CALITODAY (05/9/2025): Nền kinh tế Mỹ chỉ tạo thêm được 22.000 việc làm trong tháng 8, làm dấy lên lo ngại về sức khỏe của nền kinh tế, đồng thời gia tăng khả năng Cục Dự trữ Liên bang (Fed) sẽ cắt giảm lãi suất.
Tỷ lệ thất nghiệp tăng lên 4,3%, tăng tháng thứ hai liên tiếp, trong khi tỷ lệ tham gia lực lượng lao động cũng nhích lên sau khi sụt giảm kể từ tháng 4.
Dữ liệu từ Bộ Lao động theo sau báo cáo việc làm u ám của tháng 7, cho thấy trung bình từ tháng 5 đến tháng 7 chỉ có 35.000 việc làm được bổ sung. Báo cáo tháng 8 kéo mức trung bình ba tháng xuống còn 29.000 việc làm.
Dưới đây là 5 điểm chính từ báo cáo mới nhất.
1. Nền kinh tế lần đầu tiên mất việc làm kể từ 2020
Báo cáo mới điều chỉnh số liệu các tháng trước, ước tính nền kinh tế mất 13.000 việc làm trong tháng 6. Đây là lần đầu tiên số liệu việc làm âm kể từ tháng 12/2020, khi nền kinh tế mất 183.000 việc làm.
Số người tìm việc hiện nhiều hơn số việc làm trống khoảng 200.000. Điều này kéo theo tốc độ tăng lương chậm lại.
Tiền lương theo giờ bình quân khu vực tư nhân chỉ tăng 3,6% mỗi năm trong ba tháng qua, thấp hơn mức 4% của năm ngoái khi lạm phát giảm.
“Lương thực tế đang có xu hướng giảm,” Preston Caldwell, chuyên gia kinh tế Mỹ tại ngân hàng đầu tư Morningstar, bình luận hôm thứ Sáu.
2. Các nhà sản xuất kêu gọi chấm dứt các biện pháp thuế quan.
Nhiều tháng qua, doanh nghiệp phàn nàn rằng chính sách thuế quan của Trump kìm hãm nền kinh tế do gây ra sự bất ổn.
Thuế quan khiến chi phí tăng cho cả công ty và người tiêu dùng, đồng thời tính thiếu ổn định khiến doanh nghiệp khó hoạch định. Điều này ảnh hưởng đến đầu tư và tuyển dụng.
Trump biện minh rằng thuế quan sẽ thúc đẩy sản xuất trong nước, nhưng thực tế ngành sản xuất tiếp tục sa sút: tháng 8 mất 12.000 việc làm, tháng 7 mất 2.000, tháng 6 mất 17.000. Việc làm sản xuất đã giảm từ 2023, nối dài xu hướng từ thập niên 1980.
Liên minh Sản xuất Mỹ (AAM) kêu gọi chính quyền sớm kết thúc chính sách thuế quan và đàm phán thương mại để tạo sự ổn định.
3. Lo ngại “đình lạm” gia tăng
Báo cáo việc làm tháng 8 làm dấy lên lo sợ về đình lạm — sự kết hợp đáng ngại giữa lạm phát tăng và tăng trưởng trì trệ.
- Lạm phát tăng từ 2,3% (tháng 4) lên 2,7% (tháng 7) theo chỉ số CPI.
- Chỉ số chi tiêu tiêu dùng cá nhân (PCE) cũng tăng từ 2,2% lên 2,6%.
- Tỷ lệ thất nghiệp từ đầu năm đã nhích lên từ 4% lên 4,3%.
Thông thường, thất nghiệp tăng thì áp lực giá giảm, nhưng khi nguồn cung bị gián đoạn (như trong đại dịch hoặc do thuế quan), giá cả và thất nghiệp có thể tăng cùng lúc.
Các tổ chức quốc tế dự báo tăng trưởng GDP Mỹ sẽ giảm còn khoảng 1,4% – 1,9% trong năm 2025.
4. Fed nhiều khả năng sẽ cắt giảm lãi suất
Số liệu việc làm yếu khiến khả năng Fed cắt giảm lãi suất trong cuộc họp tới gần như chắc chắn.
Thị trường dự báo 90% khả năng Fed hạ 0,25 điểm phần trăm, 10% khả năng hạ 0,5 điểm.
Cổ phiếu ban đầu tăng do kỳ vọng cắt giảm lãi suất, nhưng sau đó lại giảm vì lo ngại suy thoái. Lợi suất trái phiếu kỳ hạn 10 năm giảm khoảng 0,1%.
Đáng chú ý, cả chứng khoán và vàng đều đang ở mức cao kỷ lục, có liên quan đến “cú sốc thuế quan” của Trump.
5. Trump phớt lờ báo cáo việc làm từ trước.
Sau báo cáo việc làm tháng 7, Trump đã sa thải giám đốc Cục Thống kê Lao động (BLS) Erika McEntarfer, cáo buộc cơ quan này “làm giả” số liệu để hạ thấp đảng Cộng hòa — dù không đưa ra bằng chứng.
Trước khi báo cáo tháng 8 công bố, Trump đã nói hôm thứ Năm rằng “số liệu thật” sẽ chỉ xuất hiện vào năm sau.
Trong khi đó, Đảng Dân chủ nhanh chóng tận dụng báo cáo để công kích chính sách thương mại của Trump. Lãnh đạo phe thiểu số Thượng viện Chuck Schumer (D-N.Y.) tuyên bố sẽ buộc bỏ phiếu về thuế quan, gọi báo cáo này là “tín hiệu cảnh báo đỏ rằng Donald Trump đang bóp nghẹt nền kinh tế.”
Các thượng nghị sĩ Cộng hòa gửi tín hiệu cho Trump rằng Kennedy đang “sắp tiêu tùng”!
Các thượng nghị sĩ Cộng hòa đang gửi những tín hiệu rõ ràng về sự bất mãn và không hài lòng với Bộ trưởng Y tế và Dịch vụ Nhân sinh Robert F. Kennedy Jr., cho thấy với Tổng thống Trump rằng họ muốn chính quyền giải quyết tình trạng hỗn loạn do Kennedy gây ra khi tìm cách viết lại chính sách vắc-xin quốc gia.
