Ngày 2/9 (Reuters) – Trong một màn phô trương tình đoàn kết với những kẻ gây hấn trong cuộc chiến đẫm máu nhất châu Âu suốt 80 năm qua, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình sẽ hội kiến với các đồng cấp Nga và Triều Tiên – trong khi Donald Trump và các lãnh đạo phương Tây khác chỉ có thể đứng nhìn.
Cuộc gặp giữa Vladimir Putin và Kim Jong Un tại Bắc Kinh trong tuần này là minh chứng cho tầm ảnh hưởng của ông Tập đối với các chế độ độc tài đang mưu toan định hình lại trật tự thế giới vốn do phương Tây dẫn dắt. Trong khi đó, những đe dọa, trừng phạt và chính sách ngoại giao dựa vào thuế quan của Trump lại đang làm suy yếu các liên minh lâu đời của Mỹ, theo giới phân tích địa chính trị.
Cuộc hội ngộ mang tính bước ngoặt tại thủ đô Trung Quốc cũng làm dấy lên viễn cảnh về một “trục ba bên” mới, kế thừa hiệp ước phòng thủ chung được Nga và Triều Tiên ký hồi tháng 6/2024, cùng với một liên minh tương tự giữa Bắc Kinh và Bình Nhưỡng. Một cấu trúc như vậy có thể làm thay đổi cán cân quân sự tại khu vực Ấn Độ – Thái Bình Dương.
“Chúng ta phải kiên định phản đối bá quyền và chính trị cường quyền, đồng thời thực hành chủ nghĩa đa phương thực sự,” ông Tập phát biểu hôm thứ Hai – lời nhắm trực tiếp tới đối thủ địa chính trị bên kia Thái Bình Dương.
Ngay trước đó, trong hội nghị tại Thiên Tân, nơi ông Tập và Putin giới thiệu tầm nhìn về một trật tự an ninh và kinh tế toàn cầu mới trước hơn 20 lãnh đạo các quốc gia ngoài phương Tây, cuộc gặp với Kim Jong Un là phần tiếp nối, trước thềm cuộc duyệt binh quân sự quy mô lớn vào ngày 3/9 để kỷ niệm kết thúc Thế chiến II.
Ông Tập cũng đã có cuộc hội đàm với Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi – chuyến thăm Trung Quốc đầu tiên của nhà lãnh đạo Ấn trong bảy năm – nhằm “thiết lập lại” quan hệ song phương căng thẳng, trong bối cảnh thuế quan của Trump áp đặt lên hàng hóa Ấn Độ gây bất mãn tại New Delhi.
Trong khi đó, Tổng thống Mỹ Donald Trump tiếp tục tô vẽ hình ảnh “người kiến tạo hòa bình” và ngắm tới giải Nobel Hòa bình – tuyên bố đã chấm dứt các cuộc chiến, tổ chức hội nghị hòa bình Ukraine với Putin ở Alaska, và đang thúc đẩy một cuộc gặp với Kim vào cuối năm nay – thì bất kỳ sự tập trung mới nào về sức mạnh quân sự ở phương Đông, đặc biệt có sự tham gia của các bên gây hấn, đều gióng lên hồi chuông báo động đối với phương Tây.
“Các cuộc tập trận quân sự ba bên giữa Nga, Trung Quốc và Triều Tiên gần như là điều không thể tránh khỏi,” chuyên gia Youngjun Kim thuộc Viện Nghiên cứu Châu Á (Mỹ) nhận định hồi tháng 3, nhấn mạnh rằng xung đột Ukraine đã kéo Moscow và Bình Nhưỡng xích lại gần nhau.
“Chỉ vài năm trước, Trung Quốc và Nga còn là đối tác quan trọng trong việc áp đặt trừng phạt quốc tế lên Triều Tiên vì các vụ thử hạt nhân và tên lửa… nay họ có khả năng trở thành đối tác quân sự của Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Triều Tiên trong trường hợp khủng hoảng bùng phát trên bán đảo Triều Tiên,” ông nói thêm.
Kim Jong Un hiện là một nhân tố then chốt trong cuộc chiến ở Ukraine. Trong khi Trung Quốc và Ấn Độ vẫn tiếp tục mua dầu của Nga, nhà lãnh đạo Triều Tiên đã điều động hơn 15.000 binh sĩ sang hỗ trợ Putin ngay sát cửa ngõ châu Âu.
Năm 2024, Kim còn tiếp đón Putin tại Bình Nhưỡng – hội nghị thượng đỉnh Nga – Triều đầu tiên sau 24 năm – động thái được coi là vừa tìm cách giảm phụ thuộc vào Bắc Kinh, vừa xóa bớt hình ảnh “quốc gia bị cô lập”.
Theo cơ quan tình báo Hàn Quốc, khoảng 600 binh sĩ Triều Tiên đã thiệt mạng khi tham chiến cho Nga tại vùng Kursk, và Bình Nhưỡng có thể đang chuẩn bị một đợt triển khai mới.
Cũng tại hội nghị Tổ chức Hợp tác Thượng Hải (SCO), ông Putin tuyên bố cần khôi phục “cán cân công bằng trong lĩnh vực an ninh” – cách nói ngắn gọn cho các đòi hỏi của Nga liên quan đến NATO và an ninh châu Âu.
Chuyến đi Bắc Kinh lần này, cùng cuộc gặp dự kiến với Tập Cận Bình và Kim Jong Un, có thể hé lộ ý đồ tiếp theo của Putin. Thêm vào đó, Tổng thống Iran cũng sẽ tham dự cuộc duyệt binh ngày thứ Tư – một màn thị uy mà giới phân tích phương Tây gọi là “Trục Gây Rối”.
