Trump nói rằng cố vấn đặc biệt Jack Smith đã gửi cho ông ta một lá thư thông báo rằng ông ta là mục tiêu của cuộc điều tra, đây là một bước thường xảy ra trước các cáo buộc. Sự việc này làm tăng khả năng Trump, người đã không nhận tội trong hai bản cáo trạng hình sự khác, sẽ phải chấm dứt thời gian của mình trong chiến dịch tranh cử bằng những ngày dài phải ra hầu tòa, làm trầm trọng thêm căng thẳng pháp lý và chính trị xung quanh cuộc bầu cử năm 2024 và phải trả các hóa đơn pháp lý đắt đỏ.
Rất ít công dân Mỹ nào phải đối mặt với nhiều vụ kiện thưa, liên quan pháp lý như Donald Trump, một công dân Mỹ đặc biệt nhất từ khi lập quốc đến nay.
Mời xem video bài bình luận qua Youtube
Dĩ nhiên, Trump cũng như bất cứ tên tội phạm nào khác, phải chống lại mọi cáo buộc và không nhận tội – riêng trong hoàn cảnh của Trump thì ông ta còn phải ca bài ca con cá sống vì nước, rằng ông ta là nạn nhân của một nỗ lực chính trị hóa nhằm cản trở con đường đến với chiến thắng một lần nữa trong năm 2024, chưa biết thiệt hại thực sự của những lời ta thán sẽ còn đi xa đến đâu, nhưng trước mắt bài ca con cá sống vì nước của Trump có nguy cơ gây thiệt hại thêm cho các thể chế quan trọng về trách nhiệm giải trình pháp lý làm nền tảng cho xã hội Mỹ.
Trump đã cho thấy rằng, ông ta sẵn sàng một lần nữa vứt bỏ niềm tin vào nền dân chủ Hoa Kỳ của tất cả người Mỹ chỉ để bảo vệ chính mình.
Tuy nhiên, ngay cả khi không có những lời hùng biện kích động của Donald Trump, các hệ thống chính trị và luật pháp sẽ phải đối mặt với một thử thách phi thường, vì ứng cử viên hàng đầu cho đề cử của GOP đang bị Bộ Tư pháp của đảng Dân chủ là đảng của Tổng thống đương nhiệm cũng là đối thủ của ông ta vào tháng 11 năm 2024.
Nhưng nhìn lại những bản cáo trạng về nỗ lực chưa từng có của Trump, người đã hai lần bị luận tội, nhằm phá vỡ chuỗi chuyển giao quyền lực một cách hòa bình sẽ là cáo buộc pháp lý sâu sắc nhất, nghiêm trọng nhất chống lại ông ta. Jack Smith đã không tiết lộ những cáo buộc mà Trump có thể phải đối mặt. Nhưng điểm qua những công việc của Jack Smith đã gợi ý về một cuộc điều tra có quy mô và phạm vi rộng lớn bao gồm nỗ lực lật ngược cuộc bầu cử ở các tiểu bang chiến trường quan trọng, những âm mưu nhằm cản trở quá trình trao phiếu đại cử tri, và cả hành động phớt lờ trách nhiệm, không phản ứng đúng mức để bảo vệ Quốc hội của cựu tổng thống vào ngày 6 tháng 1 năm 2021, khi một đám đông những người ủng hộ ông đã xâm chiếm Quốc hội nhằm ngăn chặn việc chứng nhận cuộc bầu cử.
Một bản cáo trạng về những vấn đề như vậy sẽ dẫn đến việc lần đầu tiên Hoa Kỳ buộc tội một cựu tổng thống về nỗ lực phá hủy các thể chế hiến pháp và nguyên tắc cơ bản mà cử tri có quyền lựa chọn nhà lãnh đạo của họ.
Cựu luật sư của Trump, Ty Cobb, nói rằng bất kỳ bản cáo trạng tiềm năng nào liên quan đến can thiệp bầu cử, lật đỏ, đảo chính phải được coi là những vết nhơ lịch sử đặc biệt. Điều đó sẽ khiến Trump lo lắng hơn vì đó sẽ là một quyết định xác định di sản lớn hơn nhiều so với các hành vi phạm tội vụ tài liệu mật ở Mar-a-Lago.
Đây là một trong những sự xúc phạm hiến pháp lớn nhất của thời đại của người Mỹ trong đầu thế kỷ 21 và cũng là sự vi phạm luật pháp trắng trợn nhất của một cựu Tổng thồng kể từ khi lập quốc đến nay.
