WASHINGTON (AP) — Tổng thống Donald Trump đang tiến hành ngăn gần như toàn bộ sinh viên quốc tế nhập cảnh vào Hoa Kỳ để theo học tại Đại học Harvard, trong nỗ lực mới nhất nhằm cắt đứt dòng sinh viên quốc tế – vốn chiếm khoảng một phần tư tổng số sinh viên của ngôi trường Ivy League này.
Trong một sắc lệnh hành pháp ký hôm thứ Tư, ông Trump tuyên bố rằng việc cho phép Harvard tiếp tục đón sinh viên quốc tế tại khuôn viên ở Cambridge, bang Massachusetts sẽ gây nguy hiểm cho an ninh quốc gia.
“Tôi xác định rằng việc cho phép nhóm công dân nước ngoài như đã nêu ở trên nhập cảnh là có hại cho lợi ích của Hoa Kỳ vì, theo đánh giá của tôi, cách hành xử của Harvard khiến nơi này không còn là điểm đến phù hợp cho sinh viên và các nhà nghiên cứu quốc tế,” ông Trump viết trong sắc lệnh.
Đây là bước leo thang mới trong căng thẳng giữa Tòa Bạch Ốc và Harvard – ngôi trường danh giá, lâu đời và giàu có nhất nước Mỹ. Trước đó một tuần, một tòa án liên bang ở Boston đã chặn nỗ lực của Bộ An ninh Nội địa nhằm cấm sinh viên quốc tế theo học tại Harvard. Tuy nhiên, sắc lệnh lần này của ông Trump được ban hành dựa trên một căn cứ pháp lý hoàn toàn khác.
Căng thẳng bắt nguồn từ việc Harvard từ chối tuân thủ một loạt yêu cầu từ chính phủ liên bang. Gần đây, tình hình leo thang sau khi Bộ An ninh Nội địa cáo buộc Harvard không cung cấp đầy đủ hồ sơ liên quan đến hành vi sai phạm của một số sinh viên quốc tế.
Harvard cho biết họ đã hợp tác và nộp hồ sơ theo yêu cầu, nhưng chính phủ khẳng định phản hồi của trường là không đầy đủ.
Cuộc tranh chấp này đã âm ỉ suốt nhiều tháng, kể từ khi chính quyền Trump yêu cầu Harvard thay đổi một loạt chính sách và cơ cấu quản lý, đồng thời gọi trường là “nơi dung dưỡng tư tưởng tự do” và cáo buộc Harvard dung túng cho các hành vi quấy rối bài Do Thái. Harvard đã kiên quyết từ chối, cho rằng các yêu cầu này xâm phạm quyền tự chủ của nhà trường và đe dọa đến tự do học thuật của toàn bộ hệ thống đại học Hoa Kỳ.
Các quan chức trong chính quyền ông Trump liên tục gia tăng sức ép lên Harvard bằng cách cắt giảm hơn 2,6 tỷ USD ngân sách nghiên cứu liên bang dành cho trường và bắt đầu quy trình chấm dứt toàn bộ các hợp đồng liên bang đang ký kết với Harvard. Động thái mới nhất của họ nhằm vào khoảng 7.000 sinh viên quốc tế đang theo học tại trường – nhóm chiếm tới một nửa tổng số sinh viên ở một số chương trình đào tạo sau đại học.
Sắc lệnh mới sẽ áp dụng cho tất cả sinh viên quốc tế cố gắng nhập cảnh vào Mỹ để theo học tại Harvard sau ngày ban hành. Tuy nhiên, vẫn có ngoại lệ dành cho những trường hợp được xác định là “phục vụ lợi ích quốc gia” – theo đánh giá của các quan chức liên bang.
Sắc lệnh cáo buộc Harvard chỉ cung cấp dữ liệu liên quan đến ba sinh viên trong phản hồi với yêu cầu từ Bộ An ninh Nội địa, và thông tin đó không đủ để xác định liệu có cần hành động của chính phủ hay không. Ông Trump kết luận rằng Harvard hoặc là “không báo cáo đầy đủ các trường hợp vi phạm kỷ luật của sinh viên quốc tế, hoặc là không kiểm soát nghiêm túc nhóm sinh viên này.”
“Những hành động và thiếu sót đó làm suy yếu trực tiếp khả năng của chính phủ liên bang trong việc đảm bảo các công dân nước ngoài được cấp visa sinh viên hoặc trao đổi tuân thủ luật pháp liên bang,” sắc lệnh viết.
Đối với những sinh viên quốc tế hiện đã có mặt tại Harvard, Ngoại trưởng Marco Rubio sẽ quyết định việc có thu hồi visa hay không, ông Trump nêu trong sắc lệnh.
Lệnh cấm này có hiệu lực trong sáu tháng và sẽ được chính quyền xem xét gia hạn sau 90 ngày.
Một công điện của Bộ Ngoại giao gửi đến các đại sứ quán và lãnh sự quán Mỹ vào tuần trước thông báo rằng các quan chức liên bang sẽ bắt đầu rà soát tài khoản mạng xã hội của những người xin visa đến học tập, làm việc hoặc tham quan tại Harvard để phát hiện bất kỳ dấu hiệu nào liên quan đến tư tưởng bài Do Thái.
Trong một hồ sơ nộp lên tòa án tuần trước, đại diện Harvard cho biết các nỗ lực của chính quyền Trump nhằm ngăn cản trường tuyển sinh sinh viên quốc tế đã tạo ra một môi trường “sợ hãi sâu sắc, lo lắng và hoang mang.” Bà Maureen Martin, giám đốc dịch vụ nhập cư của Harvard, cho biết có vô số sinh viên quốc tế đã hỏi về khả năng chuyển trường.
