Ngày 9 tháng 6, Tổng Chưởng lý California Rob Bonta đã đệ đơn kiện chính quyền cựu Tổng thống Donald Trump vì đã triển khai hàng trăm binh sĩ Vệ binh Quốc gia đến Los Angeles mà không có sự yêu cầu từ Thống đốc bang Gavin Newsom.
Đơn kiện yêu cầu tòa án ra phán quyết rằng việc ông Trump liên bang hóa 2.000 thành viên của Vệ binh Quốc gia California vào thứ Bảy – nhằm đối phó với các cuộc biểu tình phản đối chính sách nhập cư của chính quyền – là “trái pháp luật” và cần được hủy bỏ.
Trong tuyên bố của mình, ông Bonta nhấn mạnh rằng lệnh của Trump đã “xâm phạm vai trò của Thống đốc Newsom với tư cách là Tổng tư lệnh Vệ binh Quốc gia California, đồng thời vi phạm quyền chủ quyền của tiểu bang trong việc kiểm soát và sử dụng lực lượng này, trừ khi có sự kích hoạt hợp pháp quyền lực liên bang.”
Đơn kiện cũng cho biết Bộ Quốc phòng đã không trao đổi trực tiếp với văn phòng Thống đốc về bất kỳ kế hoạch kích hoạt hay triển khai nào, và cũng không xin phép tiểu bang trước khi sử dụng lực lượng này để bảo vệ nhân viên liên bang và tài sản liên bang.
Lầu Năm Góc chưa đưa ra phản hồi về vụ kiện tính đến tối thứ Hai.
Đơn kiện nêu rõ rằng tình hình biểu tình và bất ổn hiện tại “không nghiêm trọng bằng” các vụ việc trước đây – ví dụ như khi Vệ binh Quốc gia được liên bang hóa vào năm 1992 theo yêu cầu của Thống đốc Pete Wilson trong bối cảnh bạo loạn Rodney King.
“Không có cuộc nổi dậy hay bạo loạn nào trong ba ngày qua,” đơn kiện viết.
Tại một cuộc họp báo trước khi nộp đơn kiện, ông Bonta cáo buộc Trump “cố tình tạo ra hỗn loạn vì mục đích chính trị.”
Ông cũng cho biết đạo luật mà ông Trump viện dẫn để điều động lực lượng Vệ binh Quốc gia chỉ từng được sử dụng một lần duy nhất trước đây, đó là vào năm 1970 khi Tổng thống Richard Nixon huy động Vệ binh để phân phát thư trong cuộc đình công ngành bưu điện. Ngoài ra, đây cũng là lần đầu tiên kể từ năm 1965 mà Vệ binh được triển khai mà không có sự đồng thuận của thống đốc tiểu bang — khi đó, Tổng thống Lyndon B. Johnson đã điều quân đến Alabama để bảo vệ những người biểu tình đấu tranh cho quyền dân sự.
Trong khi đó, Tòa Bạch Ốc biện minh rằng việc triển khai là cần thiết để đối phó với tình trạng “vô pháp kéo dài” tại Los Angeles – nơi xảy ra các cuộc đụng độ giữa lực lượng liên bang thực hiện các cuộc truy quét nhập cư và người biểu tình.
“Chúng tôi đã làm điều đúng đắn,” ông Trump phát biểu với báo chí hôm thứ Hai. “Nếu không có chúng tôi, nơi đó đã cháy rụi rồi. Tôi rất vui vì đã can thiệp. Và tôi nghĩ Gavin – theo cách riêng của ông ta – có lẽ cũng vui vì tôi đã tham gia.”
Tuy nhiên, Thống đốc Newsom (thuộc Đảng Dân chủ) cho rằng việc triển khai là không cần thiết, và cáo buộc ông Trump thực hiện bước đi cực đoan này chỉ để “gây chú ý”.
Newsom tuyên bố trên mạng xã hội X vào Chủ nhật rằng: “Ông ta đang mong chờ sự hỗn loạn để lấy cớ thắt chặt đàn áp, lan truyền nỗi sợ và tăng cường kiểm soát,” đồng thời kêu gọi người biểu tình “giữ thái độ ôn hòa.”
Căng thẳng giữa người biểu tình và lực lượng thực thi pháp luật leo thang vào thứ Bảy, khi có người biểu tình ném vật thể vào cảnh sát và cảnh sát đáp trả bằng hơi cay và lựu đạn gây choáng. Nhiều video cũng ghi lại cảnh cướp phá và xe bị đốt cháy.
Đến Chủ nhật, các cuộc biểu tình càng lan rộng, với người biểu tình chặn đường phố, đốt thêm nhiều xe và các cuộc đụng độ với lực lượng chức năng trở nên căng thẳng hơn.
Các cuộc biểu tình ban đầu xuất phát từ phản đối các hoạt động trục xuất của chính quyền Trump – vốn đặt mục tiêu trục xuất hàng loạt người nhập cư, đặc biệt tại các thành phố do Đảng Dân chủ kiểm soát như Los Angeles, Chicago và New York.
Trên mạng xã hội Truth Social, Trump đã ca ngợi Vệ binh Quốc gia vì “làm rất tốt công việc”, thậm chí trước khi họ được triển khai chính thức.
Đến thứ Hai, ông gia tăng lời lẽ cứng rắn, cảnh báo rằng nếu bất kỳ người biểu tình nào “nhổ nước bọt vào lính Vệ binh Quốc gia thì sẽ phải hứng chịu đòn đáp trả mạnh mẽ chưa từng có.”
“Hành vi thiếu tôn trọng như vậy sẽ không được dung thứ!” – Trump viết.
Trong ngày đầu nhậm chức, Trump cũng từng ân xá cho khoảng 1.500 người bị truy tố liên quan đến vụ tấn công Điện Capitol ngày 6/1/2021, khiến 140 sĩ quan bị thương.
Hiện có khoảng 300 thành viên Vệ binh Quốc gia đang được triển khai tại Los Angeles để bảo vệ nhân viên và tài sản liên bang. Ngoài ra, khoảng 700 lính thủy đánh bộ từ căn cứ Twentynine Palms, California, cũng sẽ đến Los Angeles để hỗ trợ, theo thông báo từ Bộ trưởng Quốc phòng Pete Hegseth hôm thứ Hai.
Nguồn nbc news
