Tác động kinh tế từ đợt tấn công của lực lượng Mỹ vào các cơ sở hạt nhân Iran cuối tuần qua đến nay vẫn còn hạn chế, nhưng việc mở ra một cuộc đối đầu trực tiếp giữa Mỹ và Iran có thể gây hậu quả sâu rộng đối với nền kinh tế thế giới.
Giá dầu tăng, cước vận chuyển leo thang, thị trường chứng khoán toàn cầu chao đảo. Tâm điểm hiện nay là eo biển Hormuz – tuyến vận chuyển khoảng 20 triệu thùng dầu mỗi ngày, tương đương 20% lượng tiêu thụ dầu toàn cầu.
Theo kênh Press TV, Quốc hội Iran đã phê chuẩn đề xuất đóng eo biển Hormuz, dẫn lời nghị sĩ Esmaeil Kowsari. Tuy nhiên, quyết định cuối cùng thuộc về Hội đồng An ninh Quốc gia Tối cao Iran.
Việc đóng eo biển – nằm hoàn toàn trong lãnh hải của Iran và Oman – có thể khiến xung đột leo thang nghiêm trọng. Chi phí năng lượng và vận tải tăng cao có thể đẩy giá cả toàn cầu lên. Tại Mỹ, giá cả vốn đã chịu áp lực do chiến tranh thương mại của Tổng thống Trump, và được dự báo tiếp tục tăng trong mùa hè.
Diễn biến kinh tế hiện tại:
Thị trường chứng khoán phản ứng thận trọng
Thị trường Mỹ tăng nhẹ vào thứ Hai khi Iran đến thời điểm đó mới chỉ đáp trả bằng tên lửa vào Israel.
Chỉ số Dow Jones tăng 200 điểm (+0,5%)
S&P 500 tăng hơn 32 điểm (+0,55%)
Nasdaq tăng tương tự, lên mức 19.550 điểm
Trong khi đó, các chỉ số châu Âu đồng loạt giảm: CAC 40 (Pháp), DAX (Đức), FTSE 100 (Anh) đều đỏ điểm. Thượng Hải tăng 0,65%.
Mỹ kêu gọi Trung Quốc hỗ trợ giữ Hormuz mở cửa
Ngoại trưởng Marco Rubio kêu gọi Bắc Kinh gây sức ép với Tehran.
Theo Cơ quan Thông tin Năng lượng Mỹ, 84% lượng dầu và 83% khí đốt qua Hormuz trong năm 2024 được xuất sang châu Á, trong đó Trung Quốc, Ấn Độ, Nhật Bản, Hàn Quốc là các nước tiêu thụ chính.
Rubio cảnh báo việc Iran đóng Hormuz sẽ là “tự sát kinh tế.” Phía Trung Quốc lên án cuộc không kích của Mỹ nhưng cũng nhấn mạnh tầm quan trọng sống còn của eo biển Hormuz đối với thương mại toàn cầu.
Giá năng lượng tăng mạnh
Dù eo Hormuz vẫn mở, nhưng:
Giá dầu WTI ổn định ở 73,81 USD/thùng
Brent tăng 0,65% lên 72,75 USD/thùng
Cả hai đã tăng gần 10% kể từ khi Israel tấn công Iran hôm 13/6.
Tổng thống Trump đăng trên mạng xã hội:
“GIỮ GIÁ DẦU ỔN ĐỊNH. TÔI ĐANG THEO DÕI! ĐỪNG ĐỂ KẺ THÙ LỢI DỤNG!”
Chuyên gia James Knightley (ING) nhận định: Giá xăng cao hơn sẽ làm suy yếu sức mua của người tiêu dùng, đe dọa làm chậm nền kinh tế Mỹ.
Cước vận chuyển tăng mạnh
Chỉ số Baltic Dirty Tanker tăng 1,35% lên 1.054 điểm
Giá cước vận chuyển dầu theo hệ thống Worldscale tăng 50%
Tàu chở dầu lớn từ Trung Đông đến Trung Quốc: giá thuê tăng từ 20.000 USD/ngày lên gần 50.000 USD, theo Financial Times
Hãng Maersk cho biết vẫn đi qua Hormuz nhưng đã chuẩn bị kế hoạch dự phòng.
Theo EIA, nếu Hormuz bị đóng, khu vực có thể chuyển sang dùng hệ thống đường ống qua Saudi Arabia và UAE với công suất 2,6 triệu thùng/ngày.
Thị trường hàng hóa khác biến động
Giá lúa mì tăng mạnh sau đòn tấn công, nhưng giảm hơn 2,3% vào thứ Hai
Đậu nành giảm hơn 1,4% sau đợt tăng đầu tháng
Vàng tăng 0,35%, tiếp tục xu hướng tăng từ tháng 4
Đồng USD ban đầu tăng nhờ xung đột, nhưng tính từ đầu năm đã giảm khoảng 10% so với các đồng tiền khác (theo chỉ số DXY), đặc biệt sau các tuyên bố áp thuế của Trump hồi tháng 3 và 4.
Tình hình quân sự liên quan:
Tổng thống Nga Putin gọi vụ tấn công của Mỹ là “hành động gây hấn vô cớ hoàn toàn.”
Qatar đóng cửa không phận vì lý do an toàn.
Iran bắn tên lửa vào căn cứ Mỹ tại Al Udeid (Qatar), có tiếng nổ lớn ở thủ đô nhưng không có thương vong được báo cáo.
The Hill