Các thượng nghị sĩ GOP chưa kêu gọi Kennedy từ chức và cũng chưa nói họ hối tiếc vì đã bỏ phiếu xác nhận ông hồi tháng Hai, nhưng họ muốn ông ngừng nỗ lực thay đổi khuyến nghị chính sách vắc-xin mà không có cơ sở khoa học vững chắc, trong bối cảnh chính quyền đang phải đối mặt với phản ứng dữ dội từ công chúng.
Kennedy đã nhận được một lời cảnh cáo bất thường từ Thượng nghị sĩ John Barrasso (Cộng hòa – Wyoming), Phó lãnh đạo Cộng hòa tại Thượng viện, vốn là một bác sĩ phẫu thuật chỉnh hình, khi ông điều trần trước Ủy ban Tài chính Thượng viện hôm thứ Năm 04/9.
“Tôi ủng hộ vắc-xin. Tôi là bác sĩ. Vắc-xin có hiệu quả,” Barrasso, lãnh đạo số 2 của đảng Cộng hòa tại Thượng viện, nói.
“Bộ trưởng Kennedy, trong phiên điều trần xác nhận, ông đã hứa duy trì các tiêu chuẩn cao nhất đối với vắc-xin. Kể từ đó, tôi ngày càng lo ngại sâu sắc.”
Barrasso viện dẫn dịch sởi bùng phát trên toàn quốc, việc bất ngờ sa thải Giám đốc CDC Susan Monarez, và những nghi ngờ từ lãnh đạo Viện Y tế Quốc gia về vắc-xin mRNA là những vấn đề đáng lo.
“Người dân Mỹ không biết phải tin ai,” ông nói. “Nếu chúng ta muốn nước Mỹ khỏe mạnh trở lại, chúng ta không thể để y tế công cộng bị phá hoại.”
Barrasso cho rằng hiện có “mối lo thực sự” rằng những loại vắc-xin an toàn, đã được kiểm chứng cho các bệnh nghiêm trọng như sởi và viêm gan B có thể bị đe dọa.
Chủ tịch Ủy ban Y tế, Giáo dục, Lao động và Phúc lợi (HELP) của Thượng viện, Thượng nghị sĩ Bill Cassidy (Cộng hòa – Louisiana), nói rằng những thay đổi chính sách của Kennedy khiến người dân khó tiếp cận vắc-xin hơn. Ông dẫn lại một bài đăng của nhà bình luận bảo thủ Erick Erickson, người cho biết vợ mình – bệnh nhân ung thư – không thể tiêm vắc-xin tại CVS.
“Thực tế, chúng ta đang từ chối người dân quyền được tiêm vắc-xin,” Cassidy nói thẳng với Kennedy.
Cassidy sau đó chất vấn Kennedy về những phát ngôn và hành động trước đây khi ông còn là luật sư trưởng của tổ chức Children’s Health Defense, vốn thường xuyên đặt nghi vấn về độ an toàn của vắc-xin.
Ông dẫn Kennedy vào thế mâu thuẫn khi hỏi liệu ông có đồng ý rằng Trump xứng đáng nhận giải Nobel cho “Chiến dịch Tốc độ Ánh sáng” – chương trình do chính phủ hỗ trợ phát triển vắc-xin COVID-19 trong nhiệm kỳ đầu của Trump.
Khi Kennedy trả lời “Hoàn toàn đồng ý,” Cassidy liền phản bác:
“Nhưng ông vừa nói với Thượng nghị sĩ Michael Bennet rằng vắc-xin COVID giết nhiều người hơn chính virus COVID,” Cassidy nhấn mạnh.
Cassidy cũng chỉ ra sự trái ngược khi Kennedy từng kiện để hạn chế quyền tiếp cận vắc-xin COVID nhưng giờ lại ca ngợi nỗ lực phát triển nó.
Sau phiên điều trần, Cassidy từ chối nói liệu ông còn “tin tưởng” Kennedy dẫn dắt Bộ Y tế và Dịch vụ Nhân sinh (HHS) hay không.
Các thượng nghị sĩ khác như Thom Tillis (Cộng hòa – Bắc Carolina) cũng cáo buộc Kennedy không giữ đúng cam kết ban đầu là trao quyền cho các nhà khoa học tại NIH và CDC mà không bị can thiệp chính trị, đồng thời không làm khó người dân tiếp cận vắc-xin. Tillis chỉ trích việc Kennedy sa thải Giám đốc Monarez, hủy hợp đồng nghiên cứu mRNA, và loại bỏ toàn bộ 17 thành viên Ủy ban Cố vấn về Thực hành Tiêm chủng là đi ngược lại cam kết đó.
Tillis đặt nghi vấn liệu Kennedy có quá cố chấp với quan điểm hoài nghi vắc-xin để có thể xem xét khách quan những bằng chứng khác.
“Ông ấy không phải nhà khoa học, ông ấy là luật sư tranh tụng,” Tillis nói. “Câu hỏi là: liệu ông ấy có công bằng trong việc xem xét thông tin trái chiều để đưa ra quyết định cân bằng không?”
Các cuộc thăm dò gần đây cho thấy niềm tin của công chúng vào Kennedy ngày càng suy giảm, gây thêm rắc rối chính trị cho đảng Cộng hòa. Một khảo sát của Economist/YouGov cho thấy chỉ 26% số người được hỏi “có phần” tin tưởng lời khuyên y tế của Kennedy, trong khi 48% không tin. Khảo sát khác của CBS News/YouGov cho thấy đa số người Mỹ muốn cơ quan y tế chính phủ mở rộng tiếp cận vắc-xin, nhưng 39% nói chính sách của Kennedy đang làm giảm khả năng tiếp cận đó.
