California — Nỗi lo sợ về một trận sóng thần tàn khốc đã tan biến vào thứ Tư đối với Hoa Kỳ và Nhật Bản sau khi một trong những trận động đất mạnh nhất từng được ghi nhận xảy ra ngoài khơi bán đảo Nga thưa dân, nhưng những cảnh báo mới dọc theo bờ biển Thái Bình Dương của Nam Mỹ đã buộc phải sơ tán và đóng cửa các bãi biển.
Một trận động đất cực mạnh độ lớn 8,8 xảy ra ngoài khơi bán đảo Kamchatka của Nga vào ngày 29/7/2025 lúc 16:24 UTC đã kích hoạt cảnh báo sóng thần tại nhiều vùng bờ biển Thái Bình Dương, bao gồm Hawaii, Alaska, tây bắc Thái Bình Dương và bờ biển California
Theo ABC News, dẫn lời Cơ Quan Nghiên Cứu Địa Chất Mỹ (USGS), động đất xảy ra cách bờ biển Nga khoảng 85 dặm, với độ sâu 12 dặm.
Một trận động đất 8.7 độ Richter xảy ra ngoài khơi bờ biển Nga, làm các giới chức đưa ra cảnh báo sóng thần sẽ xảy ra ở Alaska, Hawaii, và một số khu vực miền Tây Hoa Kỳ.
Cảnh báo sóng thần được thông báo cho quần đảo Aleutian Islands của Alaska và Hawaii. Trong khi đó, ba tiểu bang California, Oregon, và Washington được cảnh báo cao độ, có sóng thần, cũng như đảo Guam, trong lúc đe dọa đang được đánh giá.
Những cảnh báo trong những giờ đầu sau trận động đất mạnh 8,8 độ richter đã khiến người dân Nhật Bản phải chạy lên mái nhà và buộc du khách phải rời khỏi các khách sạn ven biển ở Hawaii, gây tắc nghẽn giao thông trên đảo. Tại Nga, một số người đã bị thương khi chạy ra khỏi các tòa nhà, bao gồm cả một bệnh nhân trong bệnh viện đã nhảy từ cửa sổ.
1. Thảm Họa Động Đất Và Kích Hoạt Sóng Thần
Trận động đất có cường độ 8,8, diễn ra gần quần đảo Kuril – Kamchatka, được đánh giá là một trong những trận động đất mạnh nhất kể từ năm 2011. Động đất xảy ra ở độ sâu khoảng 46 km (46 miles) dưới tầng vỏ Trái Đất. Các hệ thống cảnh báo của NOAA và Trung tâm Cảnh báo Sóng thần Thái Bình Dương (PTWC) đã nhanh chóng phát đi cảnh báo, kèm theo khuyến cáo di tản và tìm nơi cao hơn cho người dân khu vực ven biển
Theo dự đoán, đợt sóng thần đầu tiên có thể tiếp cận Hawaii vào lúc 7 giờ 15 phút tối ngày 29/7, giờ địa phương.
Tất cả bờ biển của Hawaii đều có thể bị ảnh hưởng vì các làn sóng do sóng thần tạo ra có thể bao quanh đảo, theo Cơ Quan Dịch Vụ Thời Tiết (NWS).
“Nguy hiểm có thể tiếp tục trong nhiều giờ sau khi đợt sóng đầu tiên yếu dần vì các đợt sóng khác có thể vẫn đến. Độ cao của sóng thần không thể dự đoán được và đợt sóng đầu tiên có thể không phải là cao nhất,” theo NWS.
Một cảnh báo cũng được đưa ra cho khu vực Thái Bình Dương của Nhật, từ đảo Hokkaido tới đảo Kyushu.
Cảnh báo sóng thần có nghĩa là sóng thần có thể gây lũ lụt ở diện rộng, nguy hiểm, và có sóng mạnh. Cảnh báo sóng thần cũng có nghĩa là một trận động đất xảy ra ở xa có thể tạo ra sóng thần ập vào bờ.
