Ngày 27 tháng 7 (Reuters) — Israel hôm Chủ nhật tuyên bố sẽ tạm ngừng các hoạt động quân sự mỗi ngày trong 10 tiếng tại một số khu vực của Dải Gaza, đồng thời thiết lập các hành lang viện trợ mới, trong bối cảnh Jordan và Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất (UAE) bắt đầu thả hàng cứu trợ từ trên không xuống vùng đất này — nơi hình ảnh về người dân Palestine đói khát đang khiến dư luận toàn cầu rúng động.
Chính phủ Israel hiện đang đối mặt với làn sóng chỉ trích ngày càng gay gắt từ cộng đồng quốc tế về cuộc khủng hoảng nhân đạo tại Gaza, dù Tel Aviv bác bỏ các cáo buộc này. Trong khi đó, các cuộc đàm phán ngừng bắn gián tiếp tại Doha giữa Israel và Hamas đã đổ vỡ, chưa đạt được bất kỳ thỏa thuận nào.
Tổng thống Mỹ Donald Trump, đang công du tại Scotland, cho biết Israel sẽ phải tự quyết định bước đi tiếp theo ở Gaza, sau khi các cuộc thương lượng về ngừng bắn và trao đổi con tin với Hamas thất bại.
Theo quân đội Israel, hoạt động quân sự sẽ tạm dừng mỗi ngày từ 10 giờ sáng đến 8 giờ tối (giờ địa phương) tại khu vực nhân đạo Al-Mawasi ven biển, Deir al-Balah ở trung tâm Gaza và thành phố Gaza ở phía bắc. Các tuyến đường an toàn dành riêng cho các đoàn xe cứu trợ lương thực, thuốc men sẽ được mở từ 6 giờ sáng đến 11 giờ đêm mỗi ngày, bắt đầu từ hôm Chủ nhật.
Chương trình Lương thực Thế giới (WFP) của Liên Hợp Quốc kêu gọi Israel phê duyệt nhanh các xe tải cứu trợ để kịp tận dụng các khoảng tạm ngưng chiến sự. Ông Tom Fletcher, Trưởng cơ quan viện trợ nhân đạo của LHQ, cho biết Israel dường như đã nới lỏng một số hạn chế di chuyển trong ngày Chủ nhật và nhất trí “tăng cường viện trợ trong vòng một tuần”.
Theo báo cáo ban đầu, hơn 100 xe tải cứu trợ đã được tập kết tại các điểm giao nhận và đang được vận chuyển vào Gaza. Tuy nhiên, ông Fletcher cảnh báo: “Đây mới chỉ là bước đầu. Lượng viện trợ cần thiết vẫn rất lớn để ngăn chặn nạn đói và thảm họa y tế cận kề”.
Jordan và UAE hôm Chủ nhật đã thả dù khoảng 25 tấn hàng cứu trợ xuống Gaza — đợt không vận đầu tiên sau nhiều tháng. Tuy nhiên, một quan chức Jordan cho biết đây không thể thay thế cho việc tiếp cận bằng đường bộ. Một số thùng hàng rơi đã làm ít nhất 10 người bị thương, theo các nhân viên y tế ở Gaza City.
Israel cũng cho biết một dự án do UAE tài trợ nhằm xây dựng đường ống dẫn nước từ cơ sở khử mặn ở Ai Cập đến khoảng 600.000 người dân sống dọc bờ biển Gaza sẽ bắt đầu trong vài ngày tới.
Bộ Y tế Gaza cho biết hàng chục người, trong đó có nhiều trẻ em, đã chết vì suy dinh dưỡng trong vài tuần gần đây. Riêng trong 24 giờ qua, có thêm 6 ca tử vong do đói, nâng tổng số người thiệt mạng kể từ khi chiến sự bùng nổ tháng 10/2023 lên 133 người, trong đó có 87 trẻ em. Ngày thứ Bảy, bé gái 5 tháng tuổi Zainab Abu Haleeb đã qua đời vì suy dinh dưỡng tại bệnh viện Nasser.
Trong lúc đó, Hội Trăng lưỡi liềm Đỏ Ai Cập cho biết họ đang gửi hơn 100 xe tải chở 1.200 tấn lương thực vào Gaza. Tuy nhiên, một số xe đã bị cướp phá tại khu vực Khan Younis sau khi vượt qua biên giới, theo lời người dân.
Các tổ chức cứu trợ cảnh báo nạn đói đang lan rộng trong số 2,2 triệu cư dân Gaza, với tình hình nhân đạo ngày càng nghiêm trọng. Tuần trước, 25 quốc gia, bao gồm Anh, Pháp và Canada, đã lên án việc Israel cản trở viện trợ là “không thể chấp nhận được”.
Người phát ngôn quân đội Israel tuyên bố nước này tuân thủ luật pháp quốc tế và theo dõi sát tình hình nhân đạo. Chuẩn tướng Effie Defrin nói rằng không có nạn đói xảy ra ở Gaza, nhưng thừa nhận điều kiện đang rất nghiêm trọng. “Khi chúng tôi thấy tình hình vượt ngưỡng nguy hiểm, IDF sẽ hành động để cho phép viện trợ vào,” ông nói. “Đó là điều đã diễn ra cuối tuần qua.”
Israel từng cắt viện trợ cho Gaza từ đầu tháng 3 nhằm gây sức ép lên Hamas trong việc thả con tin, và chỉ nối lại viện trợ vào tháng 5 với nhiều hạn chế. Israel khẳng định viện trợ được cho phép, nhưng cần ngăn nó rơi vào tay các tay súng Hamas, đồng thời đổ lỗi cho Hamas về sự khốn khổ của người dân Gaza.
Hy vọng và bất định
Một số người dân Gaza bày tỏ chút hy vọng trước thông báo mới, nhưng vẫn cho rằng chiến tranh cần chấm dứt hoàn toàn.
“Người dân vui mừng vì lượng lớn lương thực sẽ được đưa vào Gaza,” ông Tamer Al-Burai, một chủ doanh nghiệp, nói. “Chúng tôi hy vọng hôm nay là bước đầu tiên chấm dứt cuộc chiến đã thiêu rụi tất cả.”
Tuy nhiên, các quan chức y tế tại hai bệnh viện Al-Awda và Al-Aqsa ở trung tâm Gaza cho biết ít nhất 17 người đã bị thiệt mạng khi đang chờ nhận hàng cứu trợ, do trúng đạn từ quân đội Israel. Israel cho biết họ chỉ bắn cảnh cáo những kẻ gây nguy hiểm cho binh sĩ và không rõ về thương vong.
Thủ tướng Benjamin Netanyahu tuyên bố Israel sẽ tiếp tục cho phép viện trợ nhân đạo dù đang giao tranh hay đàm phán, và cam kết theo đuổi chiến dịch cho đến khi “chiến thắng hoàn toàn.”
Phía Hamas khẳng định chiến dịch quân sự của Israel vẫn đang tiếp diễn. “Đây không phải là một lệnh ngừng bắn nhân đạo,” quan chức Hamas Ali Baraka nói.
Cuộc chiến bắt đầu ngày 7/10/2023 khi các tay súng Hamas tràn vào miền nam Israel, giết chết 1.200 người (chủ yếu là dân thường) và bắt giữ 251 con tin, theo số liệu Israel. Từ đó đến nay, gần 60.000 người Palestine — đa phần là dân thường — đã thiệt mạng trong chiến dịch quân sự của Israel, theo Bộ Y tế Gaza. Phần lớn Gaza bị san bằng, và hầu như toàn bộ dân cư phải di tản.