Tại Quốc hội, sự ủng hộ của đảng Cộng hòa với Kennedy cũng giảm sút so với hồi tháng Hai khi gần như toàn bộ phe GOP bỏ phiếu xác nhận ông. Lãnh đạo đa số Thượng viện John Thune (Cộng hòa – Nam Dakota) thẳng thắn nói Kennedy phải chịu trách nhiệm cho tình trạng hỗn loạn ở CDC.
Trong khi đó, Tòa Bạch Ốc và Phó Tổng thống J.D. Vance đã lên tiếng bảo vệ Kennedy, cho rằng những chỉ trích nhằm vào ông xuất phát từ động cơ chính trị, đặc biệt từ phía đảng Dân chủ. Vance thậm chí chỉ trích ngược lại các thượng nghị sĩ vì ủng hộ “những liệu pháp nội tiết tố chưa được kiểm chứng cho trẻ em” và tuyên bố:
“Mấy người toàn nói dối, và ai cũng biết điều đó.”
Trump: Bộ Tư pháp đã ‘làm xong việc’ về hồ sơ Epstein
Tổng thống Trump hôm thứ Sáu 05/9 cho biết Bộ Tư pháp đã “làm xong việc” trong vụ Jeffrey Epstein và kêu gọi chấm dứt việc các nhà lập pháp lưỡng đảng thúc ép yêu cầu thêm nhiều tiết lộ liên quan đến tội phạm tình dục đã bị kết án này.
Trong một bài đăng dài trên Truth Social, Trump đổ lỗi cho đảng Dân chủ vì đã “khơi lại” vụ Epstein, dù chính các nghị sĩ Cộng hòa tại Hạ viện mới là những người đi đầu trong việc yêu cầu Bộ Tư pháp (DOJ) minh bạch hơn.
“Đảng Dân chủ đang rối ren và thất bại thảm hại đã chẳng làm gì về Jeffrey Epstein khi ông ta còn sống ngoại trừ kết bạn, giao lưu, đi đến đảo của ông ta, và nhận tiền từ ông ta!” Trump viết. “Họ biết tất cả mọi thứ về Epstein, nhưng giờ đây, nhiều năm sau khi ông ta chết, họ bỗng dưng tỏ ra quan tâm và thương cảm cho các nạn nhân. Có ai thật sự tin điều đó không?”
Trump tiếp tục: “Vụ Epstein vốn đã gần như kết thúc (sau khi DOJ giao hàng nghìn trang tài liệu để tuân thủ đầy đủ trát đòi hầu tòa từ Quốc hội!) chỉ bị khơi lại bởi phe Cánh tả cấp tiến vì họ đang thất thế nặng nề, với tỷ lệ thăm dò thấp nhất trong lịch sử đảng (16%), trong khi đảng Cộng hòa lại đạt những con số ủng hộ cao kỷ lục!”
Tổng thống khẳng định DOJ “đã làm xong việc, họ đã cung cấp tất cả những gì được yêu cầu. Đã đến lúc chấm dứt trò lừa đảo Epstein của đảng Dân chủ và công nhận công việc tuyệt vời, thậm chí mang tính huyền thoại, mà đảng Cộng hòa đang làm.”
Trong nhiều tuần qua, cả đảng Cộng hòa và Dân chủ tại Hạ viện đều thúc ép có thêm nhiều tiết lộ về vụ Epstein. Tuần này, các nhà lập pháp đã tổ chức họp báo cùng các nạn nhân của Epstein để kêu gọi minh bạch hơn. Dân biểu Marjorie Taylor Greene (Cộng hòa – Georgia) thậm chí đề xuất Trump nên gặp các nạn nhân tại Tòa Bạch Ốc.
Dân biểu Thomas Massie (Cộng hòa – Kentucky), một người thường xuyên đối đầu với Trump tại Hạ viện, đã bảo trợ một kiến nghị nhằm buộc chính quyền Trump công bố toàn bộ hồ sơ chính phủ về Epstein. Kiến nghị này có vẻ sẽ sớm nhận đủ sự ủng hộ trong vài tuần tới.
Trong khi đó, lãnh đạo Cộng hòa tại Hạ viện, bao gồm Chủ tịch Hạ viện Mike Johnson (Cộng hòa – Louisiana), lại kêu gọi các nghị sĩ ủng hộ nỗ lực của Ủy ban Giám sát và Cải cách Chính phủ, vốn đang tìm cách yêu cầu thêm thông tin từ DOJ, di sản của Epstein và các cựu quan chức thực thi pháp luật liên bang từng tham gia vụ án.
Hôm thứ Ba, Ủy ban Giám sát Hạ viện đã công bố một loạt tài liệu mà họ cho biết được DOJ chuyển giao theo trát đòi tài liệu liên quan đến Epstein. Tuy nhiên, các nhà phê bình cho rằng nhiều tài liệu trong số đó vốn đã được công khai từ trước.
Trong nhiều tháng, Trump đã than phiền về sự chú ý mà vụ Epstein nhận được, thậm chí chỉ trích nhiều người ủng hộ mình vì yêu cầu thêm thông tin sau khi FBI và DOJ thông báo Epstein không có “danh sách khách hàng” và rằng ông ta đã tự sát trong tù năm 2019.
Epstein, người bị cáo buộc trong nhiều vụ án buôn bán tình dục trẻ vị thành niên, từng giao du trong các mối quan hệ quyền lực cao, bao gồm Trump, cựu Tổng thống Clinton, Hoàng tử Andrew của Anh cùng nhiều người nổi tiếng và giới siêu giàu khác. Cộng sự của Epstein, Ghislaine Maxwell, đã bị kết án tội buôn bán tình dục trẻ em và vào tháng 7 vừa qua đã có cuộc nói chuyện với một quan chức cấp cao Bộ Tư pháp của Trump.
Trump thú nhận: ‘Chúng ta đã mất Ấn Độ và Nga vào tay Trung Quốc!”
Tổng thống Trump hôm thứ Sáu 05/9 đã lên tiếng về mối quan hệ ngày càng gắn kết giữa Ấn Độ, Nga và Trung Quốc, sau khi lãnh đạo ba nước này tập trung tại một hội nghị thượng đỉnh hồi đầu tuần.
