Các luật sư của tiểu bang California và chính phủ liên bang đã đối đầu tại tòa án vào thứ Ba về việc Tổng thống Trump triển khai hàng nghìn binh sĩ Vệ binh Quốc gia tới Los Angeles.
Luật sư của tiểu bang, Meghan Strong, lập luận rằng việc có cái mà bà gọi là “quân đội thường trực” ở Los Angeles là “chưa từng có tiền lệ” và đi ngược lại “chính sách lâu đời chống lại sự can thiệp của quân đội vào đời sống dân sự”. Bà nói rằng ông Trump và Bộ trưởng Quốc phòng Pete Hegseth “nghĩ rằng họ có thể tùy ý bỏ qua chính sách đó”.
Người dân California “đã buộc phải chịu đựng sự lo lắng và sợ hãi do sự hiện diện tràn lan của đội quân thường trực này”, Strong cho biết.
Ông Trump đã điều động khoảng 700 lính Thủy quân Lục chiến và 4.000 lính Vệ binh Quốc gia California để bảo vệ tài sản liên bang và các nhân viên thực thi pháp luật trong một loạt cuộc biểu tình phản đối hoạt động của Cơ quan Thực thi Di trú và Hải quan (ICE) vào đầu tháng 6. Việc triển khai này đã dẫn đến một vụ kiện từ Thống đốc Gavin Newsom, người không tán thành việc sử dụng lực lượng Vệ binh Quốc gia của tiểu bang và gọi động thái này là một “cuộc chiếm đoạt quyền lực” bất hợp pháp.
Vấn đề trong phiên tòa xét xử kéo dài ba ngày giữa Newsom và chính quyền Trump là liệu quân đội có vi phạm Đạo luật Posse Comitatus hay không, đạo luật này thường cấm quân nhân thực hiện hành vi thực thi pháp luật trong nước.
Strong cáo buộc rằng chính phủ liên bang đã hành động vi phạm luật năm 1878, nói rằng quân đội được sử dụng để đảm bảo an ninh có vũ trang cho các đặc vụ liên bang, thiết lập các rào chắn và chu vi hạn chế di chuyển của dân thường, và giam giữ dân thường.
California đã yêu cầu Thẩm phán Tòa án Liên bang Charles Breyer ban hành lệnh cho phép quân đội bảo vệ tài sản liên bang — như tòa án và cơ sở ICE — nhưng ngăn chặn quân đội tiếp tục hỗ trợ các hoạt động thực thi luật nhập cư, mà luật sư của tiểu bang này gọi là “cuộc thập tự chinh quân sự phi pháp”.
Trong khi đó, Eric Hamilton, luật sư của Bộ Tư pháp, lập luận rằng việc triển khai quân sự là hợp pháp, nhằm mục đích bảo vệ tài sản và nhân sự liên bang. Ông cho biết không có hành vi vi phạm Đạo luật Posse Comitatus.
Nhân chứng duy nhất của chính phủ liên bang — Thiếu tướng Scott Sherman, người từng là tướng chỉ huy lực lượng đặc nhiệm Vệ binh Quốc gia tại Los Angeles — cho biết ông được chỉ thị “rằng chúng tôi không tiến hành các hoạt động thực thi pháp luật và chúng tôi ở đó để phục vụ Hoa Kỳ”.
Ông cho biết: “Chúng tôi thực hiện nhiệm vụ của mình rất nghiêm túc và luôn thể hiện sự cẩn thận và tính chuyên nghiệp”.
Ông Trump biện minh cho việc triển khai này bằng một đạo luật có tên là Tiêu đề 10 , cho phép tổng thống triệu tập lực lượng Vệ binh Quốc gia trong trường hợp “nổi loạn” hoặc nếu ông không thể “cùng với lực lượng chính quy thực thi luật pháp Hoa Kỳ”. Trong một bản ghi nhớ đầu tháng 6, ông Trump cho biết các cuộc biểu tình ở Los Angeles “cấu thành một hình thức nổi loạn” và gây nguy hiểm cho các đặc vụ liên bang.
Trước đó, Breyer đã phán quyết rằng ông Trump đã sử dụng Quy định 10 một cách bất hợp pháp, nhưng phán quyết này đã bị tòa phúc thẩm bác bỏ khi cho rằng ông Trump có toàn quyền quyết định xem luật đó có áp dụng hay không.
Kể từ đó, hầu hết quân đội đã rời khỏi Los Angeles, chỉ còn lại khoảng 300 lính Vệ binh Quốc gia. Tuy nhiên, vấn đề này đã thu hút sự chú ý nhiều hơn trong những ngày gần đây, khi chính quyền Trump triển khai lực lượng Vệ binh Quốc gia đến Washington, D.C.
Chính quyền cho biết việc triển khai là cần thiết để hỗ trợ thực thi pháp luật và trấn áp tội phạm bạo lực , nhưng các nhà lãnh đạo địa phương đã lên án sự can thiệp của chính phủ liên bang.
