(AP) — Hai tay súng đã nổ súng vào một buổi lễ mừng Hanukkah trên bãi biển Bondi, Sydney, khiến ít nhất 15 người thiệt mạng, trong đó có một trẻ em, theo thông báo của giới chức Australia hôm thứ Hai. Thủ tướng Anthony Albanese gọi đây là “một hành động khủng bố mang động cơ bài Do Thái” đánh thẳng vào trái tim của quốc gia. Nhà chức trách cho biết hai kẻ nổ súng là cha và con.
Vụ thảm sát xảy ra tại một trong những bãi biển nổi tiếng nhất Australia, nối tiếp làn sóng các vụ tấn công bài Do Thái đã làm chấn động đất nước này suốt một năm qua, dù giới chức không cho rằng các vụ việc trước đó có liên hệ trực tiếp với vụ xả súng hôm Chủ nhật. Đây là vụ xả súng đẫm máu nhất tại Australia trong gần ba thập niên, tại một quốc gia vốn có luật kiểm soát súng rất nghiêm ngặt.
Một tay súng, người cha 50 tuổi, đã bị cảnh sát bắn chết tại chỗ. Tay súng còn lại, con trai 24 tuổi, bị thương và đang được điều trị tại bệnh viện, theo ông Mal Lanyon, Ủy viên cảnh sát bang New South Wales.
Cảnh sát cho biết một trong hai tay súng từng được các cơ quan an ninh biết đến, song ông Lanyon nói rằng không có dấu hiệu cho thấy một kế hoạch tấn công đã được chuẩn bị từ trước.
Những nạn nhân thiệt mạng có độ tuổi từ 10 đến 87, Thủ hiến bang New South Wales Chris Minns cho biết. Ít nhất 42 người khác đang được điều trị tại các bệnh viện vào sáng thứ Hai, trong đó nhiều người trong tình trạng nguy kịch.
“Những gì chúng ta chứng kiến hôm qua là một hành động của cái ác thuần túy, một hành động bài Do Thái, một hành động khủng bố ngay trên đất nước chúng ta, tại một địa điểm mang tính biểu tượng của Australia — bãi biển Bondi — nơi gắn liền với niềm vui, với các gia đình sum họp và những lễ hội,” Thủ tướng Albanese nói. “Địa điểm ấy sẽ mãi mãi bị hoen ố bởi những gì đã xảy ra.”
Nhắm vào lễ hội của cộng đồng Do Thái
Bạo lực bùng phát vào cuối một ngày hè khi hàng ngàn người đổ về Bondi Beach — biểu tượng của đời sống văn hóa Australia. Trong số đó có hàng trăm người tham dự sự kiện “Chanukah by the Sea”, đánh dấu ngày bắt đầu của lễ Hanukkah kéo dài tám ngày.
Chương trình có vẽ mặt cho trẻ em và khu vui chơi với thú nuôi. Rồi hỗn loạn nổ ra.
Phong trào Do Thái Chính thống Chabad — tổ chức điều hành các hoạt động cộng đồng trên toàn thế giới và thường tổ chức sự kiện vào các dịp lễ lớn của Do Thái giáo — xác nhận một trong những người thiệt mạng là giáo sĩ Eli Schlanger, phó giáo sĩ của Chabad Bondi và là một trong những người tổ chức sự kiện.
Bộ Ngoại giao Israel xác nhận có một công dân Israel thiệt mạng, nhưng không nêu chi tiết. Tổng thống Pháp Emmanuel Macron cho biết một công dân Pháp, được xác định là Dan Elkayam, cũng nằm trong số các nạn nhân.
Giới chức Australia chưa công bố danh tính chính thức của các nạn nhân, cũng như của hai tay súng.
Tuy nhiên, các câu chuyện về nạn nhân bắt đầu xuất hiện trên truyền thông địa phương. Bà Larisa Kleytman nói với báo giới bên ngoài Bệnh viện St Vincent’s rằng chồng bà, ông Alexander Kleytman, nằm trong số những người thiệt mạng, theo tờ The Australian. Cả hai vợ chồng đều là những người sống sót sau thảm họa Holocaust.
Nhân chứng tháo chạy trong hoảng loạn
Cảnh sát cho biết các dịch vụ khẩn cấp nhận được cuộc gọi vào khoảng 6 giờ 45 tối. Video do người chứng kiến quay lại cho thấy những người mặc đồ bơi hoảng loạn chạy khỏi mặt nước khi tiếng súng vang lên.
