Ngày 20 tháng 8 (Reuters) – Các nhà lập pháp bang Texas hôm thứ Tư đã thông qua một bản đồ phân chia khu vực bầu cử quốc hội mới với mục tiêu chuyển năm ghế Hạ viện Mỹ hiện do đảng Dân chủ nắm giữ sang tay đảng Cộng hòa trong cuộc bầu cử giữa kỳ năm tới. Động thái này đánh dấu một bước quan trọng trong cuộc chiến ngày càng gay gắt giữa hai đảng, trong khi phe Dân chủ tại California cũng đồng thời xúc tiến kế hoạch tái phân chia ranh giới bầu cử của riêng họ.
Đảng Cộng hòa Texas đã tiến hành tái phân chia ranh giới bầu cử giữa thập niên – vốn là điều hiếm thấy – theo yêu cầu của Tổng thống Donald Trump, người tuyên bố muốn củng cố cơ hội giữ thế đa số mong manh của đảng mình tại Hạ viện Mỹ trong bối cảnh bất lợi chính trị.
Phe Dân chủ cáo buộc Trump và Cộng hòa đang tìm cách “sắp đặt” kết quả bầu cử giữa kỳ 2026 một cách bất công.
Cuộc bỏ phiếu trở nên khả thi sau khi hàng chục nghị sĩ Dân chủ kết thúc cuộc tẩy chay kéo dài hai tuần, vốn đã ngăn không cho Hạ viện bang Texas đủ túc số để bỏ phiếu. Dự luật vẽ lại bản đồ được thông qua với tỷ lệ 88–52, chia rẽ rõ rệt theo lằn ranh đảng phái. Sau khi Hạ viện và Thượng viện bang Texas thống nhất, dự luật sẽ được chuyển lên Thống đốc Greg Abbott, một đảng viên Cộng hòa, người đã tuyên bố sẽ ký ban hành.
Cuộc tranh luận tại Hạ viện Texas diễn ra đúng lúc Thượng viện bang California chuẩn bị thông qua gói luật tái phân chia ranh giới do Thống đốc Gavin Newsom và phe Dân chủ khởi xướng nhằm chuyển năm ghế Hạ viện của đảng Cộng hòa sang phe Dân chủ. Newsom hy vọng bản đồ mới sẽ được phê chuẩn gấp rút trước ngày thứ Sáu để kịp đưa ra trưng cầu trong cuộc bầu cử đặc biệt dự kiến ngày 4 tháng 11.
California – bang đông dân nhất nước Mỹ do phe Dân chủ kiểm soát – và Texas – bang đông dân thứ hai do Cộng hòa lãnh đạo – đã chính thức bước vào cuộc đối đầu chính trị về ranh giới bầu cử. Nhiều bang khác cũng đang theo bước, gồm các bang Cộng hòa như Ohio, Florida, Indiana, Missouri và các bang Dân chủ như Maryland, Illinois.
Đấu tranh quyền lực và cáo buộc phân biệt chủng tộc
Bản đồ mới tại Texas sẽ dồn cử tri bảo thủ vào các khu vực bầu cử hiện do Dân chủ nắm giữ và sáp nhập một số khu vực vốn thuộc về Dân chủ. Lãnh đạo Cộng hòa, kể cả Trump, công khai thừa nhận mục tiêu của bản đồ là gia tăng sức mạnh chính trị. Hiện tại, Cộng hòa kiểm soát 25 trong số 38 ghế Hạ viện tại Texas theo bản đồ được thông qua bốn năm trước.
Trong khi đó, phe Dân chủ và các nhóm dân quyền cho rằng bản đồ mới tiếp tục làm suy yếu sức mạnh lá phiếu của các cộng đồng thiểu số, vi phạm luật liên bang, và tuyên bố sẽ khởi kiện.
Thông thường, việc phân chia lại ranh giới bầu cử được tiến hành sau mỗi kỳ điều tra dân số 10 năm một lần để phản ánh biến động dân số. Việc làm lại bản đồ giữa thập niên vốn là điều bất thường. Ở nhiều bang, cả Cộng hòa lẫn Dân chủ đều từng vẽ lại ranh giới để có lợi cho đảng mình – một thực tiễn được gọi là “gerrymandering.”
Tòa án Tối cao Mỹ đã nhiều lần chấp nhận việc vẽ lại bản đồ thuần túy vì lý do chính trị, nhưng cấm tuyệt đối việc tái phân chia dựa trên cơ sở phân biệt chủng tộc hoặc sắc tộc vì vi phạm Đạo luật Quyền Bầu cử liên bang.
Các nghị sĩ Dân chủ tại Texas hôm thứ Tư đã nêu nhiều phản đối trước khi bỏ phiếu. Dân biểu John Bucy phát biểu tại Hạ viện rằng bản đồ mới rõ ràng nhằm làm suy giảm sức mạnh lá phiếu của cộng đồng da đen, gốc Latinh và gốc Á, đồng thời cáo buộc các đồng nghiệp Cộng hòa “phục tùng ý chí của Trump.”
“Đây không phải là dân chủ, mà là chủ nghĩa độc tài ngay trước mắt,” Bucy nhấn mạnh. “Đây là bản đồ của Donald Trump. Nó được thiết kế có chủ đích để tạo thêm năm ghế cho Cộng hòa, bởi Trump thừa biết cử tri đang quay lưng với chương trình nghị sự của ông.”
Ngược lại, Cộng hòa lập luận bản đồ mới nhằm cải thiện hiệu quả chính trị và còn gia tăng số khu vực đa số cử tri gốc Latinh.
Bucy cũng là một trong những nghị sĩ Dân chủ từng bỏ bang để ngăn Hạ viện Texas đủ túc số. Khi trở lại hôm thứ Hai, các nghị sĩ Dân chủ cho biết họ đã đạt được mục tiêu: chặn thành công cuộc bỏ phiếu trong kỳ họp đặc biệt đầu tiên và thuyết phục các bang khác do Dân chủ kiểm soát tiến hành biện pháp trả đũa.
Hiện tại, đảng Cộng hòa chỉ chiếm đa số rất mong manh ở Hạ viện Mỹ, hơn đảng Dân chủ đúng 3 ghế trong tổng số 435 ghế. Theo thông lệ chính trị, đảng của tổng thống thường bị mất thêm ghế trong cuộc bầu cử giữa kỳ đầu tiên, trong khi tỷ lệ ủng hộ ông Trump lại đang giảm kể từ khi ông nhậm chức hồi tháng Giêng.”
