Boris Bondarev, 42 tuổi, là nhà cựu ngoại giao duy nhất của Nga từ chức công khai vì cuộc xâm lược của Putin ở Ukraine. Cựu thành viên phái đoàn Nga tại Liên Hợp Quốc tại Geneva đã từ chức vào tháng 5 năm 2022, trong một bức thư ngỏ nói rằng chiến tranh “không chỉ là tội ác đối với người dân Ukraine, mà có lẽ còn là tội ác nghiêm trọng nhất đối với người dân Nga“.
Nói về Putin trong một cuộc phỏng vấn, Boris Bondarev cho biết rằng, ông Putin “đã sai lầm về mặt chiến lược” và sự trả giá cho quyết định sai lầm này là ông ta đã mất tất cả.
Mời xem video bài bình luận qua Youtube
Thế giới và ngay chính giới tướng lãnh quân sự Nga, những người thân cận với ông ta đều phải thấy rằng ông ấy không được thông minh, ông ấy không phải là một chiến lược gia giỏi, ông ấy chỉ là một con người tham vọng nhưng thiển cận và đam mê danh vọng, quyền lực.
Boris Bondarev nói rằng: “Putin chỉ chú tâm vào hiện tại và tương lai gần, tại sao tôi gọi là tương lai gần, vì ông ta không thích nghe về tương lai còn xa, về những điều chưa xảy ra, ông ta chỉ thích thú nghe những gì liên quan đến hiện tại, lại càng không thích nghe về hậu quả kéo dài của chiến tranh ngay cả khi có hòa bình trở lại, một quốc gia sẽ phải làm gì để gầy dựng lại từ những đống đổ nát.
Ông ấy không nghĩ về ngày mai. Ông ấy chỉ nghĩ về quyền lực và danh vọng ông ta đang có, chính vì vậy ông ta không hề có kế hoạch nào cả, đại khái như, sẽ phải mất bao nhiêu thời gian để đạt được chiến thắng, sẽ mất bao nhiêu người lính, mất bao nhiêu xe tăng, phi cơ, hỏa tiễn, sẽ tiêu tốn bao nhiêu tiền, dân tình có chống đối hay không nếu con em họ gởi thây nơi chiến trường nhiều, sẽ có bao nhiêu người dân phải chạy loạn, thế giời sẽ đối xử với nước Nga, người Nga như thế nào nếu tiến hành một cuộc xâm lược, không, ông ta hoàn toàn không hề nghĩ đến những điều này, và các cố vấn thân cận ông ấy cũng không hề nói đến những điều này, họ không hề có kế hoạch chu đáo gì cả, chỉ muốn phô trương cơ bắp, sức mạnh để đạt được danh vọng và quyền lực.
Putin rõ ràng đã nghĩ rằng cuộc chiến này sẽ kết thúc chỉ trong vài ngày. Tôi đã từng nhận được các báo cáo rằng Tổng thống Nga, khi phát động cuộc xâm lược vào ngày 24 tháng 2 năm 2022, đã nêu rõ thời điểm chiếm thủ đô Kiev của Ukraine sau 3 đến 5 ngày là có thể hát khúc khải hoàn ca, và ông ta sẽ bay sang Kiev để chủ trì lễ duyệt binh mừng thắng trận.”
Giám đốc CIA Bill Burns nói với các nhà lập pháp vào tháng 3 năm 2022 rằng chiến lược của Putin cho cuộc xâm lược toàn diện vào Ukraine tập trung vào việc “đánh chiếm thủ đô Kiev trong vòng hai ngày đầu tiên của chiến dịch.”
Boris Bondarev nhắc cho chúng ta nhớ lại thời điểm mà Nga đánh chiếm bán đảo Crimea năm 2014, khi ấy, ông ta đã nghĩ rằng, quân đội Nga đã đánh chiếm Crimea dễ dàng, phương Tây chỉ lên tiếng phản đối ầm ừ rồi cũng xong, bây giờ ông ta đánh chiếm cả nước Ukraine và sau đó phương Tây sẽ phải đối mặt với sự thật đã rồi, rằng điều đó đã giải quyết xong, Ukraine là của nước Nga, biên giới Nga sẽ mở rông thêm về hướng Tây chỉ trong một tuần trở lại.
