WASHINGTON (AP) — Kilmar Abrego Garcia, người từng bị trục xuất nhầm sang El Salvador trong một vụ việc gây tranh cãi chính trị dưới thời chính quyền Trump vì chính sách siết chặt kiểm soát nhập cư, đã được đưa trở lại Hoa Kỳ vào thứ Sáu để đối mặt với các cáo buộc hình sự liên quan đến một đường dây buôn người lớn, theo chính quyền Trump.
Việc ông bất ngờ được trả tự do tại El Salvador khép lại một chương và mở ra chương mới trong câu chuyện kéo dài nhiều tháng giữa các quan chức chính quyền Trump và hệ thống tòa án, về một vụ trục xuất mà giới chức từng thừa nhận là sai sót nhưng sau đó vẫn bảo vệ, bất chấp lệnh của tòa yêu cầu đưa ông trở lại Mỹ.
Sự kiện này xảy ra sau khi các quan chức Mỹ trình Tổng thống El Salvador Nayib Bukele lệnh bắt giữ liên bang tại Tennessee, cáo buộc Abrego Garcia giữ vai trò chính trong việc buôn người vào Hoa Kỳ để kiếm lời. Giới chức cho biết ông sẽ bị truy tố tại Mỹ và nếu bị kết án, sẽ bị trục xuất về El Salvador sau khi vụ án kết thúc.
“Đây chính là cách mà hệ thống công lý của Mỹ vận hành,” Bộ trưởng Tư pháp Pam Bondi tuyên bố khi thông báo về việc Abrego Garcia được đưa trở lại Mỹ và bản cáo trạng của đại bồi thẩm đoàn được công bố.
Luật sư Simon Sandoval-Moshenberg nói:
“Thật vô lý khi nghĩ rằng một người thợ làm kim loại tấm lại có thể là kẻ cầm đầu một đường dây buôn người quốc tế có liên quan đến băng đảng MS-13 — không một bồi thẩm đoàn nào có thể tin điều đó khi xem xét các bằng chứng.”
Thẩm phán liên bang Barbara Holmes tại Nashville, Tennessee, ra phán quyết rằng Abrego Garcia sẽ bị giam giữ cho đến ít nhất là thứ Sáu tuần sau, khi diễn ra phiên điều trần đầu tiên.
Abrego Garcia xuất hiện tại tòa trong chiếc áo sơ mi trắng ngắn tay. Khi được hỏi có hiểu các cáo buộc hay không, ông trả lời: “Sí. Lo entiendo.” Thông dịch viên sau đó dịch lại: “Vâng. Tôi hiểu.”
Các đảng viên Dân chủ và nhóm bảo vệ quyền lợi người nhập cư từng lên tiếng yêu cầu thả Abrego Garcia. Nhiều nghị sĩ — trong đó có Thượng nghị sĩ Chris Van Hollen của bang Maryland, nơi Abrego Garcia sinh sống nhiều năm — còn đến El Salvador thăm ông. Một thẩm phán liên bang đã ra lệnh đưa ông trở lại vào tháng 4, và Tối cao Pháp viện bác đơn kháng cáo khẩn cấp của chính phủ, yêu cầu thực hiện việc đưa ông về Mỹ.
Tuy nhiên, việc đưa ông trở lại Mỹ để truy tố khiến các luật sư của ông thất vọng, vì ông từng được tòa án nhập cư Mỹ bảo vệ khỏi bị trục xuất về El Salvador do lo sợ bị các băng đảng địa phương truy sát.
Vụ việc cũng dẫn đến việc một lãnh đạo cấp cao tại văn phòng công tố liên bang ở Nashville từ chức. Ông Ben Schrader, người đứng đầu bộ phận hình sự, không giải thích lý do ra đi, nhưng vào thời điểm bản cáo trạng được công bố, ông đã đăng lên mạng xã hội rằng:
“Thật là một vinh dự khi được phục vụ tại Bộ Tư pháp, nơi mà công việc duy nhất tôi từng biết là làm điều đúng đắn, theo cách đúng đắn, vì những lý do chính đáng.”
Ông từ chối bình luận khi được hãng AP liên hệ.
Luật sư Abrego Garcia gọi các cáo buộc là ‘lố bịch’
“Chính quyền này… thay vì thừa nhận sai lầm, lại sẵn sàng làm bất cứ điều gì, kể cả đưa ra những cáo buộc nực cười nhất,” Sandoval-Moshenberg nói.
