trump — hoặc người Mỹ nói chung — để đóng vai trò trọng tài.”
Ngoại trưởng Marco Rubio nói rằng Mỹ cần chặn nguồn vũ khí vào Lực lượng Vũ trang Sudan RSF, nhưng ông không nêu đích danh UAE.
Chính quyền Trump đang làm việc thông qua nhóm “Bộ Tứ” — gồm Mỹ, Ai Cập, Saudi Arabia và UAE — nhằm đạt được đồng thuận giữa các quốc gia hậu thuẫn chiến tranh để gây sức ép lên SAF và RSF.
Trong một tuyên bố tháng 9, Bộ Tứ kêu gọi ngừng bắn nhân đạo trong ba tháng và thống nhất bộ nguyên tắc chung, bao gồm yêu cầu chấm dứt hỗ trợ quân sự từ bên ngoài và khẳng định tương lai Sudan thuộc về người dân, không phải phe giao tranh.
Nhưng văn bản này không đưa ra lộ trình cụ thể để thực hiện, theo Cameron Hudson, cựu Giám đốc phụ trách châu Phi tại Hội đồng An ninh Quốc gia Mỹ.
“Không có hậu quả nào cả… Chúng tôi đã kêu gọi họ dừng lại, nhưng nếu họ không dừng thì cũng chẳng có hình phạt nào — đó là vấn đề thứ nhất,” ông nói.
“Thứ hai, chúng tôi chưa tước đi khả năng tiếp tục chiến đấu của họ… nếu thật sự muốn gây sức ép, chúng tôi đã phải áp đặt lệnh cấm vận vũ khí.”
Trump lại bị cho là khó gây sức ép lên Saudi hoặc UAE, vì hai nước này vừa cam kết đầu tư lớn vào Mỹ theo khẩu hiệu “Nước Mỹ trên hết” của ông, vừa có quan hệ mật thiết với gia đình Trump.
Quỹ Đầu tư Công của Saudi là nhà đầu tư lớn vào công ty của Jared Kushner. Một khách sạn trị giá 1 tỷ USD của Trump cũng được lên kế hoạch xây dựng tại Jeddah. UAE được mô tả là “trung tâm” của các hoạt động kinh doanh quốc tế của gia đình Trump.
‘Họ không thấy lý do để dừng lại’
Trong bối cảnh thiếu áp lực quốc tế, các nhà phân tích cho rằng Burhan và Dagalo không có động lực đạt ngừng bắn.
Nỗ lực ngừng bắn của Mỹ mới đây bị Burhan bác bỏ, gọi đó là “tài liệu tệ nhất từ trước đến nay,” cho rằng đề xuất làm suy yếu SAF và bảo vệ RSF. RSF thì lại nói họ đồng ý với các điều khoản.
Massad Bolous (sinh năm 1971) là một doanh nhân gốc Lebanon và hiện là công dân Mỹ, đồng thời là cố vấn cấp cao cho Tổng thống Donald Trump. Ông là cha của Michael Boulos, người đã kết hôn với con gái Tiffany của Trump, khiến Boulos và Trump trở thành “cha vợ – cha vợ” của nhau. Ông đã tham gia vận động cho chiến dịch tranh cử tổng thống thành công của Trump trong cuộc bầu cử năm 2024, đặc biệt là trong cộng đồng người Mỹ gốc Ả Rập, nhất là ở Michigan.
Boulos từng giữ chức Giám đốc điều hành (CEO) của SCOA Nigeria PLC, một công ty kinh doanh vận tải và máy móc hạng nặng. Ban đầu, vào tháng 12 năm 2024, ông được công bố là cố vấn về các vấn đề Ả Rập và Trung Đông, nhưng vào tháng 4 năm 2025, Boulos được bổ nhiệm làm Cố vấn cấp cao về Châu Phi. Ông nói hôm thứ Ba rằng không bên nào thực sự đồng ý.
Mùa khô tại Sudan tạo điều kiện lý tưởng để giao tranh, và Dagalo đã giành ưu thế chiến lược lớn khi chiếm thành phố El Fasher vào tháng trước, theo Adair.
Sự sụp đổ của El Fasher gây chấn động quốc tế, với cảnh giết chóc đẫm máu có thể nhìn thấy từ vệ tinh và những người sống sót kể lại các vụ hành quyết, cưỡng hiếp.
RSF hiện được cho là đang rút bớt lực lượng từ El Fasher để tiến về phía đông, hướng đến thủ đô Khartoum và bờ biển Biển Đỏ.
“Họ không thấy lý do để dừng, vì họ đang có đà chiến thắng,” Adair nói.
Ngoại giao còn hời hợt
Trump vẫn chưa bổ nhiệm đặc phái viên cho Sudan — một yêu cầu bắt buộc theo luật. Cùng với việc phá bỏ nhiều cơ quan của USAID, cắt giảm nhân sự Bộ Ngoại giao, và xóa bỏ các bộ phận chuyên trách dân chủ, nhân quyền và người tị nạn, chính quyền đã làm mất đi phần lớn năng lực hiểu biết khu vực.
Việc Trump dựa vào Bolous — dù ông này được đánh giá là thiện chí — cho thấy nỗ lực này thiếu nhân lực nghiêm trọng.
Hudson nói:
“Trong các nỗ lực trước đây, khi tổng thống thay đổi chính sách, có hai việc xảy ra: chúng tôi viết chính sách và bổ nhiệm nhân sự. Thông thường, sẽ có một người cấp cao được giao phụ trách, một nhóm chuyên trách được thành lập, một văn phòng được mở. Nhưng không điều gì trong số đó xảy ra lần này.”
