Ngày 24 tháng 7 (Reuters) — Một chiến đấu cơ F-16 của Thái Lan đã ném bom các mục tiêu tại Campuchia vào thứ Năm, theo xác nhận từ cả hai phía, khi căng thẳng kéo dài nhiều tuần liên quan đến tranh chấp biên giới bùng phát thành giao tranh, khiến ít nhất hai dân thường thiệt mạng.
Trong số sáu máy bay F-16 mà Thái Lan triển khai dọc biên giới tranh chấp, một chiếc đã khai hỏa vào lãnh thổ Campuchia và phá hủy một mục tiêu quân sự, theo thông báo của quân đội Thái. Cả hai nước đều cáo buộc đối phương khơi mào cuộc đụng độ vào sáng sớm thứ Năm.
“Chúng tôi đã sử dụng không lực để tấn công các mục tiêu quân sự theo đúng kế hoạch,” phát ngôn viên phó của quân đội Thái, ông Richa Suksuwanon nói với báo giới. Chính quyền Thái Lan cũng đã ra lệnh đóng cửa biên giới với Campuchia.
Bộ Quốc phòng Campuchia lên án dữ dội vụ không kích, cho biết chiến đấu cơ Thái Lan đã thả hai quả bom xuống một con đường, đồng thời khẳng định: “Chúng tôi lên án mạnh mẽ hành vi xâm lược quân sự liều lĩnh và tàn bạo của Vương quốc Thái Lan, vi phạm chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ của Campuchia.”
Căng thẳng leo thang sau khi Thái Lan triệu hồi đại sứ tại Phnom Penh vào tối thứ Tư, đồng thời tuyên bố trục xuất đại sứ Campuchia tại Bangkok. Động thái này diễn ra sau khi một binh sĩ Thái Lan thứ hai trong vòng một tuần bị mất chân do trúng mìn, mà phía Bangkok cáo buộc là được đặt gần đây trong khu vực tranh chấp.
Người dân Thái tại tỉnh biên giới Surin đã sơ tán đến các hầm trú ẩn bằng bê tông, được gia cố bằng bao cát và lốp xe khi hai bên nổ súng qua lại. “Đã bắn bao nhiêu loạt rồi? Không thể đếm nổi,” một phụ nữ giấu tên nói với Đài Truyền hình Công cộng Thái Lan (TPBS) trong lúc trốn trong hầm, tiếng súng và tiếng nổ vang vọng phía sau.
Suốt hơn một thế kỷ, Thái Lan và Campuchia liên tục tranh chấp chủ quyền tại nhiều đoạn biên giới chưa được phân định rõ, trải dài hơn 800 km. Những va chạm vũ trang đã diễn ra trong nhiều năm, khiến ít nhất một tá người thiệt mạng — đáng chú ý là cuộc pháo kích kéo dài một tuần vào năm 2011.
Ngòi nổ lần này được châm ngòi từ tháng 5, sau vụ một binh sĩ Campuchia bị bắn chết trong một cuộc đấu súng ngắn, dẫn đến khủng hoảng ngoại giao nghiêm trọng, nay đã leo thang thành xung đột quân sự.
MÌN SÁT THƯƠNG
Cuộc giao tranh sáng thứ Năm nổ ra gần đền Ta Moan Thom, khu vực tranh chấp ở biên giới phía đông, cách Bangkok khoảng 360 km. “Đạn pháo rơi trúng nhà dân,” ông Sutthirot Charoenthanasak, quận trưởng Kabcheing thuộc tỉnh Surin, nói với Reuters. “Đã có hai người thiệt mạng,” ông cho biết thêm, đồng thời xác nhận chính quyền đã sơ tán 40.000 người dân từ 86 ngôi làng gần biên giới đến nơi an toàn.
Phía quân đội Thái cho biết Campuchia đã sử dụng máy bay không người lái để do thám trước khi triển khai binh lính cùng vũ khí hạng nặng đến khu vực gần ngôi đền. Campuchia sau đó khai hỏa, khiến hai binh sĩ Thái bị thương. Phát ngôn viên quân đội Thái cho biết phía Campuchia đã sử dụng nhiều loại vũ khí, bao gồm cả súng phóng lựu.
Tuy nhiên, phát ngôn viên Bộ Quốc phòng Campuchia bác bỏ, nói rằng lực lượng Thái đã “xâm nhập bất hợp pháp” và binh lính Campuchia buộc phải phản công để tự vệ.
Quyền Thủ tướng Thái Lan Phumtham Wechayachai gọi tình hình hiện tại là “nhạy cảm”. “Chúng ta phải hết sức thận trọng,” ông nói với báo giới. “Chúng tôi sẽ hành xử theo luật pháp quốc tế.”
Nỗ lực xoa dịu căng thẳng của Thủ tướng Paetongtarn Shinawatra thông qua một cuộc gọi với cựu Thủ tướng Campuchia Hun Sen — nội dung cuộc gọi sau đó bị rò rỉ — đã gây ra cơn bão chính trị tại Thái Lan và dẫn đến việc bà bị tạm đình chỉ chức vụ bởi tòa án.
Ông Hun Sen đăng trên Facebook rằng hai tỉnh của Campuchia đã bị quân đội Thái Lan pháo kích.
Thái Lan trong tuần này cáo buộc Campuchia đã gài mìn ở khu vực tranh chấp khiến ba binh sĩ Thái bị thương. Campuchia bác bỏ và cho rằng các binh sĩ Thái đã rẽ khỏi tuyến đường đã thỏa thuận và dẫm phải mìn còn sót lại từ các cuộc chiến trong quá khứ.
Campuchia vẫn còn hàng triệu quả mìn chưa nổ từ thời nội chiến kéo dài hàng thập kỷ, theo các tổ chức rà phá bom mìn. Tuy nhiên, Thái Lan khẳng định các quả mìn mới đã được đặt gần đây — điều mà Campuchia gọi là “cáo buộc vô căn cứ”.