Strong cảnh báo rằng “Los Angeles chỉ là sự khởi đầu”, trích dẫn những bình luận gần đây của ông Trump cho thấy ông có thể triển khai Vệ binh Quốc gia tới các thành phố khác, bao gồm Oakland và New York.
“Ngoại lệ hiến pháp?”
Một phần lời khai hôm thứ Ba xoay quanh cái gọi là “ngoại lệ hiến pháp” đối với Đạo luật Posse Comitatus.
Có lúc, Sherman đã đề cập đến một “ngoại lệ hiến pháp”. Ông làm chứng rằng ông được khuyên rằng quân đội liên bang được phép làm “bốn điều” mà thông thường bị luật pháp cấm – tuần tra an ninh, kiểm soát giao thông, kiểm soát đám đông và kiểm soát bạo loạn – “vì điều đó phù hợp với chỉ đạo của Tổng thống” và “chỉ đạo của Bộ trưởng Quốc phòng”.
Nhưng Thẩm phán Breyer không biết về ngoại lệ như vậy và đã gây sức ép với Sherman về vấn đề này.
“Tôi không phải là luật sư,” Sherman nói.
“Có lẽ đó là điều đáng khen cho anh,” Breyer đáp.
Breyer sau đó hỏi liệu Sherman có từng nhận được tư vấn pháp lý rằng nếu lực lượng đặc nhiệm Vệ binh Quốc gia tham gia vào một số hoạt động nhất định, họ sẽ vi phạm Đạo luật Posse Comitatus hay không. Sherman khai rằng ông được thông báo rằng, vì bản ghi nhớ của ông Trump nói rằng các cuộc biểu tình ở Los Angeles là một hình thức nổi loạn ngăn cản các đặc vụ liên bang thực hiện nhiệm vụ, nên đã kích hoạt ngoại lệ hiến pháp. “Điều này áp dụng cho tất cả các cấp từ Bộ Quốc phòng xuống đến Lực lượng Đặc nhiệm 51”, ông nói.
Luật sư Strong của California đã phản đối “ngoại lệ hiến pháp bí ẩn” này, lập luận rằng cả tổng thống lẫn bộ trưởng quốc phòng đều “không thể tạo ra ngoại lệ cho Đạo luật Posse Comitatus”.
“Điều đó có nghĩa là tất cả các chỉ thị mà chúng ta thấy trong hai ngày qua đều sai và những gì họ bảo binh lính làm là bất hợp pháp”, bà nói. “Những chỉ thị đó dựa trên một ngoại lệ hiến pháp không hề tồn tại.”
Một ngoại lệ của Đạo luật Posse Comitatus là Đạo luật Nổi loạn , cho phép tổng thống sử dụng quân đội để thực thi pháp luật trong trường hợp nổi loạn. Ông Trump chưa viện dẫn đạo luật đó.
“Nếu anh ta gọi điều gì đó là cuộc nổi loạn thì nó thực sự là cuộc nổi loạn sao?”
Việc ông Trump mô tả các cuộc biểu tình ở Los Angeles là một “cuộc nổi loạn” đã được nêu lại tại tòa vào thứ Ba, sau khi Sherman làm chứng vào thứ Hai rằng ông không nghe thấy thuật ngữ được sử dụng để mô tả các cuộc biểu tình.
Sherman đã làm rõ vào thứ Ba rằng ông biết bản ghi nhớ của ông Trump gọi các cuộc biểu tình là một cuộc nổi loạn.
Sau đó, thẩm phán đã bác bỏ ý kiến cho rằng ông Trump có toàn quyền quyết định liệu một “cuộc nổi loạn” có xảy ra hay không. “Nếu ông ấy gọi một điều gì đó là nổi loạn, thì nó thực sự là một cuộc nổi loạn sao?” Breyer liên tục hỏi.
Luật sư Hamilton của chính phủ liên bang cho biết tổng thống là tổng tư lệnh, và ông có quyền được tôn trọng phán quyết đó. Tuy nhiên, khi được thẩm phán hỏi nhiều lần, ông thừa nhận rằng điều đó không có nghĩa là một cuộc nổi loạn.
Breyer tiếp tục đặt câu hỏi về khả năng của ông Trump trong việc ra lệnh những gì luật pháp cho phép, khi Hamilton lập luận rằng không có hành vi vi phạm Đạo luật Posse Comitatus vì quân đội đang thực hiện chức năng bảo vệ ở Los Angeles.
“Anh nói thế vì tổng thống nói thế, nên nó đúng là như vậy sao?” Breyer hỏi.
“Nếu tổng thống nói bạn có thể làm X,” ông tiếp tục, “vì tổng thống đã nói vậy, thì điều đó có đủ để loại bỏ nó khỏi Đạo luật Posse Comitatus không?”
Phiên tòa sẽ kết thúc vào thứ Tư.
Ny (Theo CBS News)
