21/9 (Reuters) – Tổng thống Donald Trump hôm Chủ nhật đã ca ngợi nhà hoạt động bảo thủ Charlie Kirk, người bị sát hại, như một “liệt sĩ cho tự do nước Mỹ” và thề tại lễ tưởng niệm sẽ tiếp nối sự nghiệp của ông, đồng thời tiếp tục cáo buộc cái mà ông gọi là “phe tả cấp tiến” phải chịu trách nhiệm về vụ sát hại Kirk.
“Bạo lực phần lớn đến từ phía tả,” Trump nói mà không đưa ra bằng chứng, trong bài phát biểu mang đậm tính đảng phái, trái ngược với giọng điệu trang nghiêm của hầu hết các diễn giả khác. Ngay cả trước khi nghi phạm bị bắt giữ, Trump đã quy trách nhiệm cho phe tả. Thông điệp này phản ánh tính lưỡng diện của buổi lễ tưởng niệm Kirk, vừa mang màu sắc phục sinh tôn giáo, vừa như một cuộc vận động “Make America Great Again”.
Buổi lễ do tổ chức bảo thủ Turning Point USA – do Kirk sáng lập – đứng ra tổ chức, đã thu hút hàng chục ngàn người mặc trang phục đỏ, trắng, xanh, lấp đầy sân vận động State Farm ở Glendale, Arizona.
Bạn bè và đồng chí bảo thủ của Kirk ca ngợi ông là một tín hữu Kitô truyền cảm hứng, người đã khởi xướng một phong trào chính trị mà họ hứa sẽ tiếp tục vun đắp. Vợ ông, Erika, hiện nắm quyền lãnh đạo Turning Point, xúc động gửi lời tri ân chồng, ngước nhìn lên trời và thầm thì: “Em yêu anh”, trước khi nói về niềm tin tôn giáo, gia đình và sự dấn thân của ông.
“Charlie ra đi quá sớm, nhưng anh ấy cũng đã sẵn sàng. Anh sống hết mình từng ngày và không để lại hối tiếc nào,” Erika nói. Bà cũng bày tỏ sự tha thứ cho thanh niên 22 tuổi bị buộc tội sát hại Kirk, nhắc lại lời Chúa Giêsu tha thứ cho kẻ hành hình mình. “Chồng tôi muốn cứu những thanh niên như chính người đã lấy mạng anh ấy,” bà nghẹn ngào nói trong tiếng vỗ tay trầm lắng của đám đông.
Một số chính khách xem cái chết của Kirk như bước ngoặt của phong trào bảo thủ, kêu gọi những người ủng hộ tiếp tục con đường ông đã mở. “Các người không biết đã đánh thức con rồng gì đâu,” cố vấn quyền lực Tòa Bạch Ốc Stephen Miller gay gắt. “Chúng tôi quyết tâm cứu nền văn minh, cứu phương Tây, cứu nền cộng hòa.”
Phó tổng thống và nội các lên tiếng
Buổi lễ còn có sự góp mặt của các nghệ sĩ nhạc rock Kitô giáo, tạo bầu không khí như một buổi lễ Chúa nhật tại nhà thờ lớn. Khán giả nhiều người nhắm mắt, giơ tay, nước mắt lăn dài trong lúc ca khúc vang lên.
Sân vận động với sức chứa 63.000 người chật kín, nhiều người mặc đồ MAGA đã đến từ tờ mờ sáng, qua cổng an ninh nghiêm ngặt để tìm chỗ ngồi.
Các diễn giả gồm Ngoại trưởng Marco Rubio, Bộ trưởng Quốc phòng Pete Hegseth, và đặc biệt là Phó tổng thống JD Vance, người ghi nhận công lao của Kirk trong việc huy động giới trẻ giúp Trump tái đắc cử. “Toàn bộ chính quyền này sẽ không có mặt nếu không có Charlie,” Vance khẳng định.
Tuy nhiên, bài phát biểu của Trump gây chia rẽ nhất, nhiều lần công kích “phe tả cấp tiến” và mang màu sắc vận động tranh cử. Ông đối lập sự sẵn sàng tranh luận công khai của Kirk – thường mời sinh viên đối lập “hãy chứng minh tôi sai” – với cách tiếp cận đối kháng của chính mình: “Charlie không ghét đối thủ. Còn tôi thì ghét.”
Kết thúc, Trump đưa Erika Kirk lên sân khấu, ôm bà trong tiếng nhạc “America the Beautiful”.
Nỗi lo bạo lực leo thang
Kirk, 31 tuổi, bị bắn chết khi trả lời câu hỏi tại một sự kiện ở Utah. Nghi phạm, một sinh viên 22 tuổi, khai với bạn gái rằng hắn giết Kirk vì “không chịu nổi sự thù ghét của ông ta”.
Các nhóm dân quyền từ lâu chỉ trích Kirk với những phát ngôn bị cho là phân biệt chủng tộc, chống nhập cư, bài chuyển giới và kỳ thị phụ nữ. Những người ủng hộ lại ca ngợi ông như một người bảo vệ giá trị bảo thủ và tự do ngôn luận.
Cái chết của Kirk làm dấy lên lo ngại về xu hướng bạo lực chính trị đang gia tăng ở Mỹ, đồng thời khoét sâu chia rẽ đảng phái. Bài phát biểu của Trump bị nhiều nhà phê bình xem là dấu hiệu ông sẽ lợi dụng vụ việc để gia tăng đàn áp đối thủ.
Trong phần phát biểu, Giám đốc Tình báo Quốc gia Tulsi Gabbard nhấn mạnh rằng các “fanatic chính trị” thường tìm đến bạo lực để bảo vệ lý tưởng: “Họ giết và gieo rắc sợ hãi để bịt miệng đối thủ. Nhưng chính điều ác này lại khiến tiếng nói của Charlie vang xa hơn bao giờ hết.”
Trong bối cảnh đó, tuần trước, đài ABC của Walt Disney đã đình chỉ chương trình của Jimmy Kimmel sau khi Chủ tịch FCC do Trump bổ nhiệm đe dọa, vì Kimmel có phát ngôn về cái chết của Kirk khiến nhiều người bảo thủ nổi giận.
