Một liên minh gồm 20 tiểu bang hôm thứ Tư đã kiện chính quyền Trump về quyết định đóng cửa chương trình tài trợ trị giá hàng tỷ đô la nhằm củng cố cơ sở hạ tầng trước khi thảm họa thiên nhiên xảy ra.
Vụ kiện được đệ trình lên tòa án liên bang ở Boston, cho rằng Cơ quan Quản lý Tình trạng Khẩn cấp Liên bang (FEMA) đã loại bỏ chương trình Xây dựng Cơ sở hạ tầng và Cộng đồng Khả năng phục hồi (BRIC) một cách bất hợp pháp vào đầu năm nay, xâm phạm quyền hạn của Quốc hội.
“Sau trận lũ lụt tàn khốc ở Texas và các tiểu bang khác, rõ ràng nguồn lực liên bang quan trọng như thế nào trong việc giúp các tiểu bang chuẩn bị và ứng phó với thiên tai”, Tổng Chưởng lý Andrea Joy Campbell của Massachusetts, nơi đơn kiện liên bang được đệ trình, cho biết. “Bằng cách đột ngột và bất hợp pháp đóng cửa chương trình BRIC, chính quyền này đang bỏ rơi các tiểu bang và cộng đồng địa phương vốn phụ thuộc vào nguồn tài trợ liên bang để bảo vệ cư dân và cứu sống họ trong trường hợp thiên tai.”
Các tiểu bang cho biết tác động của việc đóng cửa là “thảm khốc”.
Bản khiếu nại viết: “Các cộng đồng trên khắp đất nước đang buộc phải trì hoãn, thu hẹp hoặc hủy bỏ hàng trăm dự án giảm thiểu tùy thuộc vào nguồn tài trợ này”.
Các tiểu bang đã ký kết là Arizona, California, Colorado, Connecticut, Delaware, Illinois, Maine, Maryland, Massachusetts, Michigan, Minnesota, New Jersey, New York, North Carolina, Oregon, Pennsylvania, Rhode Island, Vermont, Wisconsin và Washington.
“Các dự án đã được phát triển trong nhiều năm, và được cộng đồng đầu tư hàng triệu đô la cho việc lập kế hoạch, cấp phép và đánh giá môi trường, giờ đây đang bị đe dọa,” báo cáo viết tiếp. “Và trong khi đó, người dân Mỹ trên khắp đất nước đang phải đối mặt với nguy cơ thiệt hại do thiên tai cao hơn.”
Trước khi bước sang thế kỷ mới, Quốc hội và FEMA đã bắt đầu thực hiện biện pháp giảm thiểu như một chiến thuật chống lại thiên tai , thay vì phản ứng sau khủng hoảng.
Đơn khiếu nại cho biết chương trình BRIC, được thành lập năm 2018 như một phiên bản lặp lại của các chương trình trước đó, đã giúp tránh được hơn 150 tỷ đô la chi phí cùng với các khoản tài trợ giảm thiểu liên bang khác. Trong bốn năm qua, FEMA đã chọn gần 2.000 dự án từ “mọi miền đất nước” để nhận được khoản tài trợ khoảng 4,5 tỷ đô la.
Vào tháng 4, chính quyền Trump đã đóng cửa chương trình này, gọi nó là “lãng phí” và “chính trị hóa”. FEMA cho biết chương trình này “lãng phí và không hiệu quả” và “quan tâm nhiều hơn đến các chương trình nghị sự chính trị hơn là giúp đỡ người Mỹ bị ảnh hưởng bởi thiên tai”.
Bản đơn kiện viết: “Các tiểu bang không chỉ không thể tiến hành nhiều dự án đã lên kế hoạch mà còn có nguy cơ lãng phí rất nhiều thời gian, công sức và tiền bạc đã đầu tư vào các dự án này, đồng thời làm suy yếu niềm tin mà họ đã xây dựng với cộng đồng địa phương và các đối tác trong ngành, điều này sẽ khiến việc thực hiện các dự án như thế này trong tương lai trở nên khó khăn hơn”.
Vào đầu nhiệm kỳ thứ hai của Tổng thống Trump, ông đã ám chỉ một cuộc cải tổ lớn tại FEMA sắp diễn ra, có khả năng dẫn đến việc cơ quan này bị giải thể. Tuy nhiên, sau trận lũ lụt chết người ở Texas, chính quyền của ông đã thay đổi quan điểm , chuyển sang cải tổ cơ quan này thay vì xóa bỏ hoàn toàn.
Vụ kiện lưu ý rằng Quốc hội không cho phép chấm dứt chương trình BRIC hoặc cắt giảm đáng kể “chức năng và năng lực” giảm thiểu của FEMA.
“Trên thực tế, Quốc hội đã cụ thể cấm điều đó,” đơn khiếu nại viết. “Do đó, việc chấm dứt BRIC vi phạm các luật lệ này và Nguyên tắc Phân chia Quyền lực.”
Chương trình tài trợ được thành lập theo luật năm 2000, cung cấp các khoản tài trợ cho nhiều nỗ lực giảm thiểu thiên tai, bao gồm đê chống lũ lụt, phòng an toàn để trú ẩn khỏi lốc xoáy, quản lý thảm thực vật để giảm thiệt hại do hỏa hoạn và cải tạo chống động đất để gia cố các tòa nhà trước động đất.
Trong nhiệm kỳ đầu tiên, Trump đã ký một đạo luật củng cố ngân sách cho các nỗ lực giảm thiểu rủi ro thiên tai. Chương trình này sau đó đã nhận được khoản hỗ trợ 1 tỷ đô la từ luật cơ sở hạ tầng do cựu Tổng thống Joe Biden ký. Luật này yêu cầu FEMA phải cung cấp ít nhất 200 triệu đô la mỗi năm cho các khoản tài trợ giảm nhẹ thiên tai trong các năm tài chính 2022-2026, theo đơn kiện.
Đơn kiện cho rằng chính quyền Trump đã vi phạm nguyên tắc phân chia quyền lực theo hiến pháp vì Quốc hội không cho phép chấm dứt chương trình. Đơn kiện cũng cáo buộc việc chấm dứt chương trình là bất hợp pháp vì quyết định này được đưa ra trong khi FEMA đang do một quản trị viên tạm quyền lãnh đạo, người không đáp ứng các yêu cầu để điều hành cơ quan này.
Vụ kiện cho biết các cộng đồng ở mọi tiểu bang đều được hưởng lợi từ các khoản tài trợ giảm nhẹ thiên tai của liên bang, giúp cứu sống nhiều người và tránh cho nhà cửa, doanh nghiệp, bệnh viện và trường học khỏi thiệt hại tốn kém.
Ny (Theo The Hill & AP)