Đợt sóng thần đầu tiên đã tấn công Hawaii sau trận động đất mạnh 8,8 độ richter ở Nga nhưng tương đối nhỏ
Hawaii đang trong tình trạng cảnh báo khẩn cấp sóng thần! sau khi một trong những trận động đất mạnh nhất thế giới tấn công vùng Viễn Đông của Nga vào sáng sớm thứ Tư, trận động đất mạnh 8,8 độ richter gây ra sóng thần ở Nhật Bản và Alaska, đồng thời cũng dẫn đến cảnh báo cho Bắc Mỹ và Trung Mỹ cùng các đảo Thái Bình Dương ở phía nam về phía New Zealand.
Hàng triệu người được yêu cầu di chuyển ra xa bờ biển hoặc tìm vùng đất cao vì họ có khả năng nằm trên đường đi của sóng thần, trận sóng thần đã tấn công các khu vực ven biển của Nhật Bản, Hawaii và Bờ Tây Hoa Kỳ nhưng dường như không gây ra thiệt hại lớn nào.
Những cảnh báo nghiêm trọng sau trận động đất lớn xảy ra vào sáng sớm thứ Tư ngoài khơi bán đảo Kamchatka của Nga gợi lại ký ức về thiệt hại thảm khốc do sóng thần gây ra trong suốt một phần tư thế kỷ qua.
2. California Trong Tâm Cảnh Báo: Khu Vực Bị Ảnh Hưởng Nhiều Nhất
Cơ quan Thời tiết Quốc gia Hoa Kỳ (NWS) xác nhận những đợt sóng thần đầu tiên đã lan đến Bờ Tây Hoa Kỳ. Mực nước bắt đầu dâng cao tại thành phố Crescent, Bắc California, gần ranh giới bang Oregon.
Dữ liệu ban đầu cho thấy một con sóng cao khoảng 30 cm đã được ghi nhận và dự kiến sẽ có thêm nhiều đợt sóng nữa trong thời gian tới.
Toàn bộ dải bờ biển của Bắc California, bao gồm Crescent City, đã được đặt trong tình trạng cảnh báo sóng thần (Tsunami Warning) – mức cảnh báo nguy hiểm cao nhất. Theo các chuyên gia, khu vực này đặc biệt dễ bị ảnh hưởng do có địa hình dưới nước đặc biệt, có khả năng “truyền và khuếch đại năng lượng sóng”.
Trong khi đó, phần còn lại của Bờ Tây Hoa Kỳ, bao gồm các khu vực khác của California, Oregon và Washington, đang ở mức Khuyến cáo Sóng thần (Tsunami Advisory) khẩn cấp.
Theo Cơ quan Thời tiết Quốc gia, sóng thần đã tràn vào San Francisco vào khoảng 1:12 sáng. Sau khi sóng thần ập vào, các quan chức thời tiết cho biết các khu vực ven biển đã chứng kiến thủy triều dâng cao từ 0,2 đến 0,2 mét chỉ trong vòng 15 phút.
NWS cho biết: “Điều này có thể tạo ra một số dòng hải lưu cực kỳ nguy hiểm dọc theo bãi biển và bến cảng”.
Tại Bờ biển Quốc gia Point Reyes, độ lệch thủy triều được đo được là gần 2 feet lúc 4 giờ sáng. Trong một bài đăng trên X, NWS viết: “Điều này xảy ra hơn 3 giờ sau khi đợt sóng thần đầu tiên ập đến. Hãy chờ cho đến khi sóng thần an toàn, tình hình vẫn chưa kết thúc.”
Cảnh báo sóng thần vẫn có hiệu lực tại Vùng Vịnh và Bờ biển Trung tâm tính đến 5:25 sáng
Crescent City thuộc Del Norte County là vùng duy nhất ở California đứng dưới cảnh báo sóng thần cao (warning), với dự báo các đợt sóng cao đến gần 1,5 m (4–5 ft). Khu cảng Crescent City đã bị một số hư hại nhẹ, bao gồm hư một phần cầu tàu dành để “hy sinh” nhằm bảo vệ phần còn lại sau trận sóng lớn năm 2011 . Các thuyền bè đã dời cư dân hoặc neo tránh xa khu vực cảng khi xảy ra những đợt hỗn loạn tối qua.
