(AP) – Bất chấp sự phản đối trong nội bộ đảng Cộng hòa, Chủ tịch Hạ viện Mike Johnson khẳng định vào tối thứ Tư rằng Đảng Cộng hòa sẽ tiếp tục thúc đẩy gói giảm thuế trị giá hàng nghìn tỷ USD của cựu Tổng thống Donald Trump, sau một cuộc họp dài tại Tòa Bạch Ốc với các nghị sĩ Cộng hòa phản đối dự luật này.
Ông Johnson và ban lãnh đạo của ông tỏ ra tự tin rằng họ vẫn có thể bám sát kế hoạch và huy động đủ sự ủng hộ trong Đảng Cộng hòa để thông qua dự luật vào tối thứ Tư hoặc thứ Năm, sau những cuộc đàm phán nước rút nhằm cứu vãn “One Big Beautiful Bill”. Tuy nhiên, các bước tiếp theo vẫn còn rất bất định.
“Tôi rất phấn khởi vì chúng tôi sắp ‘hạ cánh được chiếc máy bay này’,” ông Johnson – nghị sĩ Đảng Cộng hòa đến từ bang Louisiana – nói khi trở lại Quốc hội.
Tuy nhiên, không khí lạc quan đó hoàn toàn trái ngược với khung cảnh hỗn loạn tại Quốc hội. Ủy ban Quy tắc đã bước sang giờ họp thứ 18 trong một phiên làm việc kéo dài để hoàn tất thủ tục cho dự luật. Một nghị sĩ Cộng hòa khác – ông John Rose đến từ bang Tennessee – cũng tuyên bố phản đối dự luật. Trong khi đó, Đảng Dân chủ – dù không có đủ phiếu để ngăn chặn – vẫn đang tận dụng mọi công cụ và các bài phát biểu đầy cảm xúc để bày tỏ sự phản đối và lợi dụng sự chia rẽ trong nội bộ Đảng Cộng hòa.
“Chúng tôi coi đây là một dự luật đồ sộ nhưng tệ hại, và nó sẽ gây thiệt hại cho người dân Mỹ,” ông Hakeem Jeffries – lãnh đạo phe Dân chủ tại Hạ viện, đại diện bang New York – phát biểu tại phiên điều trần cùng các đồng sự.
“Nó gây hại cho trẻ em, gia đình, cựu chiến binh, người cao tuổi, cắt giảm chăm sóc sức khỏe, cắt giảm hỗ trợ dinh dưỡng, làm nợ công tăng vọt,” ông nói thêm.
Cột mốc sống còn cho ông Trump và Đảng Cộng hòa
Đây là thời điểm then chốt đối với Tổng thống Trump và đảng của ông tại Quốc hội. Họ đã “đặt cược lớn” vào dự luật này từ đầu nhiệm kỳ. Nếu vượt qua sự phản đối của phe Dân chủ, dự luật sẽ được đưa lên Thượng viện xem xét.
Ngày hôm trước, ông Trump đã trực tiếp tới Quốc hội để kêu gọi các nghị sĩ nhanh chóng thông qua dự luật. Tuy nhiên, những người phản đối vẫn không lay chuyển. Hiện không rõ cụ thể cuộc họp dài hôm thứ Tư tại Tòa Bạch Ôcs đã đạt được thỏa thuận gì – hoặc chưa đạt được gì. Tuy nhiên, ông Johnson ám chỉ rằng có thể chính ông Trump sẽ thực hiện một số điều khoản qua sắc lệnh hành pháp nếu Quốc hội không thông qua.
Thư ký báo chí Tòa Bạch Ốc – Karoline Leavitt – cho biết cuộc họp “đã mang lại kết quả tích cực và đưa vấn đề đi đúng hướng”.
Tranh cãi về các điều khoản gây tốn kém
Một trong những điểm gây tranh cãi lớn là thỏa thuận với các nghị sĩ đảng Cộng hòa đến từ New York và các bang có thuế cao, theo đó tăng mức khấu trừ thuế địa phương lên tới 40.000 USD. Tuy nhiên, điều khoản này – có thể khiến ngân sách mất hàng trăm tỷ USD – khiến các nghị sĩ bảo thủ lo ngại vì sẽ làm tăng nợ công hiện đã chạm mốc 36.000 tỷ USD.
Mỗi bước đi nhằm xoa dịu một nhóm trong liên minh đa số mỏng manh của Hạ viện lại có thể khiến ông Johnson đánh mất lòng tin từ nhóm khác.