“Có vẻ như chúng ta đã mất Ấn Độ và Nga vào tay Trung Quốc u ám, đen tối nhất,” Trump đăng trên Truth Social. “Chúc họ có một tương lai lâu dài và thịnh vượng cùng nhau!”
Bài đăng được kèm theo một bức ảnh chụp ba nhà lãnh đạo từ nhiều năm trước.
Tổng thống Nga Vladimir Putin, Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đã tham dự hội nghị thượng đỉnh tại Thiên Tân, Trung Quốc vào đầu tuần, nơi họ ôm chào nhau và nhấn mạnh tầm quan trọng của mối quan hệ song phương.
Các chuyên gia nhận định cuộc gặp này cho thấy ba quốc gia đang hình thành một mối quan hệ chặt chẽ hơn để đối trọng với Mỹ và các đồng minh. Đặc biệt, Ấn Độ được cho là đang tiến gần hơn tới Trung Quốc và Nga sau khi chính quyền Trump áp thêm thuế đối với New Delhi do việc mua dầu của Nga, một nỗ lực của Tòa Bạch Ốc nhằm làm suy yếu nỗ lực chiến tranh của Moscow ở Ukraine.
Tuy nhiên, Trump lại đưa ra những tín hiệu trái chiều khi được hỏi về việc các lãnh đạo này hội họp. Nhà lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong Un cũng tham dự duyệt binh quân sự ở Trung Quốc trong tuần này, càng bổ sung thêm một nhân vật độc tài vào nhóm.
“Tôi nghĩ đó là một màn trình diễn rất, rất ấn tượng,” Trump nói hồi đầu tuần về lễ duyệt binh ở Bắc Kinh. “Nhưng tôi hiểu lý do tại sao họ làm điều đó. Và họ hy vọng tôi đang theo dõi, và đúng là tôi đã theo dõi.”
Ông bổ sung: “Mối quan hệ của tôi với tất cả họ đều rất tốt. Chúng ta sẽ sớm biết được nó tốt đến mức nào trong một hoặc hai tuần tới.”
Chuck Todd dự đoán Trump sẽ “vứt bỏ” RFK Jr.
Nhà bình luận chính trị Chuck Todd dự đoán Tổng thống Trump có thể sẽ loại bỏ Robert F. Kennedy Jr. khỏi vị trí lãnh đạo Bộ Y tế và Dịch vụ Nhân sinh (HHS), trong bối cảnh một số chính sách của ông đang vấp phải sự phản đối từ Quốc hội.
Trong lần xuất hiện trên CNN tuần này, Todd gọi Kennedy là “bộ trưởng nội các kém năng lực nhất” trong chính quyền Trump.
“Có những người ở Tòa Bạch Ốc đã lo ngại về Kennedy, và Trump thì nói rằng ông ấy sợ mất đi nhóm cử tri Kennedy, nên cứ để mặc Kennedy làm, để mặc Kennedy làm,” Todd tiếp tục. “Đến một lúc nào đó, chuyện này sẽ vỡ ra, và tôi nghĩ Trump sẽ vứt Kennedy xuống biển. Nhưng, ông ấy cũng rất thích cái ‘chiến lợi phẩm’ này.”
Cựu người dẫn chương trình Meet the Press cho biết sự nổi tiếng nhờ tên tuổi của Kennedy “là vấn đề lớn nhất mà họ đang gặp phải.”
“Có rất nhiều người trong Tòa Bạch Ốc biết rằng người này là một thảm họa,” ông nói thêm. “Không chỉ về mặt chính trị, ông ta là một thảm họa vì tất cả những lý do mà chúng ta đã nêu ở đây.”
Vào thứ Năm, Kennedy đã phải đối mặt với sự chất vấn gay gắt từ các thượng nghị sĩ về quan điểm của ông đối với vắc-xin và kế hoạch cải tổ Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh (CDC), bao gồm cả việc loại bỏ giám đốc cơ quan này.
Bộ trưởng HHS từ lâu đã bày tỏ hoài nghi về vắc-xin và các yêu cầu y tế khác. Ông từng tranh cử tổng thống trong thời gian ngắn trước khi rút lui và ủng hộ Trump trong cuộc bầu cử năm 2024.
Tòa án kháng cáo tạm dừng lệnh yêu cầu tháo dỡ “Alligator Alcatraz”
Một tòa án kháng cáo đã ra lệnh vào thứ Năm 04/9, tạm dừng việc tháo dỡ “Alligator Alcatraz”, cơ sở giam giữ người di cư do chính quyền Trump thành lập tại vùng đầm lầy Everglades, Florida.
Trong phán quyết 2-1, Tòa Phúc thẩm Hoa Kỳ cho Khu vực 11 đã lật ngược lệnh của tòa cấp dưới, vốn cho rằng cơ sở này là mối đe dọa đối với môi trường.
Thẩm phán Barbara Lagoa và Thẩm phán Elizabeth Branch, cả hai do Trump bổ nhiệm, đã đưa ra phán quyết đa số, trong khi Thẩm phán Adalberto Jordan, do Obama đề cử, phản đối.
“Cụ thể, chúng tôi cho rằng tòa án cấp quận đã sai khi cho rằng việc bảo vệ về thẩm quyền bất hợp pháp đã bị từ bỏ do các bị cáo không tranh luận trong phản hồi ban đầu đối với yêu cầu lệnh cấm tạm thời,” trích phán quyết đa số.
Lagoa và Branch cũng xác định rằng chính phủ sẽ chịu tổn hại không thể khắc phục nếu Alligator Alcatraz bị đóng vĩnh viễn.
“Hai bị cáo liên bang đã chứng minh rằng lệnh cấm của tòa quận chắc chắn sẽ ảnh hưởng đến khả năng của DHS trong việc giữ tội phạm nhập cư, bảo vệ công chúng tuân thủ luật pháp, thực thi luật di trú và duy trì an ninh biên giới. Chúng tôi cho rằng điều này đủ để chứng minh thiệt hại không thể khắc phục,” hai thẩm phán viết.