Thẩm phán liên bang đã nghỉ hưu J. Michael Luttig, một học giả pháp lý bảo thủ nổi tiếng, đã phản ứng trước những dấu hiệu cho thấy Jack Smith có thể truy tố Trump về nỗ lực làm mất hiệu lực cuộc bầu cử năm 2020 bằng cách nói rằng bất kỳ Bộ trưởng Tư pháp hoặc cố vấn đặc biệt nào khác cũng sẽ đưa ra những quyết định như vậy.
Luttig đã đưa ra quan điểm khá thẳng thắn rằng: “Những hành vi xem thường, chế giễu Hiến pháp Hoa Kỳ và Luật pháp của cựu tổng thống đã khiến Jack Smith không còn lựa chọn nào khác ngoài việc đưa ra các cáo buộc. Nếu tôi là một trong số những người họ, tôi cũng sẽ đưa ra những quyết định tương tự và có thể còn sớm hơn nhiều”.
Và Jeffrey Sloman, cựu Luật sư Hoa Kỳ của Quận phía Nam Florida, đã gọi đây là sự thách thức Hiến pháp và luật pháp của quốc gia do các bản cáo trạng hiện có của Trump đặt ra trong bối cảnh bầu cử sôi nổi. Đây là thời điểm quan trọng nhất của đất nước khi đối mặt với một vấn đề quan trọng chưa từng có tiền lệ.
Bức thư mục tiêu gửi cho Trump không phải là dấu hiệu duy nhất cho thấy có thể có nhiều trách nhiệm giải trình hơn đối với kế hoạch bị cáo buộc nhằm lật ngược cuộc bầu cử năm 2020.
Tổng thư ký hành chính tiểu bang Michigan Dana Nessel, một đảng viên Đảng Dân chủ, đã công bố nhiều cáo buộc trọng tội đối với 16 đại cử tri giả mạo đã ký giấy chứng nhận sai sự thật rằng Trump đã chiến thắng tại tiểu bang này trong năm 2020.
Làm thế nào một bản cáo trạng mới có thể ảnh hưởng đến cuộc đua tổng thống của GOP?
Khả năng có một bản cáo trạng khác chống lại Trump cũng đặt ra những câu hỏi chính trị mới. Mặc dù sự ủng hộ dành cho ông ta trong cuộc bầu cử sơ bộ dường như đã tăng lên sau khi ông ta bị buộc tội trong các vụ án trước đó, nhưng một bản cáo trạng mới và khả năng xảy ra một phiên tòa khác có thể bắt đầu kiểm tra xem liệu một số cử tri Đảng Cộng hòa có nhận ra Trump là người có quá nhiều trách nhiệm pháp lý và không xứng đáng nhận được đề cử hay không.
Nó cũng sẽ tạo cơ hội cho các đối thủ chính trong Đảng Cộng hòa của cựu tổng thống – nếu họ muốn lợi dụng điều đó – để làm nổi bật các lỗ hổng pháp lý của ông ta. Đó cũng sẽ là cơ hội để xác định các chiến dịch của riêng họ, hiện đang theo sau lưng Trump trên đường đua, nhưng nó cũng có nguy cơ khiến những người có nhận thức đúng đắn trước đây từng ủng hộ ông ta sẽ suy nghĩ lại và xa lánh ông ta.
Một số ứng cử viên hàng đầu đã có những dấu hiệu thăm dò tìm cách khai thác hoàn cảnh pháp lý khó khăn của Trump, vì trên thực tế họ đã không đủ can đảm để chỉ trích trực tiếp bở họ còn e ngại sức mạnh chính trị và ảnh hưởng của ông ta.
Trong một cuộc phỏng vấn với Jake Tapper của CNN, Thống đốc tiểu bang Florida Ron DeSantis đã bắt chước câu nói của Trump khi ông ta cảnh báo đất nước đang “hình sự hóa những khác biệt chính trị”, nhưng DeSantis cũng khéo léo ngụ ý rằng mớ hỗn độn pháp lý của Trump đang trở thành một điều không tốt gây xao nhãng bầu cử. DeSantis đã nói rằng: “Đất nước này cần phải có một cuộc tranh luận về tương lai của đất nước. Nếu tôi là người được đề cử, chúng ta sẽ có thể tập trung vào những thất bại của Tổng thống Biden và tôi sẽ đưa ra một tầm nhìn tích cực cho tương lai. Tôi nghĩ rằng việc tổ chức một cuộc bầu cử tổng thống không nên tập trung vào những gì đã xảy ra bốn năm trước vào đầu năm 2021 là điều tốt cho chúng ta.” Với DeSantis thì tôi cho rằng chú ngựa non háu đá này chỉ đang chờ dịp tốt nhất để vỗ tay khi thấy cảnh Trump ra trước vành móng ngựa và lãnh vài bản án ngồi tù đến suốt đời, nhưng bây giờ thì không dám hó hé vì không muốn làm mất lòng đám MAGA.
