Đại hội 14 của Đảng Cộng sản Việt Nam không chỉ là một kỳ họp bình thường. Nó diễn ra giữa bối cảnh đất nước đối mặt với nhiều biến động kinh tế – xã hội, đồng thời mở ra những bước ngoặt quan hệ quốc tế mới. Nhưng hơn cả, đây là sân khấu quyền lực, nơi mà từng bước đi, từng quyết định và từng cái nhìn đều được tính toán để củng cố vị thế hay hạ bệ đối thủ. Nếu nhìn bề ngoài, người ta thấy các phát biểu chính thức, các phiên họp, những lần thăng chức hay điều chuyển nhân sự. Nhưng bên dưới, một cuộc chiến cung đình hiện đại đang diễn ra, căng thẳng đến nghẹt thở, với các phe cánh âm thầm đọ lực, từng chiêu thức một, để giành quyền kiểm soát những cơ quan then chốt của đất nước.
Ở trung tâm trận chiến là hai trụ cột quyền lực: phe quân đội và phe công an. Quân đội, với truyền thống độc lập, có uy lực trong hoạch định chiến lược quốc phòng, nhấn mạnh vai trò trong an ninh đối ngoại và các dự án quốc phòng trọng điểm. Trong khi đó, công an lại tập trung vào kiểm soát xã hội, giám sát dư luận và duy trì trật tự chính trị, đặc biệt liên quan tới các nhóm lợi ích tiềm năng, những cá nhân có ảnh hưởng. Hai lực lượng này không chỉ đua tranh vị trí trên bàn cờ quyền lực mà còn dùng các công cụ chiến lược tinh vi: thông tin rò rỉ, sắp xếp nhân sự, hay thậm chí “thử phản ứng” đối thủ qua những quyết định tưởng như vô hại.
Nhóm Tứ Trụ – Tô Lâm, Lương Cường, Phạm Minh Chính và Trần Thanh Mẫn – là trung tâm của mọi toan tính. Mỗi người đại diện cho một mảng quyền lực: Tô Lâm với nội chính-công an, Lương Cường với quân đội, Phạm Minh Chính dẫn dắt Chính phủ, còn Trần Thanh Mẫn trung dung, thu mình trong cơ quan Quốc Hội rộng lớn. Sự phối hợp, cạnh tranh và đôi khi xung đột giữa bốn cá nhân này là chìa khóa giải mã bức tranh quyền lực Việt Nam. Ai khéo léo phối hợp, ai biết tận dụng các kênh ảnh hưởng, ai xử lý khéo léo “thủ đoạn nội bộ” sẽ giành lợi thế. Đây không chỉ là tranh giành chức vụ, mà còn là cuộc chiến định hướng cả nền kinh tế, chính sách và chiến lược quốc gia.
Trong những tuần lễ chuẩn bị diễn ra Đại hội, dấu hiệu đấu đá trở nên tinh vi và rõ rệt. Việc phân chia ghế, chọn lựa nhân sự cấp cao, thậm chí rò rỉ thông tin nội bộ ra bên ngoài đều là chiến thuật chiến lược. Một bước điều chuyển lãnh đạo bộ ngành hay tỉnh thành tưởng như hành chính, thực chất là “bẫy cung đình”: thử phản ứng phe đối lập, kiểm tra trung thành, hoặc tạo ra áp lực để đối phương phải lộ bài. Những ai quan sát tinh tường sẽ thấy, thông tin về các dự án kinh tế, quyết định thăng chức hay dự kiến điều động nhân sự đều là vũ khí trong cuộc chiến quyền lực.
Đặc biệt, các dự án kinh tế trọng điểm trở thành mặt trận chiến lược. Phe quân đội muốn kiểm soát các dự án liên quan quốc phòng, hạ tầng chiến lược, trong khi công an nhắm đến các dự án về an ninh nội chính, năng lượng và thông tin. Khi một phe nắm được dự án lớn, họ vừa tạo ra lợi ích kinh tế cho nhóm mình, vừa củng cố uy lực chính trị, đồng thời làm đối phương khó xoay xở. Các dự án đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI), các dự án đô thị thông minh, hay điện khí LNG đều được sử dụng như công cụ để tăng ảnh hưởng. Ai kiểm soát được giấy phép, ưu tiên hạ tầng, hay hợp đồng hợp tác, người đó sẽ chi phối quyền lực lâu dài.
Nhân sự cũng là công cụ then chốt. Việc điều chuyển lãnh đạo cấp tỉnh, giám đốc sở ngành hay cán bộ cấp xã, phường không chỉ đơn thuần là bổ nhiệm. Nó là bước đi chiến lược: ai trung thành, ai có thể bị thao túng, ai có quan hệ với nhóm lợi ích nào đều được tính toán kỹ lưỡng. Một thông tin rò rỉ về dự kiến điều chuyển lãnh đạo cấp tỉnh lập tức tạo ra sóng dư luận và áp lực lên nhóm Tứ Trụ, buộc họ phải phản ứng, thương lượng hoặc sử dụng chiêu thức mới. Những chi tiết tưởng như nhỏ nhặt trong nhân sự, thực chất là vũ khí ngầm trong đấu đá cung đình, nơi một sai lầm có thể khiến cả phe bị tổn thất nghiêm trọng.
Bối cảnh quốc tế càng làm tăng áp lực và gay cấn. Việt Nam đang ở giao điểm quan hệ phức tạp với Mỹ, Trung Quốc, Nhật Bản, EU. Mỗi quyết định về hợp tác quốc phòng, đầu tư nước ngoài, hay hiệp định thương mại trở thành con bài chiến lược. Chuyến thăm của Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ, các cuộc đàm phán trang thiết bị quân sự, hay các thỏa thuận khắc phục hậu quả chiến tranh là ví dụ điển hình. Ai nắm quyền kiểm soát ngoại giao, ai trực tiếp đàm phán, ai có thể quyết định hợp đồng cuối cùng đều là phần trong cuộc chiến cung đình. Quân đội thường có ưu thế trong dự án quốc phòng và an ninh, công an lợi thế trong giám sát truyền thông, kiểm soát dư luận và ảnh hưởng kinh tế – xã hội.
Đại hội 14 minh chứng cho bản chất nghẹt thở và gay cấn của đấu đá cung đình: xung đột quân đội – công an, cạnh tranh trong nhóm Tứ Trụ, sử dụng dự án kinh tế, nhân sự và ngoại giao làm công cụ quyền lực. Bài học rút ra là: quyền lực không chỉ nằm ở danh xưng hay chức vụ, mà nằm ở khả năng vận hành mạng lưới, kiểm soát thông tin, dự đoán phản ứng đối thủ và tận dụng các công cụ chiến lược. Ai tinh tế và linh hoạt sẽ giành ưu thế, không chỉ trong Đại hội mà còn trong vận mệnh chính sách quốc gia nhiều năm tới./.
NGƯỜI QUAN SÁT
