(AP) —Bộ trưởng Quốc phòng Pete Hegseth đã chấp thuận tiếp nhận một chiếc máy bay phản lực hạng sang Boeing 747 do Qatar trao tặng để phục vụ Tổng thống Donald Trump làm chuyên cơ Air Force One, theo xác nhận của Ngũ Giác Đài hôm thứ Tư. Quyết định này được đưa ra trong bối cảnh ngày càng có nhiều nghi vấn xoay quanh tính đạo đức và hợp pháp của việc nhận một món quà đắt đỏ như vậy từ một chính phủ nước ngoài.
Người phát ngôn Ngũ Giác Đài, ông Sean Parnell, cho biết Bộ Quốc phòng sẽ “triển khai các biện pháp an ninh phù hợp” để đảm bảo máy bay đủ an toàn cho Tổng thống sử dụng. Ông khẳng định việc tiếp nhận máy bay “được thực hiện theo đúng các quy định và luật lệ liên bang.”
Tổng thống Trump đã lên tiếng bảo vệ quyết định nhận món quà, vốn được đưa ra trong chuyến công du Trung Đông gần đây của ông, và cho rằng đây là một cách để tiết kiệm ngân sách.
“Vì sao quân đội – đồng nghĩa với người nộp thuế – lại phải bỏ ra hàng trăm triệu đô la trong khi có thể nhận chiếc máy bay này HOÀN TOÀN MIỄN PHÍ?” – ông Trump viết trên mạng xã hội cá nhân trong chuyến công du.
Tuy nhiên, nhiều người cho rằng việc ông Trump nhận một chiếc máy bay được gọi là “cung điện trên bầu trời” là vi phạm điều khoản trong Hiến pháp Mỹ về việc cấm nhận quà tặng từ nước ngoài. Đảng Dân chủ đã đồng loạt chỉ trích gay gắt, và ngay cả một số đồng minh trong Đảng Cộng hòa của ông Trump tại Quốc hội cũng bày tỏ lo ngại.
“Hành động chưa từng có tiền lệ này là một vết nhơ đối với chức vụ tổng thống và không thể để yên,” – Lãnh đạo phe Dân chủ Thượng viện Chuck Schumer (bang New York) tuyên bố.
“Chừng nào người dân Mỹ chưa được biết sự thật về thương vụ mờ ám này – mà theo thông tin có thể bao gồm cả âm mưu để ông Trump giữ lại chiếc máy bay này cho thư viện cá nhân sau khi rời nhiệm sở – tôi sẽ tiếp tục ngăn chặn mọi đề cử chính trị từ Bộ Tư pháp.”
Ông Schumer cũng đã đề xuất dự luật cấm sử dụng máy bay nước ngoài làm Air Force One và cấm dùng ngân sách để chỉnh sửa hoặc nâng cấp các máy bay đó. Tuy nhiên, vào thứ Tư, Thượng nghị sĩ Cộng hòa Roger Marshall (bang Kansas) đã phản đối đề xuất bỏ phiếu của Schumer, khiến nó bị chặn lại mà không nêu rõ lý do.
Các nhà phê bình cũng nhấn mạnh rằng máy bay cần được nâng cấp đáng kể để đáp ứng tiêu chuẩn an ninh, điều này sẽ tốn kém và mất nhiều thời gian.
“Hành động vi hiến này không chỉ khiến quốc gia chúng ta mất đi phẩm giá, mà còn buộc người dân Mỹ phải lãng phí hơn 1 tỷ USD ngân sách để đại tu chiếc máy bay này – trong khi chúng ta hiện đã có hai chiếc Air Force One hoạt động đầy đủ,” – Thượng nghị sĩ Tammy Duckworth (Đảng Dân chủ – bang Illinois) nói.
Trong phiên điều trần hôm thứ Ba, bà cảnh báo đây là “hành động nguy hiểm” khi Hoa Kỳ chấp nhận một máy bay từ hoàng gia Qatar.
Bộ trưởng Không quân Troy Meink nói với các thượng nghị sĩ rằng ông Hegseth đã chỉ đạo Không quân bắt đầu kế hoạch nâng cấp máy bay này để đạt tiêu chuẩn yêu cầu và thừa nhận rằng cần phải sửa đổi “đáng kể.”
Không quân Mỹ cũng xác nhận đang chuẩn bị trao hợp đồng cải tạo chiếc Boeing 747, nhưng mọi chi tiết đều được giữ bí mật vì lý do an ninh.
Khi được hỏi về quyết định này hôm thứ Tư trong cuộc gặp với Tổng thống Nam Phi Cyril Ramaphosa tại Phòng Bầu dục, ông Trump nói:
“Họ tặng Không quân Hoa Kỳ một chiếc máy bay,” ông phản ứng khá gay gắt trước câu hỏi từ phóng viên.
“Họ không tặng tôi, mà là tặng cho Không quân Hoa Kỳ, để hỗ trợ chúng ta,” – ông Trump nói, đồng thời phàn nàn rằng “Boeing đang bàn giao máy bay hơi chậm.”
Tổng thống Ramaphosa – người đang cố gắng cải thiện mối quan hệ với ông Trump – đã hài hước đáp lại:
“Tôi xin lỗi vì nước tôi không có máy bay để tặng ông.”
Ông Trump liền nói:
“Nếu nước ông tặng máy bay cho Không quân Hoa Kỳ, tôi cũng sẽ nhận.”
