Isabella Murray, Hannah Demissie, Nicholas Riccardi
Chiến dịch sử dụng điều khoản “nổi dậy” của Hiến pháp Hoa Kỳ để cấm cựu Tổng thống 45, Donald Trump tranh cử vào Tòa Bạch Ốc một lần nữa bước vào giai đoạn mới trong tuần này khi các phiên điều trần bắt đầu ở hai tiểu bang về các vụ kiện có thể sẽ đến Tòa án Tối cao Hoa Kỳ.
Phiên điều trần kéo dài một tuần về một vụ kiện nhằm cấm Trump tham gia bỏ phiếu ở Colorado bắt đầu vào thứ Hai, trong khi các cuộc tranh luận bằng miệng vào thứ Năm được lên kế hoạch trước Tòa án Tối cao Minnesota về nỗ lực loại bỏ cựu tổng thống Đảng Cộng hòa khỏi lá phiếu ở tiểu bang đó.
Mời xem video bài bình luận qua Youtube
Cho dù các thẩm phán giữ Trump trong lá phiếu hay loại bỏ ông ta, thì các phán quyết của họ có thể sẽ nhanh chóng bị kháng cáo, cuối cùng sẽ lên đến Tòa án Tối cao Hoa Kỳ. Tòa án cao nhất của quốc gia chưa bao giờ ra phán quyết về điều khoản thời Nội chiến trong Tu chính án thứ 14 cấm những người đã tuyên thệ bảo vệ hiến pháp và sau đó “tham gia nổi dậy” chống lại hiến pháp giữ chức vụ công một lần nữa.
Derek T. Muller, giáo sư luật ở Notre Dame, cho biết rằng: “Trước đây, chúng tôi đã có các phiên điều trần với các ứng cử viên tổng thống tranh luận về tư cách hợp lệ của họ, đó là Barack Obama, Ted Cruz, John McCain nhưng với trường hợp này thì khác, chúng tôi phải sử dụng một điều khoản của Hiến pháp với quy định cấm “ứng cử” vì đã có tham gia vào một cuộc nổi dậy.
Theo các chuyên gia pháp lý, hàng chục vụ kiện viện dẫn Mục Ba của Tu chính án thứ 14 đã được đệ trình trong những tháng gần đây, nhưng vụ việc ở Colorado và Minnesota dường như là quan trọng nhất. Đó là bởi vì chúng được đệ trình bởi hai nhóm tự do có nguồn lực pháp lý đáng kể. Họ cũng nhắm tới các tiểu bang có quy trình rõ ràng, nhanh chóng để giải quyết các thách thức đối với tư cách bỏ phiếu của ứng cử viên.
Điều đó có nghĩa là các vụ kiện ở Colorado và Minnesota đang thực hiện một lộ trình hợp pháp hơn để yêu cầu tòa án buộc các quan chức bầu cử loại bỏ Trump, trái ngược với các vụ kiện khác yêu cầu phán quyết sâu rộng từ các thẩm phán liên bang rằng Trump không còn đủ tư cách tranh cử tổng thống.
Các nguyên đơn trong các vụ kiện cho rằng vấn đề rất đơn giản: Những nỗ lực của Trump nhằm lật ngược thất bại trong cuộc bầu cử năm 2020, dẫn đến cuộc tấn công vào Điện Capitol Hoa Kỳ vào ngày 6 tháng 1 năm 2021, có nghĩa là ông ấy sẽ phải bị loại khỏi sự ứng cử chức tổng thống dựa theo một điều kiện tiên quyết theo hiến pháp.
“Bốn năm sau khi tuyên thệ ‘giữ gìn, và bảo vệ’ Hiến pháp với tư cách là Tổng thống Hoa Kỳ. Trump đã cố gắng lật đổ kết quả cuộc bầu cử năm 2020, dẫn đến cuộc nổi dậy bạo lực tại Điện Capitol Hoa Kỳ nhằm ngăn chặn cuộc bầu cử năm 2020 và không chuyển giao quyền lực hợp pháp trong hòa bình cho người kế nhiệm. Bằng cách xúi giục cuộc tấn công chưa từng có này vào trật tự hiến pháp Hoa Kỳ, Trump đã vi phạm lời thề của mình và bị loại theo Tu chính án thứ mười bốn, khỏi việc nắm giữ các chức vụ công, bao gồm cả Văn phòng Tổng thống,” Đây là lời cáo buộc vụ kiện ở Colorado, được đệ trình thay mặt cho các cử tri Đảng Cộng hòa và cử tri không liên kết bởi nhóm tự do Công dân vì Trách nhiệm và Đạo đức ở Washington.