Dân biểu Andy Harris (bang Maryland) – Chủ tịch nhóm bảo thủ cực hữu Freedom Caucus – nói trước đó rằng ông không tin dự luật có thể thông qua tại Hạ viện, nhưng “chúng tôi vẫn thấy có con đường phía trước”.
Những con số từ Văn phòng Ngân sách Quốc hội
Phân tích mới từ Văn phòng Ngân sách Quốc hội (CBO) cho thấy:
- Gói giảm thuế sẽ làm tăng thâm hụt ngân sách thêm 3,8 nghìn tỷ USD trong vòng 10 năm.
- Việc cắt giảm trong Medicaid, tem phiếu thực phẩm và các chương trình khác sẽ tiết kiệm được khoảng 1 nghìn tỷ USD.
- Những hộ gia đình thu nhập thấp sẽ bị giảm thu nhập, trong khi nhóm thu nhập cao sẽ hưởng lợi.
Những điểm nổi bật của dự luật “One Big Beautiful Bill”
- Kéo dài và mở rộng các khoản giảm thuế đã được thông qua từ nhiệm kỳ đầu của ông Trump năm 2017.
- Bổ sung giảm thuế mới như ông đã hứa trong chiến dịch tranh cử 2024:
- Không đánh thuế tiền tip của một số nhóm lao động dịch vụ.
- Không đánh thuế lãi vay mua ô tô.
- Không đánh thuế giờ làm thêm trong một số trường hợp.
- Tăng mức khấu trừ thuế thu nhập cá nhân lên 32.000 USD cho cặp đôi khai chung.
- Tăng tín dụng thuế trẻ em lên 2.500 USD/trẻ.
- Thêm khấu trừ 4.000 USD cho người cao tuổi trong giới hạn thu nhập nhất định.
Cắt giảm chi tiêu công
Để bù đắp cho khoản thất thu, Đảng Cộng hòa đưa ra hàng loạt biện pháp thắt lưng buộc bụng:
- Áp dụng yêu cầu làm việc với nhiều người đang nhận Medicaid (bảo hiểm y tế cho người thu nhập thấp): người trưởng thành khỏe mạnh không có con cái phải làm việc hoặc tham gia hoạt động cộng đồng 80 giờ mỗi tháng.
- Tương tự, người nhận tem phiếu thực phẩm (SNAP) cũng phải tuân theo yêu cầu này:
- Những người khỏe mạnh, không con cái, từ 18 đến 64 tuổi (thay vì 54 như hiện tại).
- Một số cha mẹ có con trên 7 tuổi cũng phải làm việc; luật hiện hành là khi con đủ 18 tuổi.
Đảng Cộng hòa nói rằng họ muốn loại bỏ “lãng phí, gian lận và lạm dụng” trong các chương trình phúc lợi liên bang.
Tuy nhiên, theo CBO:
- 8,6 triệu người sẽ mất bảo hiểm y tế.
- 3 triệu người mỗi tháng sẽ mất quyền nhận SNAP (trợ cấp thực phẩm).
Những mâu thuẫn trong nội bộ đảng Cộng hòa
- Phe bảo thủ muốn cắt giảm sâu hơn và sớm hơn, như việc yêu cầu làm việc trong Medicaid được đẩy sớm từ 2029 lên 2027.
- Phe ôn hòa và trung lập thì lo lắng cắt giảm như vậy sẽ làm cử tri của họ mất bảo hiểm y tế.
- Một số thì phản đối việc loại bỏ ưu đãi thuế năng lượng tái tạo, vốn giúp doanh nghiệp đầu tư vào điện mặt trời, điện gió…
- Các nghị sĩ từ New York, California và các bang thuế cao thì yêu cầu tăng mức khấu trừ thuế địa phương – gọi là SALT.
Theo thỏa thuận SALT đang được thảo luận, mức khấu trừ sẽ tăng từ 10.000 lên 40.000 USD, áp dụng cho những người có thu nhập dưới 500.000 USD. Với người có thu nhập cao hơn, mức khấu trừ sẽ giảm dần.
Tác động tài chính
Theo nhóm giám sát tài chính phi đảng phái Committee for a Responsible Federal Budget, gói dự luật có thể làm tăng nợ công thêm khoảng 3,3 nghìn tỷ USD trong 10 năm tới.
