(AP) — Thị trưởng Washington, D.C. Muriel Bowser ngày thứ Ba thông báo bà sẽ không tái tranh cử vào năm tới — một quyết định được đưa ra trong lúc bà phải đối mặt với chiến dịch can thiệp thực thi pháp luật do Tổng thống Donald Trump phát động tại thủ đô.
Bowser công bố quyết định qua một video đăng trên mạng xã hội, trong đó bà không nhắc trực tiếp đến Trump hay phản ứng với các biện pháp của ông đối với thành phố. Bà ca ngợi sự hợp tác của cư dân thủ đô trong nỗ lực xây dựng một nơi đáng sống hơn và kêu gọi người dân “triệu tập sức mạnh tập thể để đứng vững trước những kẻ bắt nạt đe dọa quyền tự trị của chúng ta, đồng thời bảo vệ quyền Tự Trị Địa Phương. Đó là ngôi sao Bắc Đẩu của chúng ta.”
Bowser đã trải qua ba nhiệm kỳ kể từ khi lần đầu được bầu vào năm 2014, và không nhiệm kỳ nào nhiều sóng gió hơn năm vừa qua — khi bà liên tục phải cân bằng giữa việc duy trì quan hệ tốt với Trump và đáp ứng những bức xúc của cử tri, những người cho rằng bà phải cứng rắn hơn trước các hành động của tổng thống.
Thành phố mà Bowser lãnh đạo từ lâu đã phụ thuộc vào chính phủ liên bang. Washington, D.C. được trao quyền tự trị hạn chế theo đạo luật Home Rule năm 1973, nhưng giới lãnh đạo chính trị liên bang vẫn giữ quyền kiểm soát lớn đối với các vấn đề địa phương, bao gồm phê duyệt ngân sách và luật của Hội đồng D.C.
Sự can thiệp của liên bang gia tăng dưới thời Trump
Vai trò can thiệp của chính phủ liên bang leo thang vào tháng Tám, khi Trump ban hành lệnh khẩn cấp nhắm vào thành phố. Lệnh này đặt lực lượng cảnh sát D.C. dưới quyền kiểm soát liên bang và triển khai hàng trăm binh sĩ Vệ binh Quốc gia đến đây trong cái gọi là “chiến dịch chống tội phạm.” Dù thời hạn khẩn cấp đã kết thúc, lực lượng liên bang vẫn hiện diện tại thủ đô, cùng với các đơn vị Vệ binh Quốc gia từ D.C. và nhiều bang khác, bất chấp các vụ kiện pháp lý nhằm ngăn chặn việc triển khai quân sự.
Bowser nỗ lực giữ thế cân bằng giữa Trump và cử tri
Bowser trong nhiều trường hợp đã hợp tác với chính quyền Trump, bao gồm cho dọn dẹp các khu lều tạm của người vô gia cư và tăng cường phối hợp với lực lượng nhập cư liên bang. Bà thừa nhận sự can thiệp đã góp phần giảm tội phạm — vốn đã đi xuống trước đó — nhưng đồng thời chỉ trích việc sử dụng Vệ binh Quốc gia, cho rằng nguồn lực này nên được phân bổ vào những lĩnh vực khác. Bà cũng tuyên bố không hợp tác với các chiến dịch thực thi nhập cư trong thành phố.
Bà hứng chịu chỉ trích từ một bộ phận cử tri và một số thành viên Hội đồng vì không đứng lên mạnh mẽ hơn trước Trump — người liên tục ca ngợi chiến dịch tại D.C. là “thành công vang dội.”
Khi được hỏi về quyết định không tái tranh cử của Bowser, Trump cho biết: “Tôi rất hòa hợp với bà ấy.” Ông khẳng định sự can thiệp liên bang đã khiến thành phố “tốt hơn.”
Hiện tổng chưởng lý của D.C. đang theo đuổi một vụ kiện chống lại chính quyền Trump, cho rằng việc triển khai Vệ binh Quốc gia là trái luật. Ngày 20/11, một thẩm phán liên bang đã ra phán quyết có lợi cho thành phố và yêu cầu chấm dứt triển khai. Chính quyền Trump đã nộp đơn kháng cáo lên Tòa Phúc thẩm D.C. Cùng lúc đó, một nhóm nguyên đơn khác cũng đang khiếu kiện chiến dịch liên bang và các cuộc truy quét của Cơ quan Thực thi Di trú và Hải quan (ICE).
Những cuộc đấu với Quốc hội và các thành tựu của Bowser
Là cựu thành viên Hội đồng thành phố, Bowser dành phần lớn năm qua để vận động Hạ viện giải ngân khoảng 1 tỷ USD ngân sách bị đóng băng do tranh chấp liên quan ngân sách liên bang. Thành phố cũng chịu ảnh hưởng nặng nề từ việc cắt giảm lớn lực lượng lao động liên bang dưới Bộ Hiệu Quả Quản Trị.
“Trong mười năm qua, bạn và tôi đã cùng nhau thực hiện một chương trình nghị sự đầy tham vọng để khôi phục niềm tin vào chính quyền và bảo đảm mọi cư dân D.C. đều có cơ hội công bằng,” Bowser nói trong thông điệp. Bà nêu bật những thành tựu như đưa đội NFL trở lại thành phố cùng kế hoạch xây sân vận động mới, và giữ chân các đội NBA và NHL của D.C.
Đầu năm nay, Bowser cũng gây tranh cãi khi thông báo sẽ dỡ bỏ dòng chữ “Black Lives Matter” được sơn trên con đường gần Tòa Bạch Ốc — động thái bị cho là chịu sức ép từ các nghị sĩ Cộng hòa tại Quốc hội.
Cánh cửa mở ra cho nhiều ứng viên mới
Quyết định của Bowser đã mở đường cho nhiều ứng viên tiềm năng. Ít nhất hai thành viên Hội đồng D.C. — Robert White Jr. và Brooke Pinto — đã tuyên bố tranh cử ghế đại biểu D.C. tại Hạ viện. Một thành viên khác, Janeese Lewis George, cũng được xem là ứng viên đáng chú ý.
Matthew Dallek, nhà sử học và giáo sư tại Đại học George Washington, nhận định năm qua là một trong những giai đoạn “can thiệp nặng nề nhất” của chính phủ liên bang vào đời sống và chính trị thường nhật của D.C. “Không phải để bào chữa cho Bowser,” ông nói, “nhưng sự hạn chế quyền tự trị của thành phố chưa bao giờ rõ ràng như lúc này.” Ông gọi đây là “một thời điểm đầy bấp bênh” đối với Washington.
Thành viên Hội đồng Kenyan R. McDuffie gửi lời cảm ơn Bowser, ca ngợi nỗ lực của bà trong lĩnh vực nhà ở, giáo dục, an toàn công cộng và phát triển kinh tế.
“Nhìn về năm tới của Washington, tôi tin chắc rằng Thị trưởng Bowser sẽ tiếp tục là một đối tác tận tâm trong việc cải thiện chất lượng sống cho tất cả cư dân thành phố,” McDuffie nói.
