Heather Cox Richardson
Trong một Hiệp chúng quốc Hoa Kỳ ngày nay, đang luôn luôn có hai nước Mỹ. Một nước Mỹ đỏ dựa trên lòng nhiệt thành tôn giáo mù quáng, mê tính cùng với sự bất bình đẳng và đam mê với quyền lực và một nước Mỹ xanh dựa trên sự nhận thức của nhân dân và theo đuổi sự bình đẳng, tôn trọng lẫn nhau.
Nước Mỹ đang ở ngã ba đường. Và cuộc bầu cử tiếp theo này sẽ quyết định nước Mỹ nào chiếm ưu thế, nước Mỹ nào sẽ bị đào thải.
Mời xem video bài bình luận qua Youtube
Hoa Kỳ từng được coi là biểu tượng toàn cầu của nền dân chủ giờ đây lại đang bấp bênh trên bờ vực của chủ nghĩa độc tài.
Làm sao chuyện này lại có thể xảy ra? Sự sụp đổ của nền dân chủ ở Hoa Kỳ có phải là điều không thể tránh khỏi hay không? Và nếu không, làm sao chúng ta có thể lấy lại được các nguyên tắc dân chủ của mình?
Cuộc khủng hoảng trong nền dân chủ Mỹ này đã len lỏi vào tâm trí nhiều người trong chúng ta. Đối với nhiều thế hệ người Mỹ trắng, những đoạn phim từ Thế chiến thứ hai cho thấy hàng ngàn lính Đức Quốc xã bước đi trong các cuộc diễn hành quân sự đã đánh lừa trí não của họ khi nghĩ rằng một đội quân bất khả chiến bại dưới sự lãnh đạo của một nhà độc tài như Adolf Hitler nên là hình mẫu của một nước Mỹ mới trong thời đại mới này, với một Donald Trump, nhà độc tài có sức ảnh hưởng rộng lớn tương tự như Hitler đã sẵn sàng.
Những người Mỹ còn lại thì nghĩ khác, họ ngây thơ cho rằng chừng nào họ không nhìn thấy xe tăng trên đường phố, không thấy những đoàn quân diễn hành thì họ còn tin rằng nền dân chủ được bảo đảm. Nhưng trên thực tế, việc Adolf Hitler vươn lên nắm quyền lực tuyệt đối bắt đầu từ việc ông ta củng cố ảnh hưởng chính trị để giành được 36,8% số phiếu bầu vào năm 1932, điều mà ông ta đã đánh cược vào một thỏa thuận để trở thành thủ tướng Đức. Và chế độ độc tài tuyệt đối đến sau đó.
Điều rõ ràng nhất nhưng không có nhiều người để ý là các nền dân chủ thường chết vì thùng phiếu hơn là bị chĩa súng vào lưng.
Nhưng tại sao cử tri lại trao quyền lực của mình cho những kẻ chuyên quyền, những kẻ chắc chắn sẽ hủy hoại sinh kế của họ và có thể hành quyết những người thân trong gia đình, hàng xóm của họ?
Nói đến đây, tôi muốn đưa ra thắc mắc vẫn chưa được sáng tỏ, chưa có được câu trả lời thỏa đáng của riêng tôi, rằng đảng Cộng hòa, trước cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ năm 2022, họ đã nói rất rõ ràng, nói công khai, rằng họ khi giành lại được Hạ viện, có quyền lực, họ sẽ thúc đẩy cấm phá thai, sẽ cắt giảm an sinh xã hội, Medicare, Medicaid, cắt bỏ bữa ăn trưa của học sinh, sẽ đàn áp, tước bỏ sự bảo vệ quyền của người trong cộng đồng LGBT, sẽ cắt giảm nhiều lợi ích trong cuộc sống hàng ngày của người Mỹ. Thế nhưng tại sao vẫn có nhiều người Mỹ bỏ phiếu cho đảng Cộng hòa, đưa họ vào ngồi trong Hạ viện, và họ đã làm đúng như những gì họ đã nói, đã đe dọa trước cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ? Thế thì còn kêu ca cái gì? phản đối, biểu tình làm gì? Họ đã nói trước họ sẽ làm những gì khi có quyền lực thì giờ họ làm thôi.
Bây giờ trở qua trường hợp Donald Trump, ông ta đã nói quá rõ, công khai cho tất cả người Mỹ biết ông ta sẽ làm những gì khi ông ta có lại được quyền lực khi tái đắc cử. Vậy thì quyền lựa chọn nằm trong tay người Mỹ, nếu họ tiếp tục bỏ phiếu cho ông ta thì sau này đừng kêu ca, ta thán.
Sau Thế chiến thứ hai, các học giả đã đầu tư rất nhiều công sức vào việc cố gắng giải thích làm thế nào mà vào những năm 1930, những người dân Đức bình thường có hiến pháp thuộc hàng dân chủ nhất thế giới lại bị thuyết phục đứng đằng sau một chính phủ phát xít có chính sách lãnh đạo bởi một nhà lãnh đạo chuyên quyền, độc tài chỉ muốn xua quân đi tàn phá các thành phố, khiến hàng triệu người trở thành vô gia cư và tạo ra tình trạng thiếu lương thực đến mức người Đức phải tiêu tốn ít hơn 1.500 calo mỗi ngày. Chính phủ của Adolf Hitler cuối cùng cũng đã sát hại sáu triệu người Do Thái và hàng triệu người Slav, người Roma, người thiểu số về giới tính, người khuyết tật và những người bất đồng chính kiến.