Trump đã chỉ trích các vụ kiện là “can thiệp bầu cử”. Các luật sư của ông ta cho rằng thật là vô lý khi đưa ra một điều khoản của Hiến pháp đã không được sử dụng trong 150 năm.
Điều khoản này chỉ được sử dụng một số lần kể từ sau Nội chiến. Các luật sư của Trump cho rằng điều khoản này không bao giờ nhằm mục đích áp dụng vào chức vụ tổng thống.
Điều khoản này cho phép Quốc hội ban hành lệnh ân xá – như đã được thực hiện vào năm 1872 để cho phép các thành phần trong liên minh trở lại chính phủ – điều này khiến một số người cho rằng điều khoản sẽ không có hiệu lực thi hành nếu không có đạo luật cho phép của Quốc hội.
Cuối cùng, các luật sư của Trump cho rằng cựu tổng thống chưa bao giờ “tham gia nổi dậy” và chỉ đơn giản thực hiện quyền tự do ngôn luận của mình để cảnh báo về kết quả bầu cử mà ông không tin là hợp pháp.
Các cuộc tranh luận ở Colorado có thể bao gồm lời khai của các nhân chứng về vụ tấn công ngày 6 tháng 1 hoặc các sự kiện quan trọng khác trong nỗ lực lật ngược cuộc bầu cử của Trump. Danh tính của các nhân chứng đã được bảo vệ cho đến khi họ đứng ra làm chứng, một phần trong nỗ lực của tòa án nhằm hạn chế những lời đe dọa và miệt thị đã trở thành vấn đề trong các phiên tòa hình sự của Trump.
Các luật sư dự kiến sẽ nghiên cứu sâu về lịch sử soạn thảo điều khoản trong Bản sửa đổi thứ 14 và việc sử dụng nó từ khi nó được thông qua vào năm 1868 cho đến khi có luật ân xá năm 1872. Có rất ít tiền lệ pháp lý về vấn đề này, ít đến mức các luật sư đã phải tranh luận về ý nghĩa của một vụ án năm 1869 được viết bởi Salmon Chase, người lúc đó là chánh án Tòa án Tối cao Hoa Kỳ nhưng chỉ viết với tư cách là thẩm phán phúc thẩm.
Sau đạo luật ân xá năm 1872, các học giả pháp lý chỉ có thể tìm thấy một lần khác điều khoản này được viện dẫn, khi Quốc hội từ chối bầu một thành viên xã hội chủ nghĩa vào Hạ viện vì ông này phản đối việc tham gia Thế chiến thứ nhất.
Sau đó vào năm ngoái, CREW đã sử dụng nó để cấm người đứng đầu nhóm “Cowboys for Trump” ngồi vào ghế ủy ban quận ở vùng nông thôn New Mexico.
Lời kết:
Người Mỹ thực sự sẽ bị làm khó khi muốn dựa vào những điều khoản trong hiến pháp để buộc một kẻ phạm tội thực sự không được ra tranh cử.
Các tòa án đảng phái sẽ biết lợi dụng những lập luận tròng tréo, chằng chịt để tìm ra một khe hở cho tên tội phạm nguy hiểm nhất nước Mỹ có đường để chui ra khỏi ống cống để thẳng đường tiến về Washington, có được quyền lực để bảo vệ lợi ích đảng phái, bất kể hành động này sẽ đẩy đất nước đến bờ vực thảm họa của một nhà nước chuyên quyền mà họ cũng là một thành phần.
Qua bao nhiêu phiên tòa, bao nhiêu cáo trạng, bao nhiêu điều khoản, lập luận dựa vào luật pháp, hiến pháp mà con chuột cống này vẫn tung tăng chạy nhảy như chỗ không người, xem ra luật nước không nghiêm thì sự tồn vong của nền dân chủ lâu đời nhất thế giới đang thực sự bị đe dọa là điều có thật. Xin hãy sử dụng lá phiếu của quý vị một cách đúng đắn cho năm 2024.
Translated & Summarized
Việt Linh
https://www.huffpost.com/entry/election-2024-trump-insurrection-amendment_n_653fb37ce4b0ae2dc0b47575
https://www.nytimes.com/2023/10/30/us/politics/trump-colorado-trial-14th-amendment-jan-6.html