Boris Bondarev cay đắng cho rằng: “Chừng nào Putin còn nắm quyền và chế độ của ông ấy vẫn còn đứng vững ở Nga, thì sẽ không có sự phục hồi. Sẽ chỉ có sự oán giận kéo dài. Putin sẽ vẫn là mối đe dọa chính đối với hòa bình quốc tế. Không có Putin, không người Nga nào nghĩ đến việc chiến đấu với người Ukraine. Đất nước nào cũng có những kẻ mất trí, cuồng loạn, đam mê với quyền lực và danh vọng, ở nước Nga, có một người, đó là Putin, ông ta là người quyết định cuộc xâm lược này, ông ta thích chiến tranh hơn hòa bình”.
Đánh giá của Boris Bondarev được đưa ra khi cuộc chiến ở Ukraine tiến đến thời điểm đúng một năm và chiến tranh vẫn còn đang tiếp diễn.
Boris Bondarev cũng đưa ra một đánh giá thẳng thắn và có vẻ gay gắt về triển vọng khôi phục bất kỳ vị thế nào của Nga trên toàn cầu sau cuộc chiến ở Ukraine.
Cuối cùng, ông xác quyết một niềm tin khá chắc chắn rằng, khi không còn chiến tranh, hòa bình đến, nước Nga có thể xây dựng lại quan hệ với cộng đồng quốc tế, nhưng với “một điều kiện quan trọng là Putin và chế độ của ông ta phải ra đi“.
Trên đây là những quan điểm từ một nhà cựu ngoại giao Nga vì phản đối cuộc xâm lược mà xin từ chức, rời bỏ chức vụ vì không thể phục vụ trong một chính quyền tàn bạo.
Còn sau đây, là những nhận định về tương lai u ám của Putin với những nhân vật tiềm năng thay thế mà báo chí đang nói rất nhiều mấy ngày nay và Putin cũng đang mất ăn mất ngủ tuần qua, sống trong sự nơm nớp lo sợ.
Theo một nhà phân tích chính trị nổi tiếng ở Ukraine, vị trí lãnh đạo đất nước của Tổng thống Nga Vladimir Putin có thể bị đe dọa bởi không ai khác ngoài đồng minh lâu năm của ông ta là Yevgeny Prigozhin.
Jason Jay Smart, người đã cố vấn cho nhiều chiến dịch chính trị ở Châu Âu, đã viết trên tờ Kiev Post về những căng thẳng tiếp tục leo thang giữa Prigozhin – thủ lĩnh của Tập đoàn lính đánh thuê Nga Wagner – và Điện Kremlin. Những căng thẳng đó cũng được cho là đã tạo ra sự rạn nứt giữa Prigozhin và Putin sau khi hai người đàn ông được cho là có mối quan hệ thân thiết trong nhiều năm trước đây.
Jay Smart cho biết một số nhân vật lãnh đạo chính trị tại Nga đã suy đoán rằng do mối quan hệ căng thẳng với Putin, Prigozhin “có thể nhận ra những cơn gió đang thay đổi ở Nga như là cơ hội để ông tiến lên vị trí hàng đầu.”
Putin nghĩ rằng, ông ta đã kiểm soát được tất cả. Nhưng hầu như tất cả những người từng là một nhà độc tài trong lịch sử đều có suy nghĩ như vậy cho đến một thời điểm nào đó. Rất khó đoán được thời điểm đó sẽ đến khi nào.
Tập đoàn Wagner đã nổi lên như một sự hiện diện lớn trong cuộc chiến của Nga ở Ukraine, và Prigozhin công khai xung đột với các quan chức Nga khi ông ta tuyên bố binh lính của mình chịu trách nhiệm duy nhất trong việc chiếm giữ thị trấn nhỏ Soledar ở vùng Donetsk.