Chính quyền Trump nhanh chóng ăn mừng phán quyết này.
Bộ An ninh Nội địa cho biết trên X:
“CHIẾN THẮNG LỚN CHO ALLIGATOR ALCATRAZ. Lệnh hôm nay là thắng lợi cho người dân Mỹ, pháp luật và lẽ thường. Vụ kiện này chưa bao giờ liên quan đến tác động môi trường khi biến một sân bay đã phát triển thành cơ sở giam giữ.”
“Vấn đề luôn là những nhà hoạt động biên giới mở và các thẩm phán cố ngăn lực lượng thực thi pháp luật loại bỏ tội phạm nguy hiểm ra khỏi cộng đồng của chúng ta, chấm dứt,” họ nhấn mạnh.
Trong khi ca ngợi các thẩm phán vì lật ngược lệnh trước đó, một số người khác chỉ trích quyết định này và cho rằng cuộc chiến vẫn chưa kết thúc.
“Vụ án còn lâu mới kết thúc. Thực tế, nó mới chỉ bắt đầu và chúng tôi cam kết tiếp tục đấu tranh. Tòa án đã ban hành lệnh tạm dừng có giới hạn. Dù đáng thất vọng, chúng tôi chưa bao giờ nghĩ rằng thành công cuối cùng sẽ dễ dàng. Chúng tôi hy vọng lệnh cấm sơ bộ sẽ được xác nhận khi được xem xét về nội dung trong quá trình kháng cáo,” Eve Samples, giám đốc điều hành Friends of the Everglades, cho biết.
“Trong lúc chờ đợi, nếu chính quyền Florida là Tho61bg đốc DeSantis và Trump quyết định tăng cường hoạt động tại trung tâm giam giữ, họ chỉ đang lãng phí tiền bạc vì cơ sở được cân nhắc kém này — vốn gây hại cho Everglades — cuối cùng sẽ bị đóng cửa.”
Các quan chức bang bắt đầu dọn dẹp cơ sở Alligator Alcatraz sau khi Thẩm phán Quận Kathleen Williams, do cựu Tổng thống Obama bổ nhiệm, ra lệnh đóng cửa.
Tuy nhiên, Thống đốc Florida Ron DeSantis (R) cam kết sẽ phản đối việc đóng cửa cơ sở được tài trợ hơn 250 triệu USD từ ngân sách bang.
Sau phán quyết hôm thứ Năm, các quan chức ở bang Sunshine đang xem xét mở lại Alligator Alcatraz để giam giữ những người chờ bị trục xuất hoặc các thủ tục di trú khác.
Thẩm phán ra lệnh Trump giải ngân hàng tỷ USD viện trợ nước ngoài được Quốc hội phê duyệt
Chính quyền Trump phải giải ngân hàng tỷ USD viện trợ cho nước ngoài đã được Quốc hội phê duyệt, bao gồm cả khoản tiền mà Tổng thống Donald Trump tuần trước tuyên bố sẽ không chi tiêu, theo lệnh của một thẩm phán liên bang.
Thẩm phán Quận Hoa Kỳ Amir Ali tại Washington hôm thứ Tư phán quyết rằng quyết định giữ lại khoản tài trợ của chính quyền Cộng hòa có khả năng là bất hợp pháp. Ông đã ban hành lệnh tạm thời yêu cầu giải ngân 11,5 tỷ USD, khoản này sẽ hết hiệu lực vào cuối tháng.
“Để làm rõ, không ai tranh cãi rằng các bị cáo có quyền tự quyết đáng kể về cách chi tiêu các khoản quỹ liên quan, và Tòa án không chỉ đạo các bị cáo phải chi trả cho bất kỳ đối tượng cụ thể nào,” thẩm phán Ali, người được Tổng thống Dân chủ Joe Biden đề cử, viết. “Nhưng các bị cáo không có quyền tự quyết về việc có chi tiêu số tiền này hay không.”
Chính quyền đã nộp thông báo kháng cáo vào thứ Năm.
“Tổng thống Trump có thẩm quyền hành pháp để đảm bảo rằng tất cả viện trợ nước ngoài đều minh bạch với người nộp thuế và phù hợp với các ưu tiên ‘Nước Mỹ trên hết’ mà người dân đã bỏ phiếu,” phát ngôn viên Tòa Bạch Ốc Anna Kelly cho biết trong một tuyên bố.
Elisha Dunn-Georgiou, Chủ tịch kiêm CEO của Global Health Council, một trong các tổ chức tham gia vụ kiện, cho biết quyết định này là một chiến thắng cho “nguyên tắc pháp quyền” và khẳng định rằng “chỉ Quốc hội mới kiểm soát quyền chi tiêu.”
Trump đã viết thư cho Chủ tịch Hạ viện Mike Johnson, R-La., vào ngày 28/8 rằng ông sẽ không chi 4,9 tỷ USD viện trợ nước ngoài được Quốc hội phê duyệt, về cơ bản cắt giảm ngân sách mà không thông qua nhánh lập pháp.
Ông đã sử dụng phương pháp được gọi là “rút tiền qua túi” (pocket rescission), tức là khi tổng thống gửi yêu cầu tới Quốc hội vào cuối năm ngân sách hiện tại để không chi tiêu khoản tiền đã được phê duyệt. Thông báo muộn này khiến Quốc hội không thể hành động trong khung thời gian 45 ngày theo yêu cầu và khoản tiền sẽ không được chi tiêu. Đây là lần đầu tiên trong gần 50 năm một tổng thống sử dụng phương pháp này. Năm tài chính kết thúc vào cuối tháng 9.
Thẩm phán Ali cho biết Quốc hội phải phê duyệt đề xuất rút tiền để chính quyền có thể giữ lại khoản tiền.
“Luật pháp quy định rõ ràng rằng chính hành động của Quốc hội – chứ không phải việc Tổng thống gửi thông điệp đặc biệt – mới kích hoạt việc rút các khoản chi trước đó,” ông viết.