Đến sáng 30/7/2025, cảnh báo tại Del Norte đã được hạ xuống thành advisory (cảnh báo vừa), song NOAA vẫn khuyến cáo người dân tránh xa bến cảng, vùng triều thấp và bờ biển. Các sóng thần có thể gây ra dòng chảy mạnh, nguy hiểm cho cả người lẫn tàu thuyền nhỏ.
Các vùng từ Humboldt Bay, Mendocino tới Santa Barbara, Ventura và Los Angeles đều nằm trong advisory — cảnh báo sóng thần nhẹ. Cập nhật lúc khoảng 07:00 sáng cho biết Southern California đã hạ advisory (cảnh báo vừa) thành watch (cảnh báo nhẹ) rồi hủy bỏ hoàn toàn, các bãi biển trong khu vực như LA County được mở lại sau khi xác định không còn mối nguy hiểm đáng kể.
Cơ quan Thời tiết Quốc gia thông báo vào khoảng 10:30 sáng rằng cảnh báo sóng thần đã bị hủy bỏ ở phần lớn bờ biển California, bao gồm cả Vùng Vịnh San Francisco.
Khuyến cáo này vẫn có hiệu lực đối với các khu vực ven biển gần Vịnh Morro đến Santa Barbara ở Nam California và Thành phố Crescent ở Bắc California.
Các quan chức thời tiết cho biết: “Nước biển sẽ tiếp tục biến động trong vài ngày tới, có khả năng xuất hiện dòng chảy mạnh”.
Cơ quan Thời tiết Quốc gia cho biết mực nước sóng thần dọc theo bờ biển Vùng Vịnh tiếp tục dao động hơn một foot vào lúc 8:31 sáng. Cơ quan này đã chia sẻ một biểu đồ cho thấy độ lệch của mực nước tại Point Reyes kể từ khi sóng thần đầu tiên tràn vào bờ biển California qua đêm.
Tại Bay Area và Central Coast, advisory đã hết hiệu lực khoảng 11h sáng, và không có báo cáo tổn thất đáng kể. Các cảng như Pillar Point, Half Moon Bay, Tomales Bay… vẫn bình thường, không ngập nước hay thiệt hại nào đáng ghi nhận
3. Khuyến Cáo An Toàn — Tránh Tai Họa Từ Sóng Thần
Truy cập thông tin từ NOAA, truy cập National Weather Service và tsunami.gov để theo dõi các cảnh báo cập nhật liên tục
- Không đến gần bờ biển, bến cảng hoặc điểm thuỷ triều.
- Tránh hoạt động chèo thuyền, đi bộ cầu tàu, lướt ván hoặc câu cá ven bờ.
- Cực kỳ cảnh giác với các dòng chảy mạnh dưới nước, dù sóng mặt có vẻ nhẹ.
Tại vùng cảnh báo vừa hoặc cao như Crescent City:
- Nên di chuyển lên vùng cao hơn, tránh xa vùng ven biển trong nhiều giờ.
- Không quay lại vùng nguy cơ ngay cả khi cơn sóng đầu đã đi qua — vì các đợt sóng tiếp theo có thể mạnh hơn
4. Diễn Biến Toàn Cầu Và So Sánh Với Các Vụ Trước
- Hawaii cũng từng kích hoạt warning, sau đó hạ thành advisory. Sóng cao đến gần 3 m (10 ft) nhưng cuối cùng không gây thiệt hại lớn; một số khu vực có tình trạng rút nước mạnh và ngập nhẹ bãi biển, nhưng không có người tử vong hoặc thương vong nghiêm trọng.
- So sánh với thảm họa năm 2011 ở Nhật hay trận sóng thần năm 2004 ở Ấn Độ Dương, đợt hiện tại gây thiệt hại rất nhẹ. Nhưng các chuyên gia nhắc lại rằng: tsunami là chuỗi sóng, đợt đầu tiên có thể không phải mạnh nhất — nên luôn phải duy trì cảnh giác ít nhất hàng giờ sau đợt sóng đầu tiên
5. Vấn Đề Thiêt Thực Nhìn Từ Lịch Sử California
Crescent City nổi tiếng là một trong những thành phố bị ảnh hưởng nặng từ sóng thần: trận động đất Alaskan 1964 và sóng thần 2011 đều gây phá hủy đáng kể cảng và bến tàu. Do đó, cảnh báo vẫn được duy trì nghiêm túc tại khu vực này.