Cựu Thống đốc South Carolina Nikki Haley cũng đưa ra quan điểm tương tự nhưng mạnh mẽ hơn khi nói rằng: “Phần còn lại của cuộc bầu cử sơ bộ này sẽ liên quan đến Trump, sẽ là các vụ kiện, sẽ là những chi phí pháp lý, sẽ có những phiên tòa với các công tố viên, các bồi thẩm đoàn, các thẩm phán khắp nơi. Tôi không nghĩ đây là diễn biến bình thường nên có của một ứng cử viên Tổng thống chút nào. Những diễn biến không hay liên quan đến luật pháp sẽ khiến cử tri bị phân tâm ngày càng nhiều hơn.”
Nhưng Chủ tịch Hạ viện của Đảng Cộng hòa Kevin McCarthy – người từng nói Trump phải chịu trách nhiệm về cuộc nổi dậy ngày 6 tháng 1 nhưng từ lâu đã gắn bó sự nghiệp của mình với cựu tổng thống – đưa ra cái nhìn có thể xác thực hơn về quan điểm của nhiều cử tri Đảng Cộng hòa về một bản cáo trạng mới có thể xảy ra của Trump và nói rằng: “Nếu bạn để ý gần đây, cựu tổng thống Trump đã vượt lên trong các cuộc thăm dò và thực sự đang vượt qua Tổng thống Biden để có thể tái đắc cử. Vậy bây giờ họ làm gì? Vũ khí hóa chính phủ để truy lùng đối thủ số một của họ,”. Câu nói này, tôi xin tặng cho McCarthy một ngón tay cái chĩa xuống đất để xác nhận lần nữa loại tư cách hèn không thể tả của một đảng viên Cộng hòa bị cụp xương sống hơn 6 năm nay chưa hết bệnh.
Nhiều đồng minh thân cận nhất của Trump trên Đồi Capitol, mặc dù họ biết Trump đang phải đối mặt với những cáo buộc pháp lý nguy hiểm nhưng vẫn lao vào bảo vệ ông ta vì lợi ích chính trị và cáo buộc chính quyền Biden vũ khí hóa công lý chống lại ông ấy.
Nhưng, nếu Trump trở thành ứng cử viên của Đảng Cộng hòa trong khi đang đấu tranh để hệ thống công lý của đất nước vì những tội trạng tày đình thì trong bất kỳ trường hợp nào trong số này, cử tri Cộng hòa cũng sẽ phải đối mặt với tình thế tiến thoái lưỡng nan bất thường về việc có nên đưa một người có thể là tội phạm đã bị kết án vào Phòng Bầu dục hay không và có nên giao cho ông ta quyền lực cao nhất, những bí mật an ninh quan trọng nhất của quốc gia và nền dân chủ nước nhà hay không.
Bản cáo trạng thứ ba cũng sẽ tiếp tục hợp nhất chiến dịch pháp lý và chiến dịch chính trị của Trump. Trong khi Trump luôn mồm tuyên bố ông ta tranh cử để cứu nước Mỹ, nhưng ngoại trừ đám MAGA đầu đất không hiểu thôi, chứ hầu hết cử tri Cộng hòa và các đảng viên Cộng hòa đều hiểu động lực chính yếu của Trump là để tự cứu mình, vì nếu ông ta đắc cử tổng thống một lần nữa, ông ta sẽ có khả năng xóa sạch tất cả các vụ kiện đang chống lại ông ta.
Chiến lược miêu tả mọi cuộc điều tra về hành vi của ông ta là có động cơ chính trị có tác động làm lu mờ và làm yếu bằng chứng chống lại ông ta và làm mất tập trung khỏi hành vi thường xuyên bất thường của ông ta trong văn phòng trước đây. Nhưng nó cũng có nguy cơ gây tổn hại thêm cho hệ thống pháp luật dưới tầm nhìn hạn hẹp con mắt của hàng triệu người Mỹ ủng hộ ông ta.
Một trong những câu hỏi hóc búa nhất được đặt ra trước khả năng có một bản cáo trạng khác là làm thế nào để lên lịch xét xử nhiều phiên tòa theo cách đáp ứng nhu cầu xét xử công bằng cho Trump nhưng cho phép bánh xe công lý quay với tốc độ hợp lý, không nhanh cũng không chậm. Trump đã chuẩn bị ra tòa vào tháng 3 trong vụ án Manhattan và tháng 5 cho vụ án tài liệu mật. Nhiều phiên tòa hơn dĩ nhiên sẽ đòi hỏi thêm thời gian của ông ta trong khoảng thời gian mà đúng ra ông ta có thể được cho là sẽ đi khắp nơi trong nước để tổ chức các cuộc mít tinh và có khả năng tham gia vào các cuộc biểu tình chính trị và tranh luận.