Khoản tiền liên quan bao gồm gần 4 tỷ USD cho Cơ quan Phát triển Quốc tế Hoa Kỳ (USAID) để chi cho các chương trình y tế toàn cầu và hơn 6 tỷ USD cho các chương trình HIV/AIDS. Trump cho rằng khoản chi này là lãng phí và không phù hợp với các mục tiêu chính sách đối ngoại của ông, và vào tháng 1, ông đã ban hành một sắc lệnh hành pháp chỉ đạo Bộ Ngoại giao và USAID đóng băng chi tiêu viện trợ nước ngoài.
Các tổ chức phi lợi nhuận kiện chính phủ cho biết việc đóng băng đã làm gián đoạn các chương trình cứu sống khẩn cấp ở nước ngoài.
Một hội đồng thẩm phán phúc thẩm chia rẽ đã phán quyết tháng trước rằng chính quyền có thể tạm ngưng khoản tiền này. Sau đó, các thẩm phán sửa đổi ý kiến, đưa vụ kiện trở lại trước thẩm phán Ali.
Trong phán quyết của mình, Ali cho biết ông hiểu rằng quyết định của mình sẽ không phải là lời cuối cùng trong vụ kiện, và thêm rằng “hướng dẫn từ tòa cao hơn sẽ mang tính chỉ dẫn.”
“Vụ việc này đặt ra các câu hỏi có tầm quan trọng pháp lý và thực tiễn lớn, bao gồm việc liệu có con đường nào để kiểm tra quyết định của nhánh hành pháp không chi tiêu các khoản tiền được Quốc hội phê duyệt hay không,” ông viết.
Newsom dẫn đầu trong cuộc đua sơ bộ của Đảng Dân chủ 2028.
Thống đốc California Gavin Newsom đã nổi lên là ứng cử viên hàng đầu cho đề cử tổng thống của Đảng Dân chủ vào năm 2028, theo một cuộc thăm dò mới, khi mức độ phổ biến của ông tăng mạnh giữa lúc ông tiếp tục căng thẳng với Tổng thống Trump.
Cuộc khảo sát Yahoo/YouGov, công bố vào thứ Năm, cho thấy 21% cử tri đã đăng ký của Đảng Dân chủ và cử tri nghiêng về Đảng Dân chủ chọn lãnh đạo bang California, người chưa chính thức thông báo kế hoạch ra tranh cử tổng thống, là ứng cử viên ưa thích của họ vào năm 2028.
Cựu Phó Tổng thống Kamala Harris, người đã thua Trump trong cuộc bầu cử 2024 sau một chiến dịch rút ngắn sau khi Tổng thống Biden lúc đó rút khỏi cuộc đua, đứng thứ hai trong khảo sát mới nhất với 19% ủng hộ.
Những người khác góp mặt trong danh sách mong muốn của Đảng Dân chủ theo khảo sát mới nhất gồm:
- Dân biểu New York Alexandria Ocasio-Cortez (12%),
- Cựu Bộ trưởng Giao thông Pete Buttigieg (10%),
- Thống đốc Illinois JB Pritzker (7%),
- Thống đốc Pennsylvania Josh Shapiro (4%),
- Thống đốc Minnesota Tim Walz (4%),
- Thống đốc Michigan Gretchen Whitmer (2%).
Một cuộc khảo sát riêng của Economist/YouGov công bố vào tháng 4 cho thấy Harris là lựa chọn hàng đầu của Đảng Dân chủ với 29%, trong khi khoảng 8% người tham gia khảo sát chọn Newsom — gần ngang với Buttigieg (9%) và Ocasio-Cortez (7%).
Mỹ xem xét cấm người Iran mua sắm tại Costco trong thời gian họp Liên Hợp Quốc
Chính quyền Trump đã từ chối cấp visa cho lãnh đạo Palestine Mahmoud Abbas và phái đoàn lớn của ông tham dự một cuộc họp cấp cao của Liên Hợp Quốc trong tháng này, và hiện đang xem xét tăng cường các hạn chế đối với một số phái đoàn khác, điều này sẽ giới hạn nghiêm trọng khả năng di chuyển của họ ra ngoài thành phố New York.
Các hạn chế tiềm năng về đi lại và các vấn đề khác có thể sớm được áp dụng đối với các phái đoàn từ Iran, Sudan, Zimbabwe và, có thể gây ngạc nhiên, Brazil — nước truyền thống được ưu tiên trong các cuộc họp cấp cao tại Đại hội đồng Liên Hợp Quốc bắt đầu từ ngày 22/9, theo một bản ghi nhớ nội bộ của Bộ Ngoại giao mà Associated Press có được.
Mặc dù các hạn chế tiềm năng vẫn đang được xem xét và hoàn cảnh có thể thay đổi, các đề xuất này sẽ là một bước nữa trong chiến dịch siết chặt visa của chính quyền Trump, bao gồm việc xem xét toàn diện những người đã có giấy phép hợp pháp đến Mỹ và những người đang xin cấp visa để tham dự cuộc họp Liên Hợp Quốc.
Việc di chuyển của các nhà ngoại giao Iran tại New York đã bị hạn chế nghiêm ngặt, nhưng một đề xuất đang được cân nhắc sẽ cấm họ mua sắm tại các cửa hàng bán buôn lớn chỉ dành cho thành viên như Costco và Sam’s Club nếu không được Bộ Ngoại giao cho phép trước.
Những cửa hàng này là địa điểm ưa thích của các nhà ngoại giao Iran công tác tại và đến New York vì họ có thể mua số lượng lớn các sản phẩm không có ở đất nước đang bị cô lập về kinh tế với giá tương đối rẻ và gửi về nước.
Hiện chưa rõ lệnh cấm mua sắm đề xuất dành cho Iran sẽ có hiệu lực khi nào, nhưng bản ghi nhớ cho biết Bộ Ngoại giao cũng đang xem xét việc soạn thảo các quy định cho phép áp đặt điều kiện đối với việc làm thành viên tại các câu lạc bộ bán buôn đối với tất cả các nhà ngoại giao nước ngoài ở Mỹ.