Các sự kiện trước đây cho thấy cảng Crescent City có thể bị hư hại nặng chỉ bởi sóng có độ cao tương đương 1,5–2 m. Năm nay, dù sóng ở mức tương đương, cơ sở hạ tầng đã được củng cố nên thiệt hại rất hạn chế
6. Kết Luận
Sáng ngày 30/7/2025, California — đặc biệt Bắc California (Del Norte, Crescent City) — là khu vực bị ảnh hưởng đáng kể nhất từ trận động đất xa xôi tại Kamchatka, Nga. Dù có sóng lên đến 1–1,5 mét, và các cảnh báo được ban bố nghiêm túc, thiệt hại vật chất thực tế rất nhẹ, không có người thiệt mạng hay thương vong đáng kể.
Các khu vực Trung và Nam California, trong đó có San Francisco Bay Area, Santa Barbara, Los Angeles… chỉ nằm dưới phạm vi tsunami advisory, các bãi biển đã mở lại và không có thiệt hại đáng kể. Mọi người được khuyến cáo tránh xa biển và đừng chủ quan, dù sóng có vẻ nhỏ, do nguy cơ hải lưu mạnh liên tục có thể kéo dài nhiều giờ.
Bộ trưởng An ninh Nội địa Hoa Kỳ Kristi Noem cho biết tình hình tồi tệ nhất đã qua. Sau đó vào thứ Tư, cảnh báo sóng thần cho Hawaii, Alaska, Oregon và tiểu bang Washington đã được hủy bỏ, nhưng vẫn được duy trì cho một số khu vực phía bắc California. Chính quyền địa phương khuyến cáo người dân tránh xa các bãi biển và dự kiến sẽ có dòng chảy nguy hiểm cho đến sáng thứ Năm.
Các chuyên gia cho biết rất khó để biết khi nào nên hủy bỏ khuyến cáo, vì chúng báo hiệu khả năng có dòng chảy mạnh, sóng nguy hiểm và lũ lụt.
Dave Snider, điều phối viên cảnh báo sóng thần của Trung tâm Cảnh báo Sóng thần Quốc gia tại Alaska, cho biết: “Thật khó để dự đoán vì đây là một sự kiện có tác động lớn và đã tạo ra rất nhiều đợt sóng như thế này đi qua”.
Sự kiện một lần nữa nhắc nhở: cảnh báo sóng thần đã hết nhưng đừng bỏ qua, cần duy trì cảnh giác. Các cơ quan chức năng như NOAA, NWS và PTWC vẫn đang theo dõi chặt chẽ từng đợt sóng tiếp theo và cập nhật tình hình liên tục qua tsunami.gov và các kênh thông báo khẩn cấp.
Bộ trưởng An ninh Nội địa Hoa Kỳ Kristi Noem cho biết tình hình tồi tệ nhất đã qua. Sau đó vào thứ Tư, cảnh báo sóng thần cho Hawaii, Alaska, Oregon và tiểu bang Washington đã được hủy bỏ, nhưng vẫn được duy trì cho một số khu vực phía bắc California. Chính quyền địa phương khuyến cáo người dân tránh xa các bãi biển và dự kiến sẽ có dòng chảy nguy hiểm cho đến sáng thứ Năm.
Các chuyên gia cho biết rất khó để biết khi nào nên hủy bỏ khuyến cáo, vì chúng báo hiệu khả năng có dòng chảy mạnh, sóng nguy hiểm và lũ lụt.
Dave Snider, điều phối viên cảnh báo sóng thần của Trung tâm Cảnh báo Sóng thần Quốc gia tại Alaska, cho biết: “Thật khó để dự đoán vì đây là một sự kiện có tác động lớn và đã tạo ra rất nhiều đợt sóng như thế này đi qua”.
Ny (Tổng hợp)