Các nhà khoa học xã hội lưu ý rằng sự bất ổn về kinh tế và chính trị ở Đức sau Thế chiến thứ nhất là yếu tố quyết định cho sự trỗi dậy của Adolf Hitler. Những kẻ độc tài như Adolf Hitler và trong thế kỷ này, Donald Trump biết cách khai thác sự bất ổn xã hội để phục vụ chính họ.
Và chìa khóa dẫn đến sự trỗi dậy của những kẻ độc tài là việc họ sử dụng ngôn ngữ và lịch sử sai lệch. Những kẻ độc tài trỗi dậy khi những thay đổi về kinh tế, xã hội, chính trị hoặc tôn giáo khiến các thành viên của một nhóm quyền lực trước đây cảm thấy như thể họ bị bỏ lại phía sau. Sự thất vọng của họ khiến họ dễ bị tổn thương trước những nhà lãnh đạo hứa hẹn sẽ khiến họ được quyền thống trị trở lại.
Khi một kẻ mạnh ngày càng trở nên hung hăng, tàn phá hơn, lòng trung thành của những người đi theo ủng hộ sẽ tăng lên. Họ không thể chống lại người lãnh đạo đã truyền cảm hứng cho họ vì điều đó sẽ có nghĩa là thừa nhận rằng họ đã sai. Điều này họ không thể làm được. Đây là câu trả lời cho nhiều thắc mắc, tại sao những người cuồng trump không tin vào những việc làm tồi tệ, sai trái của Trump, mà họ đổ thừa, đó là do đảng Dân chủ dàn dựng phim Hollywood để bêu xấu hại Trump, rằng Trump không hề tham nhũng, vì Trump là tỷ phú làm Tổng thống lấy lương có 1 đô la, rằng các bản cáo trạng là chỉ muốn ngăn Trump tái tranh củ và giành chiến thắng, rằng những kẻ gây bạo loạn ngày 6 tháng 1 là những người yêu nước, họ chỉ là những người đi tham quan Quốc hội trong hòa bình, còn hình ảnh những kẻ đập phá là do đảng Dân chủ dàn dựng để đổ tội cho những người yêu nước. Đó như thế thì làm sao mà cải hóa những cái đầu đã bị tẩy não đến độ ai cũng nói những nhận định giống nhau rập khuôn.
Sau khi Trump đã tạo dựng được một lượng người ủng hộ trung thành, ông ta sẽ cố gắng bẻ cong lịch sử để củng cố căn cứ của mình thành một phong trào độc tài.
Những quy tắc đó mô tả xã hội dựa trên hệ thống phân cấp chứ không phải bình đẳng và làm cho những người theo kẻ mạnh trở nên tốt hơn đối thủ của họ. Việc tuân theo những quy tắc phân cấp này sẽ tạo ra một con đường rõ ràng cho một quốc gia hùng mạnh. Những ai không tuân theo quy tắc phân cấp này sẽ phải nhận hậu quả khủng khiếp.
Đây không phải là chuyện nhỏ. Hoa Kỳ không phải là ngoại lệ. Đất nước này cũng rung chuyển như bất kỳ quốc gia nào khác trước khó khăn kinh tế, xã hội bất ổn, lạm phát và đây chính là thời điểm cho những kẻ mị dân có dịp trổ tài.
Đối với quý vị sống ở Mỹ, học qua lịch sử Mỹ chắc vẫn còn nhớ câu chuyện xảy ra vào tháng 2 năm 1939, để vinh danh ngày sinh nhật của Tổng thống George Washington, Đức Quốc xã đã tổ chức một cuộc biểu tình tại Madison Square Garden của Thành phố New York. Hơn 20.000 người đã có mặt tham dự sự kiện “Chủ nghĩa Mỹ đích thực”, được tổ chức trên một sân khấu có bức chân dung khổng lồ của George Washington trong bộ quân phục Lục quân có hình chữ thập ngoặc ở hai bên (còn gọi là chữ vạn).
Hai năm sau đó, người Mỹ đã tham gia cuộc chiến chống chủ nghĩa phát xít. Trong vòng sáu năm, Hoa Kỳ đã dẫn đầu việc bảo vệ nền dân chủ trên khắp thế giới, Hoa Kỳ đã bác bỏ chủ nghĩa độc tài để ủng hộ ý tưởng rằng tất cả mọi người sinh ra đều bình đẳng.
Các học giả nghiên cứu về Hoa Kỳ cho rằng người Mỹ với chủ nghĩa thực dụng, sống rất thực tế, họ sẽ không chấp nhận những quan điểm chính trị cực đoan. Nhưng đây chỉ là một số ít chứ không phải tất cả người Mỹ nghĩ như vậy.