Prigozhin được cho là đã có vấn đề với Bộ trưởng Bộ Quốc phòng Nga Sergei Shoigu trong nhiều năm, nhưng sự tức giận của ông đã bùng lên khi Điện Kremlin công nhận chiến thắng của quân Nga ở Soledar. Sự giành công này của Putin đã khiến cho Prigozhin tức giận, bất mãn.
Gần đây hơn, Prigozhin đả kích Bộ trưởng Quốc phòng Nga, Sergei Shoigu và Valery Gerasimov, tổng tham mưu trưởng Nga, trong một đoạn âm thanh được đăng lên Telegram trong tuần này. Prigozhin cáo buộc các quan chức quốc phòng Nga đang cố gắng “tiêu diệt” Tập đoàn Wagner và cho biết hành động bị cáo buộc của họ “có thể bị coi là phản quốc cao độ.”
Đã từng có những dự đoán từ năm ngoái về việc một nhà tài phiệt sẽ loại bỏ Putin khỏi quyền lực do các biện pháp trừng phạt của phương Tây đã gây tổn hại cho nền kinh tế Nga đã không trở thành hiện thực. Tuy nhiên, lịch sử đã cho thấy rằng, đôi khi các nhà độc tài ngã ngựa không phải vì họ đã làm điều gì đó sai trái trong mắt công dân của họ, mà đơn giản chỉ vì một con sư tử trẻ hơn muốn soán ngôi vua của con sư tử già hơn.
“Chú sư tử trẻ hơn” trong kịch bản này chính là Prigozhin. Ông ta đang thực sự trở thành một trung tâm quyền lực mới tại Nga.
Một khi Prigozhin muốn lật đổ Putin, ông ta có thể sẽ bắt đầu bằng cách loại bỏ bất kỳ đối thủ tiềm tàng nào trong hành trình tìm kiếm quyền lực của mình. Điều này sẽ bao gồm các nhân vật như Sergei Shoigu, Bộ trưởng Quốc phòng và lãnh đạo Chechnya Ramzan Kadyrov. Tiếp theo, Prigozhin sẽ cần tính hợp pháp để có được quyền lực trước người dân Nga và được quốc thế thừa nhận dù thực tế ông ta chỉ đang cố gắng giành quyền lãnh đạo mà không cần phải bầu cử và như vậy, được xem là đi ngược lại Hiến pháp Nga.
Một con đường chiến lược mà Prigozhin có thể đi là cố gắng giành được sự ủng hộ từ phương Tây. Trong khi Hoa Kỳ cho biết họ hiện không ủng hộ việc thay đổi chế độ ở Nga, nhưng Prigozhin có thể nhận được sự ủng hộ của Tòa Bạch Ốc bằng cách sở hữu kho vũ khí hạt nhân của Nga.
Có trong tay vũ khí hạt nhân của quốc gia sẽ cho phép Prigozhin vừa chống lại bất kỳ thành phần nào đang thoái lui trong quân đội Nga, vừa buộc những người chưa đứng về phía nào phải tham gia, đồng thời mang lại cho ông ta một con chip để ông ta có thể thương lượng với phương Tây.
Các quốc gia phương Tây muốn bảo đảm an toàn từ Prigozhin nếu ông ta tuyên bố sở hữu vũ khí hạt nhân của Nga và nếu Prigozhin có khả năng cung cấp nhiều điều quan trọng như vậy, các quan chức toàn cầu có thể công nhận ông ta là nhà lãnh đạo mới.
Thậm chí phương Tây có thể đi xa đến mức đưa ra đòi hỏi sự rút quân hoàn toàn của Nga ra khỏi Ukraine, đây là điều mà Prigozhin có thể đồng ý miễn là điều đó có thể biến tham vọng của Prigozhin trở thành nhà lãnh đạo mới của Nga.
Lời kết:
Tôi nghĩ điều có khả năng nhất – trên 95% chắc chắn – cách mà cuộc chiến này kết thúc rất có thể là Putin bị thay thế hoặc biến mất khỏi nước Nga, và kẻ có thể khiến những điều đó trở thành sự thật, không ai khác ngoải ông chủ của tập đoàn lính đánh thuê Wagner, Yevgeny Prigozhin.
Việt Linh 24.02.2023