BOSTON, ngày 4 tháng 6 (Reuters) – Một tòa phúc thẩm liên bang hôm thứ Tư đã từ chối gỡ bỏ lệnh cấm của tòa án cấp dưới, ngăn chính quyền Tổng thống Donald Trump thực hiện sắc lệnh hành pháp nhằm giải thể Bộ Giáo dục Hoa Kỳ và buộc bộ này phải phục hồi lại những nhân viên đã bị sa thải hàng loạt.
Tòa Phúc thẩm Khu vực 1, đặt tại Boston, đã bác yêu cầu của chính quyền Trump về việc đình chỉ lệnh cấm mà một thẩm phán cấp dưới đưa ra theo kiến nghị của nhiều bang do Đảng Dân chủ lãnh đạo, các học khu và liên đoàn giáo viên.
Bộ Tư pháp Hoa Kỳ đã đề nghị Tòa Khu vực 1 ra phán quyết nhanh chóng để nếu thua kiện, họ có thể sớm đưa vụ việc lên Tòa án Tối cao – nơi hiện có đa số thẩm phán bảo thủ (6-3).
Tuy nhiên, Chánh án David Barron – đại diện cho hội đồng ba thẩm phán đều do các tổng thống Dân chủ bổ nhiệm – viết rằng không có lý do chính đáng để tạm dừng lệnh cấm, đặc biệt khi thẩm phán cấp dưới đã nêu rõ tác động nghiêm trọng của việc sa thải hàng loạt đối với khả năng hoạt động của bộ.
Ông Barron viết rằng: “Điều cốt lõi trong vụ kiện này – theo nhận định của tòa án cấp dưới – là liệu một bộ thuộc nội các, đã tồn tại gần 50 năm, có thể tiếp tục đảm nhiệm các chức năng được luật định, hay sẽ bị tê liệt bởi một đợt sa thải hàng loạt nhằm tiến tới việc đóng cửa trên thực tế.”
Bộ Giáo dục hiện chưa đưa ra phản hồi trước yêu cầu bình luận từ báo chí.
Các vụ kiện được khởi xướng sau khi Bộ trưởng Giáo dục Linda McMahon hồi tháng 3 công bố kế hoạch sa thải hơn 1.300 nhân viên – tương đương một nửa lực lượng lao động của bộ – như một phần của cái gọi là “sứ mệnh cuối cùng”.
Các đợt cắt giảm nhân sự này được công bố một tuần trước khi ông Trump ký sắc lệnh yêu cầu đóng cửa Bộ Giáo dục – một hành động nhằm thực hiện cam kết tranh cử của ông với giới bảo thủ, rằng chính sách giáo dục nên do các bang và hội đồng giáo dục địa phương quyết định.
Sau đó, ông Trump tuyên bố kế hoạch chuyển danh mục cho vay sinh viên của bộ sang Cục Quản lý Doanh nghiệp Nhỏ (SBA) và chuyển các chương trình giáo dục đặc biệt, dinh dưỡng cùng một số dịch vụ khác sang Bộ Y tế và Dịch vụ Nhân sinh.
Kết hợp với 600 nhân viên đã tự nguyện nhận tiền nghỉ việc, Bộ Giáo dục cho biết nếu kế hoạch sa thải được triển khai, họ sẽ chỉ còn 2.183 nhân viên, giảm mạnh so với con số 4.133 khi ông Trump nhậm chức vào ngày 20 tháng 1.
Các nhân viên bị ảnh hưởng đã được cho nghỉ phép có lương từ ngày 21 tháng 3 và được thông báo sẽ tiếp tục nhận đầy đủ lương và phúc lợi đến ngày 9 tháng 6. Chính quyền lập luận rằng đây là nỗ lực hợp pháp nhằm tinh giản bộ máy và cắt giảm chi phí dư thừa.
Tuy nhiên, Thẩm phán Liên bang Myong Joun hôm 22 tháng 5 kết luận rằng việc cắt giảm nhân sự trên thực chất là âm mưu đóng cửa Bộ Giáo dục mà không có sự phê chuẩn cần thiết từ Quốc hội – cơ quan đã thành lập bộ này vào năm 1979.
Sau phán quyết đó, Bộ Giáo dục đã gửi thông báo đến các nhân viên bị ảnh hưởng để tuân thủ phán quyết.
Chính quyền Trump sau đó đã kháng cáo, cho rằng mặc dù ông Trump không giấu giếm mong muốn giải thể bộ, nhưng chính quyền hiểu rằng chỉ có Quốc hội mới có quyền làm điều đó và cho rằng vụ việc này đơn thuần là tranh chấp về nhân sự.
