Ngày 29 tháng 6 (Reuters) – Một phi công chiến đấu cơ F-16 của Ukraine đã tử nạn trong lúc đối phó với cuộc không kích quy mô lớn từ Nga, bao gồm hàng trăm máy bay không người lái (UAV), tên lửa hành trình và tên lửa đạn đạo – các quan chức cho biết hôm Chủ nhật, trong bối cảnh Moscow gia tăng các cuộc tập kích ban đêm bước sang năm thứ tư của cuộc chiến.
Tổng thống Volodymyr Zelenskiy ca ngợi phi công Maksym Ustymenko và truy tặng anh danh hiệu “Anh hùng Ukraine” – huân chương cao quý nhất của quốc gia.
Zelenskiy đồng thời kêu gọi thêm sự hỗ trợ từ Hoa Kỳ và các đồng minh phương Tây nhằm tăng cường năng lực phòng không của Ukraine sau đợt tấn công, vốn đã phá hủy nhà cửa và cơ sở hạ tầng trên khắp cả nước, làm ít nhất 12 người bị thương, theo chính quyền địa phương.
Tại Kyiv, người dân phải trú ẩn tại các ga tàu điện ngầm khi còi báo động không kích vang lên. Tiếng súng phòng không và các vụ nổ vang dội khắp thủ đô và cả tại Lviv – một thành phố miền tây hiếm khi bị tấn công.
Thống đốc khu vực Lviv, giáp biên giới với Ba Lan, cho biết cuộc không kích nhắm vào các mục tiêu hạ tầng trọng yếu.
Ukraine đã mất ba chiếc F-16 kể từ khi bắt đầu vận hành loại tiêm kích do Mỹ chế tạo vào năm ngoái. Kyiv không công khai quy mô đội F-16, nhưng loại máy bay này đã trở thành một phần chủ lực và được sử dụng thường xuyên trong phòng không.
Theo Không quân Ukraine, phi công đã điều khiển chiếc F-16 bị hư hỏng tránh xa khu dân cư, nhưng không kịp nhảy dù trước khi máy bay rơi.
“Anh đã sử dụng toàn bộ vũ khí mang theo và bắn hạ 7 mục tiêu trên không. Trong lúc tiêu diệt mục tiêu cuối cùng, máy bay bị trúng đạn và bắt đầu mất độ cao,” Không quân viết trên Telegram.
Chuyên gia quân sự Ukraine Roman Svitan từng nhận định rằng F-16 không lý tưởng để đối phó với UAV – loại vũ khí thường xuyên tấn công các thành phố Ukraine – vì tiêm kích này phù hợp hơn với các mục tiêu tốc độ cao.
Trong bài phát biểu tối cùng ngày, Zelenskiy cho biết Ustymenko đã thực hiện các nhiệm vụ bay từ năm 2014, khi Ukraine mở chiến dịch chống lực lượng ly khai do Nga hậu thuẫn ở miền Đông.
“Anh ấy đã làm chủ bốn loại máy bay chiến đấu và có nhiều đóng góp quan trọng trong việc bảo vệ đất nước,” Zelenskiy nói. “Mất đi những người như anh là nỗi đau rất lớn.”
Quân đội Ukraine cho biết tổng cộng 477 UAV và 60 tên lửa các loại đã được Nga phóng vào lãnh thổ Ukraine trong đêm. Lực lượng phòng không Ukraine đã bắn hạ 211 UAV và 38 tên lửa, số còn lại hoặc bị gây nhiễu điện tử, hoặc là mồi nhử không mang chất nổ.
Trên nền tảng X, Zelenskiy viết:
“Moscow sẽ không dừng lại chừng nào họ còn khả năng tiến hành các đòn tấn công quy mô lớn.”
Ông nói thêm rằng chỉ riêng trong tuần qua, Nga đã phóng khoảng 114 tên lửa, 1.270 UAV và 1.100 bom lượn.
Trong khi đó, hãng thông tấn nhà nước Nga RIA Novosti cho biết một người dân đã thiệt mạng vì UAV Ukraine tại vùng Luhansk do Nga kiểm soát. Cả Ukraine lẫn Nga đều khẳng định không tấn công dân thường.
Nhu cầu chính trị
Ukraine cho rằng các đợt tấn công gần đây nhấn mạnh sự cần thiết của viện trợ từ Mỹ, trong bối cảnh Tổng thống Donald Trump chưa cam kết thêm hỗ trợ quân sự mới cho Kyiv.
Trump cho biết ông đang xem xét đề nghị của Ukraine về việc cung cấp thêm hệ thống phòng không Patriot, sau cuộc gặp với Zelenskiy tại hội nghị thượng đỉnh NATO tuần trước.
“Cuộc chiến này cần phải chấm dứt – phải gây áp lực lên kẻ xâm lược, đồng thời đảm bảo khả năng phòng thủ,” Zelenskiy viết trên X.
“Ukraine cần được tăng cường phòng không, yếu tố quan trọng nhất để bảo vệ sinh mạng.”
Zelenskiy cho biết Ukraine sẵn sàng mua các hệ thống phòng thủ của Mỹ và mong đợi vào “vai trò lãnh đạo, ý chí chính trị và sự hỗ trợ từ Hoa Kỳ, châu Âu và tất cả các đối tác.”
Gần đây, Nga liên tục mở các đợt tấn công quy mô lớn vài ngày một lần, gây thiệt hại nghiêm trọng, làm hàng chục dân thường thiệt mạng và hàng trăm người khác bị thương.
Trong đợt oanh kích mới nhất, tiếng nổ được ghi nhận ở Kyiv, Lviv, Poltava, Mykolaiv, Dnipropetrovsk, Cherkasy và Ivano-Frankivsk, theo các nhân chứng và chính quyền khu vực. Quân đội Ukraine xác nhận các đợt không kích diễn ra tại sáu địa điểm.
11 người, trong đó có 2 trẻ em, bị thương tại tỉnh Cherkasy, nơi có ba tòa nhà chung cư và một trường cao đẳng bị hư hại. Tại Ivano-Frankivsk, một phụ nữ cũng bị thương. Lực lượng cứu hộ đã sơ tán người dân khỏi các tòa nhà bị cháy đen và vỡ cửa kính.