Nước Mỹ đã đi theo một con đường khác vào những năm 1930 không phải vì người Mỹ miễn nhiễm với chủ nghĩa độc tài, mà vì họ tập hợp xung quanh ngôn ngữ về quyền tự quyết của con người được thể hiện trong Tuyên ngôn Độc lập.
Người Mỹ đã đấu tranh không ngừng nghỉ từ mọi chủng tộc, sắc tộc, giới tính và khả năng, để tạo nên niềm tin rằng tất cả chúng ta sinh ra đều bình đẳng trước pháp luật và rằng chúng ta có quyền có tiếng nói trong nền dân chủ của mình.
Vào những năm 1930, sự kiên quyết của người Mỹ đã chuyển thành sự bảo vệ nền dân chủ trên toàn thế giới. Tổng thống Franklin Delano Roosevelt đã nêu rõ sự khác biệt giữa một xã hội dựa trên ý tưởng rằng tất cả mọi người đều bình đẳng và một xã hội dựa trên ý tưởng rằng một số người tốt hơn những người khác và có quyền cai trị những người khác.
Vào những năm 1930, cuộc đấu tranh giữa bình đẳng và bất bình đẳng đã hình thành như một cuộc chiến giữa dân chủ và chủ nghĩa phát xít. Nhưng trong khi chủ nghĩa phát xít là một hệ tư tưởng mới được hình thành trong thời đại đó, thì lối suy nghĩ mà nó dựa vào – rằng một số người tốt hơn những người khác – lại có nguồn gốc sâu xa từ Hoa Kỳ.
Nghịch lý đó ẩn chứa trong khả năng hùng biện mà những kẻ độc tài như Donald Trump ngày nay sử dụng, những kẻ quyết tâm phá hoại nền dân chủ luôn biện minh cho những hành vi của họ là vì quyền lợi của chính họ đang bị tấn công. Họ cảnh báo rằng chẳng bao lâu nữa, các nhóm thiểu số, người da màu và phụ nữ sẽ tiếp quản đất nước và đẩy họ sang một bên.
Và chính xác là nhiệm kỳ tổng thống của Donald Trump đã đẩy nhanh sự suy thoái dân chủ của Hoa Kỳ. Đảng Cộng hòa đã tận dụng cơ hội để từ bỏ nền dân chủ. Trump bác bỏ quan điểm bình đẳng trước pháp luật và chế giễu quan điểm cho rằng người Mỹ có quyền lựa chọn chính phủ của mình. Cuối cùng, họ đã cố gắng lật ngược kết quả bầu cử tổng thống năm 2020 để giữ quyền lực.
Lời kết:
Quan niệm cho rằng con người có quyền quyết định số phận của mình vẫn còn đúng cho đến ngày nay. Người sáng lập quốc gia đã đưa tuyên bố đó vào Tuyên ngôn Độc lập và Hoa Kỳ kiên quyết giữ vững quan điểm đó. Người sáng lập của chúng ta tuyên bố rằng không ai có quyền cố hữu để cai trị bất kỳ ai khác, rằng tất cả chúng ta sinh ra đều bình đẳng và chúng ta có quyền lựa chọn chính phủ của mình.
Khi người Mỹ bầu Joe Biden làm Tổng thống đảng Dân chủ vào năm 2020, ông đã nói rõ rằng ông có ý định bảo vệ nền dân chủ Mỹ khỏi chủ nghĩa độc tài đang gia tăng. Trong suốt chiến dịch tranh cử của mình, ông tập trung vào việc gắn kết những người thuộc phe trung hữu và trung tả lại với nhau, đúng như những gì các học giả về chủ nghĩa độc tài đã kêu gọi. Biden đã phớt lờ Trump và cam kết hợp tác với những đảng viên Đảng Cộng hòa ôn hòa, những người vẫn còn niềm tin vào “luật pháp chứ không phải sự cai trị của một cá nhân”.
Vào ngày 6 tháng 1 năm 2022, nhân kỷ niệm một năm cuộc tấn công vào Điện Capitol Hoa Kỳ và quyền lựa chọn lãnh đạo cũng như chính phủ của người Mỹ, Tổng thống Biden rõ ràng đã bảo vệ tốt các giá trị truyền thống của Mỹ.
Những người đã xông vào Điện Capitol này cũng như những người xúi giục, kích động và những người kêu gọi họ làm như vậy không phải để phục vụ nước Mỹ mà là để phục vụ Donald Trump, một người đã tạo ra một mạng lưới dối trá về cuộc bầu cử năm 2020, bởi vì ông ta coi trọng quyền lực hơn nguyên tắc, ông ta coi lợi ích của bản thân quan trọng hơn lợi ích của đất nước.
Tổng thống Biden đã nói với người Mỹ rằng: “Đừng khuất phục trước những kẻ chuyên quyền mà hãy cùng nhau bảo vệ nền dân chủ của chúng ta, giữ lời hứa cho nước Mỹ tồn tại và bảo vệ những gì chúng ta đại diện, đó là: “quyền bầu cử, quyền tự quản, quyền quyết định vận mệnh của chính chúng ta.”
Translated & Summarized
Việt Linh