Adair cũng cho rằng nhóm Bộ Tứ là một cấu trúc sai lầm để thúc đẩy ngừng bắn, và khó có khả năng đưa chính quyền dân sự trở lại Sudan.
“Đó là một nhóm các quốc gia — trừ Mỹ — đều đang can dự sâu về quân sự và tài chính tại Sudan, nên họ có lợi ích riêng,” bà nói.
“Saudi, Ai Cập và UAE chưa bao giờ muốn Sudan có chính quyền dân chủ dân sự. Mỹ nói muốn điều đó — vậy làm sao dung hòa?”
Elhag cho rằng việc Trump chỉ định Tổ chức Anh em Hồi giáo là khủng bố là tín hiệu tốt, vì có thể gây sức ép lên mạng lưới hậu thuẫn SAF, từ đó thúc đẩy ngừng bắn. Bà kêu gọi siết chặt lệnh cấm vận vũ khí tại Darfur từ năm 2005 và trừng phạt thêm các nhân vật thân cận Dagalo.
Nhưng bà cảnh báo quá trình phía trước sẽ rất dài và gian nan:
“Giải pháp giúp Sudan là phải tái thiết từ đầu… bạn cần xây dựng lại con người và niềm tin giữa người dân Sudan với nhau.”
Graham ca ngợi các động thái của chính quyền Trump nhằm chấm dứt ‘sự điên rồ ở Venezuela’
Thượng nghị sĩ Lindsey Graham (Cộng hòa – Nam Carolina) vào thứ Bảy 29/11 đã ca ngợi việc Tổng thống Trump gia tăng áp lực và tập trung lực lượng quân sự gần Venezuela, trong bối cảnh ông đang cân nhắc hành động chống lại quốc gia Nam Mỹ này “rất sớm”.
“Tôi rất trân trọng và tôn trọng quyết tâm của Tổng thống Trump trong việc đối phó với các quốc gia ‘vương quốc ma túy’ đang tồn tại ngay sau nhà chúng ta — đứng đầu trong số đó là Venezuela,” Graham đăng trên mạng xã hội X. “Trong hơn một thập kỷ, Tổng thống Venezuela Nicolás Maduro đã kiểm soát một nhà nước ‘narcoterrorist’ (khủng bố ma túy) đang đầu độc nước Mỹ và tạo dựng liên minh với các tổ chức khủng bố quốc tế như Hezbollah.”
Graham lặp lại quan điểm của chính quyền Trump khi gọi Maduro là “một lãnh đạo bất hợp pháp” người “duy trì quyền kiểm soát Venezuela bằng một chế độ khủng bố.” Lãnh đạo Venezuela đã phủ nhận các cáo buộc này.
“Sự cam kết mạnh mẽ của Tổng thống Trump để chấm dứt sự điên rồ này ở Venezuela sẽ cứu sống vô số người Mỹ và sẽ mang đến cho những con người tuyệt đẹp của Venezuela một cơ hội sống mới,” Graham tiếp tục. “Tôi nghe nói Thổ Nhĩ Kỳ và Iran rất đẹp vào thời điểm này trong năm…”
Trước đó vào thứ Bảy, Trump tuyên bố không phận Venezuela “ĐÓNG TOÀN BỘ”, một tuần sau khi Cục Hàng không Liên bang (FAA) cảnh báo các phi công “hãy thận trọng” khi bay gần không phận Venezuela, viện dẫn “tình hình an ninh xấu đi và hoạt động quân sự tăng cao” trong và quanh nước này.
Thông qua “Chiến dịch Southern Spear,” chính quyền đã tích lũy một lực lượng quân sự lớn trong khu vực giữa lúc căng thẳng leo thang. Từ tháng 9, Bộ Quốc phòng đã tiến hành hàng loạt cuộc tấn công vào các tàu bị cáo buộc buôn lậu ma túy vào Mỹ, khiến 83 người thiệt mạng. Trump cũng được cho là đã cho phép CIA tiến hành các hoạt động bí mật tại Venezuela.
Là một phần của sự leo thang, lực lượng Thủy quân lục chiến Hoa Kỳ đang tổ chức diễn tập chung với lực lượng Trinidad và Tobago, phối hợp cùng lãnh đạo Lực lượng Phòng vệ của quốc gia vùng Caribe này.
Các quan chức chính quyền gọi Maduro là người đứng đầu “Cartel de los Soles,” một mạng lưới tội phạm bị cáo buộc hoạt động trong quân đội Venezuela. Mỹ đã chỉ định nó là tổ chức khủng bố nước ngoài vào đầu tháng này.
Ngoại trưởng Marco Rubio cho biết Cartel de los Soles và các băng đảng khác ở Venezuela “chịu trách nhiệm cho bạo lực khủng bố trên khắp bán cầu của chúng ta cũng như việc buôn lậu ma túy vào Hoa Kỳ và châu Âu.”
Hôm thứ Năm, Trump nói ông sắp hành động chống lại Venezuela trong khi tiếp tục cuộc khẩu chiến với Maduro, người đã kêu gọi hòa bình với Mỹ. Trump cho biết rằng dù các cuộc tấn công đã nhắm vào tàu bị cáo buộc buôn lậu ma túy, “Có lẽ bạn đã để ý rằng người ta không còn muốn vận chuyển bằng đường biển nữa, và chúng tôi cũng sẽ bắt đầu ngăn họ bằng đường bộ.”
“Đường bộ thì dễ hơn, và điều đó sẽ bắt đầu rất sớm,” ông nói thêm. “Chúng tôi cảnh báo họ: Hãy ngừng gửi chất độc vào đất nước chúng tôi.”
HẠNH DƯƠNG
Tổng hợp.