Đối với Brazil, chưa rõ các hạn chế về visa tiềm năng có ảnh hưởng đến Tổng thống Luiz Inácio Lula da Silva hay chỉ các thành viên cấp thấp trong phái đoàn của nước này tại Liên Hợp Quốc.
Truyền thống, tổng thống Brazil là nhà lãnh đạo thế giới đầu tiên phát biểu trước các quan chức tập trung trong ngày khai mạc phiên họp. Tổng thống Mỹ theo truyền thống là diễn giả thứ hai.
Tổng thống Lula là mục tiêu của Tổng thống Mỹ Donald Trump, người phản đối việc chính phủ của ông truy tố bạn của ông, cựu Tổng thống Jair Bolsonaro, với cáo buộc âm mưu đảo chính.
Một quốc gia sẽ ít bị hạn chế hơn là Syria, các thành viên phái đoàn của nước này đã nhận được miễn trừ khỏi những hạn chế được áp dụng cho việc đi lại tại Liên Hợp Quốc trong hơn một thập kỷ.
Miễn trừ này được cấp vào tuần trước, theo bản ghi nhớ, trong bối cảnh chính quyền Trump tìm cách xây dựng quan hệ sau khi tổng thống Syria Bashar Assad bị lật đổ năm ngoái và đưa quốc gia từng bị cô lập này hòa nhập trở lại Trung Đông.
Mặc dù được nêu là các mục tiêu tiềm năng, bản ghi nhớ không nêu rõ những hạn chế nào có thể áp dụng đối với các phái đoàn Sudan và Zimbabwe.
Bộ Ngoại giao chưa đưa ra bình luận ngay lập tức. Phái đoàn Iran và Brazil tại Liên Hợp Quốc cũng chưa trả lời yêu cầu bình luận.
Nút chai rượu vang bằng vỏ Bần được miễn thuế quan của Trump.
Những nhà sản xuất rượu vang Mỹ có lý do để ăn mừng: những nút chai mà họ mở ra không chịu thuế quan.
Nút chai rượu vang Mỹ lấy từ vỏ xốp của cây sồi bần, chủ yếu được trồng và thu hoạch ở khu vực Địa Trung Hải. Thỏa thuận thương mại khung giữa Mỹ và Liên minh châu Âu đã đặc biệt nêu vật liệu này là “sản phẩm tự nhiên không có sẵn.”
Từ ngày 1/9, vỏ cây bần đã gia nhập nhóm ít ỏi các mặt hàng, bao gồm máy bay và dược phẩm gốc, được miễn thuế 15% của Mỹ đối với hầu hết sản phẩm từ EU.
Miễn trừ cho bần là điều quan trọng đối với Bồ Đào Nha. Quốc gia châu Âu này là nhà sản xuất nút bần lớn nhất thế giới, chiếm khoảng một nửa sản lượng toàn cầu.
Các nhà ngoại giao Bồ Đào Nha đã vận động hành lang cho việc miễn trừ này cả hai bên Đại Tây Dương. Patrick Spencer, Giám đốc điều hành Hội đồng Bần Tự nhiên tại Mỹ, đã vội từ Salem, Oregon, đến Washington vào tháng 6 để giải thích nguồn gốc bần với các quan chức thương mại Mỹ và tìm cách xin miễn thuế. Viện Rượu vang, đại diện cho các nhà sản xuất rượu vang California, cho biết họ cũng đã thúc đẩy đặc quyền này.
Spencer nói rằng ông rất vui mừng khi bản tóm tắt thỏa thuận Mỹ-EU công bố vào tháng 8 đề cập đến vỏ cây bần.
“Đó là một ngày tuyệt vời ở khu phố của chúng tôi,” Spencer, tự nhận là “mọt bần,” chia sẻ.
Hơn cả bần
Hiện chưa rõ bần có độc nhất hay các sản phẩm tự nhiên khác có được miễn thuế trong các thỏa thuận thương mại tương lai hay không. Bộ Thương mại Mỹ và Tòa Bạch Ốc chưa phản hồi ngay khi AP hỏi về các miễn trừ thuế.
Cũng chưa chắc các mức thuế mà Tổng thống Donald Trump áp lên hàng nhập khẩu từ 27 quốc gia EU và gần như mọi nước khác sẽ còn hiệu lực. Cuối tháng trước, một tòa phúc thẩm Mỹ phán quyết rằng Trump không có quyền áp thuế rộng lớn như vậy, nhưng vẫn giữ nguyên mức thuế trong khi chính quyền ông kháng cáo lên Tòa án Tối cao Mỹ.
Nếu thuế vẫn được duy trì, bần có thể là tín hiệu cho các miễn trừ khác trong tương lai. Bộ trưởng Thương mại Mỹ Howard Lutnick cho biết trong một cuộc phỏng vấn với CNBC vào tháng 7 rằng các sản phẩm tự nhiên như xoài hay ca cao có thể được miễn thuế.
Mỹ phụ thuộc
Mỹ là thị trường lớn thứ hai thế giới cho bần Bồ Đào Nha sau Pháp. Năm 2023, Mỹ nhập khẩu bần từ Bồ Đào Nha trị giá 241 triệu USD; hơn 70% trong số này là nút chai cho rượu vang, rượu mạnh, dầu ô liu, mật ong và các chất lỏng khác, theo Hội đồng Bần Tự nhiên.
Bần còn có nhiều ứng dụng khác. NASA và SpaceX từng dùng bần để bảo vệ nhiệt cho tên lửa. Bột bần cũng được dùng làm lớp lấp cho sân thể thao và trộn vào bê tông trên đường băng sân bay để giảm xóc khi máy bay hạ cánh.