Trong khi những rắc rối pháp lý của Trump có thể không ảnh hưởng đến cử tri Đảng Cộng hòa, nhưng vẫn còn phải xem liệu nó có khiến những người ôn hòa và độc lập quay lưng lại với cựu tổng thống hay không. Trump đã thua Tổng thống Joe Biden một lần, nhưng trong các cuộc đối đầu trực tiếp vào tháng trước, một số cuộc thăm dò cho thấy ông ta có thể thắng Biden tới 7 điểm phần trăm nếu bầu cử diễn ra trong tháng 7. Tuy nhiên, những con số đó có thể thay đổi khi các vụ kiện chống lại Trump tiếp tục phát triển.
Tình hình thậm chí có thể trở nên phức tạp hơn vì Trump vẫn đang chờ xem liệu ông ta có bị buộc tội trong cuộc điều tra của Biện lý Quận Fulton ở tiểu bang Georgia về nỗ lực bị cáo buộc nhằm đánh cắp chiến thắng trong cuộc bầu cử của Biden ở tiểu bang dao động quan trọng hay không. Nếu nói riêng về Georgia, đây sẽ được xem là một vết nhơ đáng kinh ngạc đối với một nhiệm kỳ tổng thống, Trump đã tạo ra một mớ hỗn độn pháp lý và đẩy hệ thống công lý Mỹ đến chân tường. Nhưng cuối cùng với bản tin tích cực, rằng Trump đã nhận được một thông tin cập nhật quan trọng về vụ án can thiệp bầu cử mà các công tố viên Georgia đang chuẩn bị tung ra cáo trạng chống lại ông ta. Đó là, Tòa án tối cao Georgia đã ra phán quyết hôm thứ Hai rằng họ sẽ không chặn các bằng chứng được thu thập trong cuộc điều tra đang diễn ra của luật sư quận Fulton County và không ngăn các công tố viên sử dụng nó trong bất kỳ vụ án hình sự hoặc dân sự nào trong tương lai, như Trump đã yêu cầu.
Bây giờ là câu hỏi liệu Biện lý quận Fani Willis có đưa ra cáo buộc chống lại Trump trong vụ án hay không. Các tài liệu từ văn phòng DA cho thấy rằng nếu một bản cáo trạng được đưa ra có thể sẽ rơi vào khoảng thời gian từ ngày 31 tháng 7 đến giữa tháng 8. Trường hợp của bà Willis được cho là dựa một phần vào báo cáo của đại bồi thẩm đoàn đặc biệt điều tra nỗ lực của Trump và các cộng sự nhằm lật ngược kết quả cuộc bầu cử năm 2020 ở Georgia. Các công tố viên đang xem xét các cáo buộc gian lận, có thể bị phạt tiền và án tù tối đa 20 năm, còn các tội danh âm mưu, với mức án tối đa là 5 năm và khoản tiền phạt lên tới 250.000 đô la.
Thẩm phán Aileen Cannon của Tòa án Quận Florida, đã dung hòa đòi hỏi của cố vấn đặc biệt Jack Smith muốn phiên tòa diễn ra vào tháng 12, còn phía Trump thì muốn sau bầu cử tổng thống, nên bà Cannon đưa ra mốc thời gian 20 tháng 5 được giới chuyên gia luật pháp đánh giá là một bước đi khá khôn khéo, không mích lòng cả đôi bên.
Hãy nhớ rằng, ủy ban điều tra ngày 6 tháng 1 đã đưa ra các giới thiệu tội phạm ở đây, bao gồm cả chiến dịch gây áp lực lên các tiểu bang với nhiều bằng chứng rõ ràng.
Lời kết:
Một bản cáo trạng liên bang đã là một vấn đề nghiêm trọng đối với cựu tổng thống. Giờ nếu một bản cáo trạng liên bang thứ hai vụ J6 xảy ra cùng với những cáo trạng từ tiểu bang và các vụ kiện dân sự thì xem ra Trump sẽ “tránh vỏ dưa gặp vỏ dừa” – “chạy trời không khỏi nắng”, không thể lọt lưới được, vì lưới lần này có nhiều lớp trong ngoài, làm gì cũng bắt được con cá mập này, không thoát được.
Việt Linh, 23.07.2023