Chính quyền Tổng thống Donald Trump đã đồng ý để Cảnh sát trưởng Pamela Smith tiếp tục điều hành Sở Cảnh sát Đô thị (MPD) sau một loạt thách thức pháp lý và tranh cãi gay gắt về quyền tự trị của thủ đô. Tuy nhiên, thành phố vẫn phải thực hiện các yêu cầu từ liên bang, cho thấy cuộc đối đầu giữa chính quyền trung ương và giới chức địa phương chưa có dấu hiệu hạ nhiệt.
Lệnh mới sau áp lực tòa án
Hôm thứ Sáu, Bộ trưởng Tư pháp Pam Bondi ban hành lệnh mới, thay thế cho chỉ thị một ngày trước đó bổ nhiệm Cục trưởng DEA Terrance Cole làm “ủy viên cảnh sát khẩn cấp” với toàn quyền điều hành MPD. Theo lệnh mới, Cole vẫn có vai trò giám sát nhưng mọi chỉ đạo phải thông qua Thị trưởng Muriel Bowser.
Quyết định này được đưa ra sau khi Thẩm phán liên bang Ana Reyes khuyến nghị Bộ Tư pháp và các luật sư của DC tìm kiếm thỏa hiệp, thay vì để tòa phải trực tiếp ra lệnh khẩn cấp. Tuy vậy, trên thực tế, thành phố vẫn buộc phải thi hành các yêu cầu về an ninh từ chính quyền Trump.
Tranh chấp quyền tự trị
Tổng chưởng lý DC Brian Schwalb ngay trong ngày đã nộp đơn kiện chính quyền Trump, gọi động thái này là “sự tiếp quản thù địch” đi ngược lại Hiến chương Home Rule. Ông cho rằng kết quả phiên điều trần là “một chiến thắng quan trọng,” bởi lệnh mới buộc chính quyền Trump phải điều chỉnh ngôn ngữ để thừa nhận vai trò của thị trưởng.
Schwalb nhấn mạnh: “Đạo luật Home Rule rất rõ ràng: Tổng thống chỉ có thể yêu cầu hỗ trợ cảnh sát trong những tình huống khẩn cấp, giới hạn về thời gian và mục đích liên bang. Và trong mọi trường hợp, yêu cầu đó phải thông qua thị trưởng, chứ không phải bằng cách tiếp quản trực tiếp.”
Trong hồ sơ gửi tòa, Cảnh sát trưởng Pamela Smith cảnh báo việc liên bang tiếp quản đặt “các sĩ quan và cư dân thủ đô vào rủi ro nghiêm trọng,” đồng thời cho biết bà hoàn toàn không được thông báo trước về kế hoạch này cho đến khi ông Trump công bố tại họp báo.
Phản ứng dữ dội từ giới chức DC
Thị trưởng Muriel Bowser, vốn giữ thái độ thận trọng, đã chuyển sang giọng điệu quyết liệt hơn, gọi hành động của Trump là “một bước đi mang tính độc đoán.” Tổng chưởng lý Schwalb thì gửi thư trực tiếp cho Cảnh sát trưởng Smith, khẳng định bà “không có nghĩa vụ pháp lý” phải tuân theo lệnh Bondi, vì nó vượt quá thẩm quyền.
Trong thư, ông viết: “Tổng thống hoặc người được ủy quyền không có quyền cách chức cảnh sát trưởng, thay đổi hệ thống chỉ huy MPD, trực tiếp yêu cầu dịch vụ từ MPD, hủy bỏ chỉ thị nội bộ hoặc đặt ra các ưu tiên thực thi pháp luật địa phương.”
Mâu thuẫn chính sách “thành phố trú ẩn”
Lệnh của Bondi cũng yêu cầu hủy bỏ các chính sách bảo vệ người nhập cư không giấy tờ, bao gồm việc hạn chế chia sẻ thông tin với cơ quan di trú liên bang và cấm bắt giữ dựa trên lệnh di trú. Bộ Tư pháp cho rằng các chính sách này củng cố quy chế “thành phố trú ẩn” mà chính quyền Trump kiên quyết phản đối.
“DC sẽ không còn là thành phố trú ẩn che chở cho tội phạm nhập cư bất hợp pháp. Điều đó sẽ không xảy ra,” Bondi tuyên bố trên Fox News.
Trên mạng xã hội, Ủy viên Hội đồng Thành phố Christina Henderson phản bác mạnh mẽ: “Xin nhắc lại, Bộ trưởng Tư pháp không có thẩm quyền để hủy bỏ luật pháp.”
Cuộc đối đầu chưa có hồi kết
Động thái của Bondi cho thấy việc liên bang hóa lực lượng cảnh sát DC không chỉ nhằm kiểm soát an ninh mà còn là công cụ để áp đặt chính sách nhập cư cứng rắn của chính quyền Trump. Dù tạm thời nhượng bộ để Cảnh sát trưởng Pamela Smith tiếp tục tại nhiệm, Washington vẫn bị đặt dưới sự giám sát chặt chẽ từ Tòa Bạch Ốc – mở ra một cuộc tranh chấp pháp lý và chính trị hứa hẹn còn kéo dài.