Dù California có khí hậu tương tự Địa Trung Hải, Mỹ chưa bao giờ phát triển ngành bần. Có một nỗ lực trong Thế chiến II, với khoảng 500 cây sồi bần vẫn còn trên khuôn viên Đại học California, Davis. Tuy nhiên, nỗ lực này đã thất bại khi chiến tranh kết thúc, vì một cây sồi bần mất 25 năm để thu hoạch vỏ đầu tiên, và vỏ thu hoạch ban đầu thường không đạt chất lượng cao. Sau đó, cây mất khoảng 9 năm để mọc vỏ mới.
“Người Mỹ không kiên nhẫn để chờ một cây mất 25 năm mới cho thu hoạch đầu tiên,” António Amorim, Chủ tịch kiêm CEO của Corticeira Amorim (một trong những công ty bần lớn nhất thế giới), cho biết.
Thu hoạch bần cũng là kỹ năng cực kỳ chuyên môn, vì cắt sai cách có thể giết cây. Công nhân thu hoạch bần là những nông dân được trả lương cao nhất ở châu Âu, theo Spencer.
Thu hoạch thủ công
Amorim xuất khẩu bần tới hơn 100 quốc gia, với hơn 20 triệu cây bần trên 700.000 hecta rừng.
Tại trang trại Herdade de Rio Frio, cách Lisbon 40 km về phía đông nam, công nhân di chuyển zig-zag giữa những cây bần, tạo bụi bay lên. Âm thanh lặng lẽ vang lên từ những nhát rìu của họ. Họ khoét vỏ cẩn thận, cảm nhận độ dày của bần để lột mà không làm hại thân cây. Người Bồ Đào Nha đã thu hoạch bần theo cách này hơn 200 năm.
Vỏ cây được lột thành từng mảng nhẹ, công nhân với tay đen nhờ tannin tự nhiên của cây, xếp lên xe tải. Sau đó, vỏ sẽ được đưa đến nhà máy, cắt thành dải và đưa vào máy đục nút chai.
Khi cây trọc, một người phụ nữ sơn số “5” màu trắng trên thân cây cam, đánh dấu cây được thu hoạch năm 2025. Các cây bần ở Herdade de Rio Frio, bản địa Bồ Đào Nha và chịu hạn tốt, đã được trồng hơn một thế kỷ trước.
Đặt nút bần vào chai
Quy trình thu hoạch bền vững và khả năng phân hủy của bần là hai lý do khiến nhiều nhà sản xuất rượu vang Mỹ quay lại sử dụng nút chai bần sau khi thử nghiệm các loại nắp nhôm, nhựa và thủy tinh. Năm 2010, 53% rượu vang cao cấp Mỹ dùng nút bần; đến 2022, con số này tăng lên 64,5%, theo Hội đồng Bần Tự nhiên.
Vấn đề “mùi bần” khiến rượu có vị lạ do nấm trong nút bần từng là vấn đề lớn vào những năm 1990, khiến nhiều nhà sản xuất chuyển sang nắp nhôm và các loại nắp khác, theo Andrew Waterhouse, nhà hóa học và giám đốc Viện Rượu vang và Khoa học Thực phẩm Robert Mondavi, Đại học California, Davis.
Ngành bần về cơ bản đã giải quyết được vấn đề này. Trong thời gian đó, ngành rượu đã phát triển công nghệ mới, như nắp vặn mô phỏng lượng oxy bắn vào chai qua thời gian.
Nhiều nhà máy rượu, bao gồm cả Trump Winery ở Virginia, hiện dùng cả nắp vặn và nút bần tự nhiên. Waterhouse cho rằng nắp vặn hợp lý với rượu rosé không để lâu, trong khi bần là chuẩn cho rượu cần ủ lâu.
“Nếu bạn hỏi, ‘Rượu này đã ủ đúng chưa?’, nghĩa là ‘Nó có trong chai thủy tinh với nút bần trong hầm mát không?’ Trong bất kỳ điều kiện nào khác, nó không ủ đúng cách,” Waterhouse nói. “Chúng ta luôn bị mắc kẹt bởi lịch sử.”
BLS sẽ công bố báo cáo việc làm đầu tiên kể từ khi Trump sa thải lãnh đạo.
Cục Thống kê Lao động (BLS) công bố báo cáo việc làm đầu tiên vào thứ Sáu hôm nay 05/9 kể từ khi Tổng thống Trump sa thải lãnh đạo của cơ quan này, phản ứng trước dữ liệu việc làm đáng thất vọng trong tháng Bảy.
Các nhà kinh tế dự đoán thị trường lao động sẽ tiếp tục suy yếu trong tháng Tám, điều này có thể dẫn đến các biện pháp trả đũa và chỉ trích thêm từ Trump.
“Báo cáo việc làm tháng Tám xác nhận rằng thị trường lao động đang trải qua một sự chậm lại rõ rệt,” nhà kinh tế trưởng của EY-Parthenon, Gregory Daco, viết trong phần giới thiệu báo cáo.
Daco dự đoán số việc làm ngoài nông nghiệp sẽ chỉ tăng 40.000 trong tháng Tám, sau mức tăng khiêm tốn 73.000 việc làm trong tháng Bảy. Ông dự báo tỷ lệ thất nghiệp sẽ tăng lên 4,3%, mức cao nhất kể từ tháng Mười năm 2021.
Công ty truyền thông tài chính Bankrate cũng dự báo tỷ lệ thất nghiệp tăng lên 4,3%, dựa trên dự đoán đồng thuận về việc thêm 80.000 việc làm vào nền kinh tế trong tháng Tám. The Wall Street Journal ước tính mức tăng trung bình khoảng 75.000 việc làm. Nền kinh tế cần tạo ra từ 80.000 đến 100.000 việc làm mới mỗi tháng để theo kịp tốc độ tăng dân số.
Báo cáo việc làm tháng Bảy cho thấy trung bình chỉ có 35.000 việc làm được bổ sung vào nền kinh tế trong các tháng Năm, Sáu và Bảy.
Nhưng đối với Donald Trump, ông luôn khoe khoang rằng kinh tế phát triển không ngừng và việc làm mới liên tục tăng cao chưa có thời Tổng thống nào so sánh kịp.
HẠNH DƯƠNG
Tổng hợp.
