Ngày 13/6 (Reuters) – Một thẩm phán liên bang tại bang California hôm thứ Sáu đã tạm thời ngăn Bộ Ngoại giao Mỹ triển khai kế hoạch tái cơ cấu toàn cơ quan, vốn bao gồm gần 2.000 vụ sa thải nhân viên.
Thẩm phán quận liên bang Susan Illston ở San Francisco tuyên bố trong một phiên điều trần trực tuyến rằng phán quyết hồi tháng 5 của bà – cấm các cơ quan liên bang sa thải hàng chục nghìn nhân viên theo chỉ thị của cựu Tổng thống Donald Trump – áp dụng cả với kế hoạch cải tổ mà Bộ Ngoại giao công bố vào tháng 4.
Bộ Ngoại giao lập luận rằng kế hoạch tái cơ cấu của họ – được trình lên Quốc hội vào tháng trước – được xây dựng trước sắc lệnh hành pháp ban hành tháng 2 và bản ghi nhớ của Tòa Bạch Ốc sau đó về việc sa thải hàng loạt, nên không nằm trong phạm vi bị cấm bởi phán quyết của Illston.
Tuy nhiên, bà Illston phản bác, cho biết nhiều tài liệu của Bộ Ngoại giao, bao gồm đề xuất ngân sách mới gửi Quốc hội, có trích dẫn trực tiếp sắc lệnh của Trump.
“Nếu mọi thứ được tiến hành phù hợp với sắc lệnh đó, dù có khởi đầu theo cách nào đi nữa… thì vẫn bị cấm,” bà Illston – người được bổ nhiệm dưới thời Tổng thống Dân chủ Bill Clinton – nói.
Luật sư Bộ Tư pháp Mỹ, ông Alexander Resar, cho biết Bộ Ngoại giao sẽ không gửi thông báo sa thải cho các nhân viên vào ngày thứ Bảy như đã định.
Phán quyết này được đưa ra trong khuôn khổ một vụ kiện do một nhóm công đoàn, tổ chức phi lợi nhuận và các chính quyền địa phương khởi xướng.
Bộ Ngoại giao và các luật sư bên nguyên chưa bình luận ngay về quyết định.
Chính quyền Trump đã yêu cầu Tòa án Tối cao Mỹ tạm đình chỉ phán quyết hồi tháng 5 của bà Illston trong lúc kháng cáo. Trước đó, phán quyết đã chặn khoảng 20 cơ quan liên bang, bao gồm Bộ Ngoại giao, thực hiện kế hoạch tinh giản và tái cấu trúc theo chỉ đạo của Trump cho đến khi vụ kiện ngã ngũ.
Tuy nhiên, vào cuối tháng 5, Bộ Ngoại giao vẫn thông báo với Quốc hội rằng họ dự định sa thải khoảng 2.000 nhân viên trong tháng 6 và cải tổ hoặc giải thể hơn 300 phòng ban, văn phòng.
Bộ này cho biết sẽ thực hiện kế hoạch cải tổ từ ngày 1/7, nhưng chưa đưa ra bình luận về tác động của vụ kiện.
Trong một tài liệu gửi tòa hôm thứ Sáu, ông Daniel Holler, Phó Chánh văn phòng của Ngoại trưởng Marco Rubio, nói rằng kế hoạch cải tổ được chính Rubio và một nhóm cố vấn thân cận xây dựng nhằm hợp lý hóa hoạt động, không phải phản ứng với sắc lệnh của Trump. Holler thừa nhận các tài liệu của Bộ đã trích dẫn sắc lệnh đó là do “nhầm lẫn.”
Luật sư Resar của Bộ Tư pháp cũng nhấn mạnh lại lập luận này trong phiên điều trần:
“Những quyết định như vậy hoàn toàn nằm trong quyền hạn hợp pháp của ông Rubio để đánh giá cách phân bổ tài nguyên tốt nhất,” ông nói.
Tuy nhiên, thẩm phán Illston cho biết bà không bị thuyết phục.
“Nếu chính phủ có bất kỳ nghi ngờ nào về việc điều tôi nói có bao gồm điều gì đó hay không, thì tôi yêu cầu các ông phải trao đổi với tôi và bên nguyên đơn trước khi thực hiện bất cứ hành động nào,” bà nhấn mạnh.
Trong phán quyết hồi tháng 5, bà Illston đã khẳng định rằng Tòa Bạch Ốc không có quyền ra lệnh tái cấu trúc các cơ quan liên bang nếu không được Quốc hội cho phép.
Đây là phán quyết có phạm vi rộng nhất từ trước đến nay chống lại kế hoạch cải tổ chính phủ do Elon Musk – người giàu nhất thế giới và đồng minh thân cận của Trump – khởi xướng. Tuy nhiên, Musk và Trump đã có mâu thuẫn gay gắt gần đây, dẫn đến việc Musk xóa một số bài đăng trên mạng xã hội, bao gồm cả phát ngôn từng thể hiện sự ủng hộ việc luận tội Trump.