Một đoạn phim khác ghi lại cảnh hai người đàn ông mặc áo đen bắn súng trường từ cây cầu đi bộ dẫn xuống bãi biển. Trong một khoảnh khắc kịch tính được phát sóng trên truyền hình Australia, một người đàn ông lao vào khống chế và tước vũ khí của một tay súng, chĩa khẩu súng về phía hắn rồi đặt nó xuống đất.
Thủ hiến Minns gọi người đàn ông này — được thân nhân xác nhận với truyền thông Australia là chủ một cửa hàng trái cây tên Ahmed al Ahmed — là “một người hùng đích thực”.
Luật sư Arsen Ostrovsky, người tham dự lễ Hanukkah cùng vợ và các con gái, bị sượt đạn vào đầu. Ông cho biết mình vừa chuyển từ Israel sang Australia hai tuần trước để làm việc cho một tổ chức vận động của người Do Thái.
“Những gì tôi chứng kiến là cái ác thuần túy, một cuộc tắm máu kinh hoàng. Thi thể nằm rải rác khắp nơi,” ông viết trong email gửi AP từ bệnh viện. “Tôi chưa bao giờ nghĩ điều này có thể xảy ra ở Australia.”
Làn sóng bài Do Thái làm rung chuyển Australia
Thủ tướng Albanese cam kết bạo lực sẽ được đáp lại bằng “một khoảnh khắc đoàn kết quốc gia, nơi người Australia ở mọi tầng lớp sẽ sát cánh cùng đồng bào Do Thái của mình”. Tuy nhiên, một số đối thủ chính trị và chính phủ Israel cáo buộc ông đã không làm đủ để ngăn chặn thảm kịch.
Australia, với dân số khoảng 28 triệu người, có gần 117.000 người Do Thái. Theo đặc phái viên chính phủ về chống bài Do Thái Jillian Segal, các vụ việc bài Do Thái — từ tấn công, phá hoại, đe dọa đến quấy rối — đã tăng hơn ba lần trong năm sau vụ Hamas tấn công Israel ngày 7/10/2023 và cuộc chiến Gaza sau đó.
Năm ngoái, Australia chấn động bởi hàng loạt vụ tấn công bài Do Thái tại Sydney và Melbourne: giáo đường bị đốt, xe cộ bị phóng hỏa, nhà cửa và cơ sở kinh doanh bị vẽ bậy, người Do Thái bị hành hung.
Tháng Tám, Thủ tướng Albanese cáo buộc Iran đứng sau hai vụ tấn công và cắt quan hệ ngoại giao với Tehran.
Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu chỉ trích chính phủ Australia, cho rằng việc công nhận Nhà nước Palestine — cùng với nhiều quốc gia khác — đã “đổ thêm dầu vào ngọn lửa bài Do Thái”.
Điều tra và hệ quả
Cảnh sát cho biết không truy tìm thêm nghi phạm nào khác và cam kết tiến hành điều tra “toàn diện”. Tại hiện trường, lực lượng chức năng phát hiện hai thiết bị nổ tự chế và đã vô hiệu hóa an toàn. Ông Lanyon mô tả các thiết bị này còn “thô sơ”, kích nổ bằng dây cháy chậm.
Thủ hiến Minns cho biết “gần như chắc chắn” sẽ có những thay đổi về luật súng sau vụ thảm sát. Khi khám xét nơi ở của tay súng 50 tuổi, cảnh sát phát hiện sáu khẩu súng, làm dấy lên câu hỏi vì sao ông ta có thể sở hữu được chúng trong bối cảnh luật súng nghiêm ngặt.
Lãnh đạo thế giới bày tỏ bàng hoàng
Sau thảm sát, thông điệp chia buồn và lên án đổ về từ khắp nơi trên thế giới. Vua Charles III nói ông và Hoàng hậu Camilla “bàng hoàng và đau buồn trước vụ tấn công khủng bố bài Do Thái kinh hoàng”. Tổng Thư ký Liên Hiệp Quốc António Guterres cho biết ông “kinh hoàng” và “trái tim hướng về cộng đồng Do Thái trên toàn thế giới”.
Ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio viết trên mạng xã hội X: “Hoa Kỳ mạnh mẽ lên án vụ tấn công khủng bố tại Australia nhằm vào một lễ hội của người Do Thái. Chủ nghĩa bài Do Thái không có chỗ đứng trên thế giới này.”
