(AP) — Tổng thống Donald Trump sẽ đón Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu tại Tòa Bạch Ốc vào thứ Hai tuần tới, trong bối cảnh ông chủ Tòa Bạch Ốc gia tăng áp lực lên chính phủ Israel và Hamas nhằm đạt được một thỏa thuận ngừng bắn và trao đổi con tin, chấm dứt cuộc chiến tại Dải Gaza.
Hai quan chức trong chính quyền Mỹ xác nhận chuyến thăm này, với điều kiện giấu tên vì chưa được phép phát ngôn công khai.
Đây sẽ là lần thứ ba ông Netanyahu đến thăm Tòa Bạch Ốc kể từ khi ông Trump trở lại cầm quyền hồi tháng Giêng. Chuyến đi diễn ra sau khi Mỹ can dự trực tiếp vào cuộc chiến Israel–Iran bằng cách tấn công các cơ sở hạt nhân của Iran. Sau khi làm trung gian cho lệnh ngừng bắn giữa hai quốc gia này, ông Trump đã phát tín hiệu rằng trọng tâm tiếp theo của ông là chấm dứt giao tranh giữa Israel và Hamas.
“Chúng tôi tin rằng trong vòng một tuần tới, một lệnh ngừng bắn sẽ được thiết lập tại Gaza,” ông Trump nói với báo giới hôm thứ Sáu, song không đưa thêm chi tiết về lý do cho sự lạc quan này.
Phát ngôn viên Tòa Bạch Ốc Karoline Leavitt hôm thứ Hai cho biết, Tổng thống và các quan chức chính quyền đang liên lạc thường xuyên với lãnh đạo Israel, và chấm dứt xung đột ở Gaza là một ưu tiên hàng đầu của ông Trump.
“Thật đau lòng khi chứng kiến những hình ảnh từ cả Israel và Gaza trong suốt cuộc chiến này,” Leavitt nói thêm. “Tổng thống muốn kết thúc điều đó. Ông muốn cứu mạng sống con người.”
Bế tắc đàm phán xoay quanh vấn đề con tin
Bộ trưởng Các vấn đề Chiến lược của Israel, ông Ron Dermer, đang có mặt tại Washington trong tuần này để đàm phán với các quan chức cấp cao Mỹ về vấn đề Gaza, Iran và các chủ đề liên quan.
Các cuộc đàm phán giữa Israel và Hamas đã nhiều lần đổ vỡ, chủ yếu xoay quanh điểm mấu chốt là liệu thỏa thuận ngừng bắn có đồng nghĩa với việc chấm dứt hoàn toàn cuộc chiến hay không. Hiện vẫn còn khoảng 50 con tin bị giam giữ tại Gaza, và ít hơn một nửa được cho là còn sống.
Chuyến thăm của Netanyahu – được Axios đưa tin đầu tiên – diễn ra trong bối cảnh ông Trump vẫn ủng hộ mạnh mẽ nhà lãnh đạo Israel, đồng thời đối mặt với các câu hỏi ngày càng gay gắt từ phía các nghị sĩ Dân chủ về mức độ thiệt hại thực sự mà các cuộc không kích Mỹ–Israel đã gây ra đối với chương trình hạt nhân của Iran.
Một báo cáo sơ bộ của Cơ quan Tình báo Quốc phòng Hoa Kỳ (DIA) cho biết, các cuộc tấn công đã gây thiệt hại nghiêm trọng cho các cơ sở hạt nhân ở Fordo, Natanz và Isfahan, nhưng chưa phá hủy hoàn toàn.
Tổng giám đốc Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (IAEA), ông Rafael Grossi, phát biểu trên chương trình “Face the Nation” của CBS hôm Chủ nhật rằng ba cơ sở hạt nhân của Iran – liên quan đến xử lý, chuyển đổi và làm giàu uranium – đã bị phá hủy ở mức độ đáng kể. Tuy nhiên, ông lưu ý: “vẫn còn một số phần chưa bị phá hủy,” và rằng do khả năng kỹ thuật vẫn còn, “nếu Iran muốn, họ hoàn toàn có thể khôi phục lại.”
Grossi cũng cho biết việc đánh giá đầy đủ mức độ thiệt hại phụ thuộc vào việc Iran có cho phép thanh sát viên tiếp cận hay không.
Trump xen vào chính trường nội bộ Israel
Những ngày gần đây, ông Trump còn can thiệp công khai vào chính trị nội bộ Israel, kêu gọi hủy bỏ cáo buộc tham nhũng đối với Thủ tướng Netanyahu trong phiên tòa đang diễn ra.
Ông gọi vụ kiện là “một cuộc săn phù thủy” và tuyên bố rằng chính Hoa Kỳ sẽ là bên “giải cứu” ông Netanyahu khỏi các cáo buộc nghiêm trọng này.
Quyết định của ông Trump tham gia vào một trong những cuộc tranh luận chính trị gay gắt nhất tại Israel đã khiến một số nhân vật trong giới chính trị nước này cảm thấy bất an.
Trong khi đó, chính quyền Trump hôm thứ Hai đã phê duyệt một thương vụ vũ khí mới trị giá nửa tỷ USD cho Israel nhằm bổ sung kho vũ khí dẫn đường chính xác cho quân đội nước này.
Bộ Ngoại giao Mỹ cho biết giá trị thương vụ lên tới 510 triệu USD, bao gồm hơn 7.000 bộ thiết bị dẫn đường dành cho hai loại bom có điều khiển trong dòng JDAM (Joint Direct Attack Munitions).
Dù có quy mô tương đối nhỏ so với khoản viện trợ quân sự hơn 3 tỷ USD mỗi năm mà Mỹ cấp cho Israel, nhưng thương vụ này vẫn mang tính chiến lược bởi Israel đang phụ thuộc vào JDAM và các loại vũ khí liên quan trong cuộc chiến chống Hamas tại Gaza cũng như các cuộc không kích gần đây nhằm vào Iran.
“Hoa Kỳ cam kết bảo đảm an ninh cho Israel, và việc hỗ trợ Israel phát triển cũng như duy trì năng lực tự vệ mạnh mẽ là lợi ích thiết yếu đối với an ninh quốc gia Mỹ,” Bộ Ngoại giao tuyên bố. “Thương vụ này hoàn toàn phù hợp với các mục tiêu đó.”
