Các thẩm phán và viên chức tư pháp ở Texas, những người có quyền hợp pháp để chủ trì lễ cưới, từ nay sẽ không bị kỷ luật nếu từ chối chủ hôn vì “niềm tin tôn giáo chân thành”, theo một diễn giải mới của Bộ Quy tắc Ứng xử Tư pháp vừa được Tối cao Pháp viện Texas ban hành.
Tòa án cao nhất của tiểu bang đã công bố bình luận bổ sung này vào ngày 24/10, với nội dung:
“Một thẩm phán không vi phạm quy tắc ứng xử khi công khai từ chối chủ hôn nếu điều đó dựa trên niềm tin tôn giáo chân thành.”
Bình luận được thêm vào phần quy định về hoạt động ngoài công vụ trong bộ quy tắc. Thay đổi này diễn ra sau khi một tòa phúc thẩm liên bang yêu cầu Tối cao Pháp viện Texas làm rõ câu hỏi pháp lý liên quan hồi đầu năm.
Vụ việc bắt nguồn từ Brian Umphress, một thẩm phán quận Jack ở miền Bắc Texas, người đã kiện tiểu bang ra tòa liên bang vì lo sợ sẽ bị kỷ luật nếu từ chối chủ hôn cho các cặp đồng tính trong khi vẫn cử hành hôn lễ cho các cặp khác giới.
Ông Umphress cho rằng việc chủ hôn cho cặp đồng tính trái với tôn giáo của ông, và việc buộc ông phải thực hiện điều đó sẽ vi phạm quyền Tu chính án thứ Nhất của Hiến pháp Hoa Kỳ.
Vụ kiện sau đó được chuyển lên Tòa Phúc thẩm Liên bang Khu vực 5, cơ quan đã chuyển câu hỏi cho Tối cao Pháp viện Texas. Dù tòa tiểu bang không trực tiếp trả lời câu hỏi của tòa liên bang, nhưng sự thay đổi trong quy tắc ứng xử được xem như đã giải quyết vụ việc của Umphress.
Lo ngại lan rộng về hệ quả pháp lý
Giáo sư luật hiến pháp Jason Mazzone thuộc Đại học Illinois Urbana-Champaign, người theo dõi sát vụ việc, cảnh báo rằng ngôn ngữ trong quy định mới mở đường cho các thẩm phán từ chối không chỉ hôn nhân đồng tính mà cả hôn nhân khác giới.
Khi được hỏi liệu điều này có thể ảnh hưởng đến hôn nhân khác chủng tộc hay không, ông đáp:
“Theo cách diễn đạt của Tối cao Pháp viện Texas, nếu một thẩm phán nói rằng ‘vì lý do tôn giáo tôi không thực hiện hôn lễ khác chủng tộc,’ thì điều đó cũng nằm trong phạm vi bình luận mới và không bị xem là vi phạm quy tắc.”
Mặc dù hôn nhân đồng tính vẫn hợp pháp tại Texas, Mazzone cho rằng tiểu bang đang trở thành một trường hợp ngoại lệ khi dựng thêm rào cản đối với các cặp đôi đồng tính. Ông tin rằng quyết định này có thể vi phạm Hiến pháp liên bang, và một vụ kiện mới có thể sớm được khởi xướng.
Giáo sư lập luận rằng từ chối hôn lễ vì xu hướng tính dục là hành vi vi phạm Tu chính án thứ 14 của Hiến pháp Mỹ — điều khoản về bảo vệ bình đẳng trước pháp luật.
Ông cũng bác bỏ quan điểm cho rằng các cặp đồng tính có thể “đi tìm thẩm phán khác” nếu bị từ chối:
“Việc có lựa chọn khác không làm mất đi vấn đề vi phạm nguyên tắc bảo vệ bình đẳng.”
Phản ứng dữ dội từ giới bảo vệ quyền LGBTQ+
Brad Pritchett, Quyền Giám đốc Điều hành tổ chức Equality Texas, nói rằng phán quyết này trao quyền cho những người dùng tôn giáo như một vũ khí để gây hại người khác.
“Không ai nên dùng tự do tôn giáo để làm tổn thương người khác. Nhưng phán quyết này lại cho phép điều đó xảy ra,” ông nói.
Pritchett cho biết đây là một hình thức kỳ thị bổ sung nhắm vào cộng đồng LGBTQ tại Texas:
“Cộng đồng của chúng tôi đã chịu sự phân biệt đối xử suốt hàng thập niên, và giờ nó chỉ càng tăng lên, nhanh hơn và nặng nề hơn.”
Đại diện của ACLU Texas, bà Ash Hall, bày tỏ thất vọng:
“Làm thẩm phán nghĩa là làm công bộc của dân. Khi ông tuyên bố cử hành hôn lễ cho công chúng, nhưng lại nói ‘trừ các cặp đồng tính’, đó là phân biệt đối xử — không phải phục vụ công chúng.”
Nguồn The Hill