Ama Frimpong, giám đốc pháp lý của tổ chức CASA, cho biết gia đình của Abrego Garcia có cảm xúc lẫn lộn về việc ông trở lại Mỹ.
“Hãy để ông ấy nói chuyện với vợ và con cái. Gia đình này đã chịu quá đủ,” cô nói.
Sandoval-Moshenberg nói rằng Abrego Garcia là một trong những người đầu tiên, nếu không phải người đầu tiên, được thả ra khỏi một nhà tù khét tiếng ở El Salvador, dù sau đó bị giam lại ở một cơ sở khác.
Cáo trạng được đệ trình tháng trước và công bố hôm thứ Sáu nêu ra hàng loạt cáo buộc từ năm 2016 nhưng chỉ được tiết lộ sau gần ba tháng kể từ khi ông bị trục xuất nhầm và chính quyền Trump liên tục gọi ông là tội phạm.
Cáo trạng cho rằng ông đã đưa hàng nghìn người nhập cư trái phép vào Mỹ — bao gồm cả trẻ em và thành viên băng đảng MS-13 — đồng thời có hành vi lạm dụng phụ nữ trong quá trình vận chuyển. Một đồng phạm thậm chí còn tố cáo ông từng tham gia vào vụ sát hại mẹ của một thành viên băng đảng tại El Salvador, theo tài liệu của phía công tố nhằm thuyết phục tòa tiếp tục tạm giam ông trong thời gian chờ xét xử.
Tuy nhiên, cáo trạng không truy tố ông về hành vi giết người.
“Trong quá trình xét xử nhập cư tại Mỹ, bị cáo nói rằng không thể trở lại El Salvador vì sợ bị băng đảng 18th Street trả thù,” hồ sơ giam giữ viết.
“Một phần là đúng — theo thông tin chính phủ nhận được, bị cáo sợ bị trả thù bởi băng đảng 18th Street — nhưng lý do là do bị cáo từng tham gia giết mẹ của thành viên đối thủ,” công tố viết.
Nguồn gốc của các cáo buộc bắt đầu từ một lần dừng xe vào năm 2022, khi cảnh sát bang Tennessee nghi ngờ Abrego Garcia liên quan đến hoạt động buôn người. Theo báo cáo do Bộ An ninh Nội địa công bố vào tháng 4, những người có mặt trên xe đều không mang hành lý và khai cùng một địa chỉ với ông. Tuy vậy, Abrego Garcia không bị truy tố, mà chỉ bị cảnh sát nhắc nhở vì bằng lái đã hết hạn. Ông cho biết mình đang chở một nhóm người từ Texas đến Maryland để làm công việc xây dựng.
Vợ của ông cho biết ông từng chở nhóm công nhân đi làm nên không lạ gì khi bị dừng xe.
Những tranh cãi về lai lịch Abrego Garcia
Các nhà bảo vệ quyền nhập cư cho rằng việc bắt giữ ông là biểu tượng cho chính sách trục xuất cẩu thả và dễ sai sót của chính quyền Trump, trong khi giới chức Trump lại khẳng định ông là thành viên MS-13.
Abrego Garcia sống ở Mỹ khoảng 14 năm, làm nghề xây dựng, kết hôn và có ba con bị khuyết tật. Chính quyền Trump nói rằng ông bị trục xuất vì cáo buộc năm 2019 từ cảnh sát Maryland rằng ông thuộc MS-13, dù ông phủ nhận và chưa từng bị kết tội.
Một thẩm phán nhập cư sau đó đã ra quyết định ngăn chặn việc trục xuất Abrego Garcia về El Salvador, do lo ngại ông có thể trở thành mục tiêu tấn công của các băng đảng. Tuy nhiên, chính quyền Trump vẫn tiến hành trục xuất ông vào tháng 3, sau đó gọi đây là “lỗi hành chính” — dù vậy, họ vẫn tiếp tục khẳng định ông là thành viên của băng đảng MS-13.
Ngay cả khi Abrego Garcia bị kết án, luật sư của ông nói rằng chính quyền vẫn cần đưa vụ việc trở lại tòa án nhập cư nếu muốn trục xuất ông về El Salvador.
Việc ông được đưa trở lại Mỹ xảy ra chỉ vài ngày sau khi một người Guatemala khác bị trục xuất về Mexico — dù lo sợ bị hại — được đưa trở lại theo lệnh tòa. Người này là trường hợp đầu tiên được đưa về Mỹ sau khi bị trục xuất kể từ nhiệm kỳ thứ hai của Tổng thống Trump.
