Bộ Tài chính Hoa Kỳ hôm thứ Sáu công bố hướng dẫn mới hạn chế việc hưởng ưu đãi thuế dành cho các dự án điện gió và mặt trời, theo sau sắc lệnh hành pháp của Tổng thống Donald Trump yêu cầu “thực thi nghiêm ngặt” các quy định về trợ cấp này.
Hướng dẫn mới đảo ngược nhiều năm thực hành trước đây trong việc xác định thời điểm một dự án điện gió hoặc mặt trời được coi là đã bắt đầu xây dựng — tiêu chí then chốt để các nhà phát triển có thể hưởng tín dụng thuế giá trị lớn. Động thái này nằm trong nỗ lực của ông Trump nhằm thực hiện cam kết với phe bảo thủ Hạ viện, đổi lấy sự ủng hộ cho đạo luật chi tiêu và thuế khổng lồ mà ông đã ký ban hành tháng trước. Tuy nhiên, việc siết chặt ưu đãi năng lượng tái tạo đã vấp phải phản ứng từ một số nghị sĩ Cộng hòa ôn hòa và những bang có ngành công nghiệp gió phát triển mạnh.
Hai Thượng nghị sĩ Chuck Grassley (R-Iowa) và John Curtis (R-Utah) đã đình lại ba đề cử của ông Trump cho Bộ Tài chính sau khi không nhận được bảo đảm về hướng dẫn mới. Dù vậy, bản hướng dẫn công bố hôm thứ Sáu được xem là một sự thỏa hiệp, nhận được lời khen dè dặt từ cả phe bảo thủ lẫn nhóm ôn hòa.
Đạo luật thuế Cộng hòa thông qua gần đây chấm dứt tín dụng đầu tư và sản xuất cho các dự án năng lượng tái tạo bắt đầu phát điện sau năm 2027, nhưng cho thêm thời gian đối với những dự án khởi công sớm. Ông Trump đã chỉ đạo Bộ Tài chính xác định chặt chẽ hơn tiêu chí “khởi công xây dựng”, vốn trước đây cho phép các dự án chỉ cần chi ít nhất 5% chi phí hoặc khởi sự một phần công việc xây dựng.
Các chuyên gia luật thuế và nhà phát triển năng lượng cảnh báo động thái này có thể bị coi là vượt quá ý chí lập pháp của Quốc hội và sẽ bị kiện ra tòa. Hướng dẫn mới có thể tác động ngay đến hàng trăm dự án điện gió và mặt trời đang trong kế hoạch trên toàn quốc. Adrian Deveny, sáng lập Climate Vision, gọi đây là “cú đánh làm sụp đổ cả chuỗi dự án năng lượng tái tạo đang phát triển”.
Hiệp hội Năng lượng Mặt trời Mỹ chỉ trích động thái là “sự phủ nhận trắng trợn” những gì Quốc hội đã thông qua. Trong khi đó, phe Tự do Hạ viện ca ngợi đây là bước tiếp nối thành công của đạo luật One Big Beautiful Bill, gọi các hạn chế mới là “biện pháp củng cố lưới điện và bảo vệ người nộp thuế.”
Tuy nhiên, Thượng nghị sĩ Grassley cho rằng hướng dẫn này “vẫn mở ra một lối đi khả thi cho ngành gió và mặt trời đáp ứng nhu cầu điện năng tăng cao,” còn Thượng nghị sĩ Curtis đánh giá Bộ Tài chính đã “cân bằng được nhiều quan điểm và mối quan ngại.”
Hướng dẫn sẽ áp dụng cho các dự án sau ngày 2/9. Theo đó, hầu hết các dự án điện gió và điện mặt trời phải chứng minh được công việc xây dựng thực tế thay vì chỉ dựa vào “ngưỡng an toàn 5%”. Ngoại lệ chỉ dành cho các cơ sở điện mặt trời nhỏ dưới 1,5 MW (chủ yếu là lắp đặt mái nhà). Ngoài ra, dự án phải duy trì “chương trình xây dựng liên tục”, chỉ cho phép một số ít trường hợp trì hoãn.
Một số luật sư nhận định tiêu chí mới “mơ hồ hơn” và để lại khoảng trống bất định về mức độ công việc tối thiểu. Dù vậy, hướng dẫn vẫn duy trì khung thời gian 4 năm để hoàn tất dự án sau khi khởi công — điều mà phe bảo thủ lâu nay phản đối vì cho rằng kéo dài thêm trợ cấp.
Song song, chính quyền Trump cũng yêu cầu Bộ Tài chính nhanh chóng soạn thảo hướng dẫn về quy định “thực thể nước ngoài đáng quan ngại” trong đạo luật thuế, có thể loại bỏ các dự án có liên hệ với những nước như Trung Quốc, bất kể chúng đã đáp ứng tiêu chí khởi công hay chưa.
Nguồn politico
