Đúng ngày này năm trước, tôi có viết một bài bình luận với nhan đề: “Một năm sau cuộc đảo chính hụt ngày 6 tháng 1, ai thắng? Trump thắng!”
Và hôm nay, đúng vào ngày này, sau 2 năm, tôi lại viết một bài bình luận khác với nhan đề gần giống: “Hai năm sau cuộc đảo chính hụt ngày 6 tháng 1, ai thắng? Trump vẫn thắng!”
Mời xem video bài bình luận qua Youtube
Hôm nay, ngày 6 tháng 1 năm 2023, một dịp kỷ niệm về một ngày đáng xấu hổ của người Mỹ, nước Mỹ trước phần còn lại của thế giới, ngày hôm nay còn là một lời nhắc nhở nghiêm khắc về vai trò của truyền thông trong việc bảo vệ nền dân chủ.
Sau vụ bầu cử Tổng thống năm 2020, một vụ kiện ngang ngược được đệ trình bởi Bộ trưởng Tư pháp tiểu bang Texas, Ken Paxton. Ông ta khẳng định rằng các cuộc bầu cử ở Pennsylvania, Georgia, Michigan và Wisconsin, là những nơi mà Tổng thống đắc cử Joe Biden đã giành chiến thắng, là vi hiến, cáo buộc các thủ tục bỏ phiếu được xác định bằng các biện pháp phi pháp luật và có gian lận. Tòa án tối cao Hoa Kỳ đã bác bỏ thách thức này vì không có bằng chứng nào được đưa ra. Vụ kiện thách thức kết quả của cuộc bầu cử năm 2020 này đã được 126 dân biểu Đảng Cộng hòa tán thành, nhưng sau vụ bạo loạn đáng xấu hổ xảy ra vào ngày 6 tháng 1 thì vụ thách thức vô lý đó đã bị chìm vào lãng quên.
Đã có nhiều ý kiến đề cập đến việc, người Mỹ nên tưởng nhớ ngày bạo loạn đáng xấu hổ 6 tháng 1 như thế nào, thì hầu hết báo chí đều đề cập đến vấn đề rủi ro đối với nền dân chủ nhưng có lẽ lời nhắc nhở sâu sắc nhất về một mối đe dọa như vậy đã xảy ra vào ngày đó hơn 83 năm trước đây khi Tổng thống Franklin D. Roosevelt đọc một bài diễn văn về Tình trạng Liên bang đã được báo trước trước Quốc Hội. Và những gì ông đã hình dung ra trước một viễn cảnh tồi tệ sau này thì nó đã xảy ra vào ngày 6 tháng 1 năm 2021.
Vào ngày 6 tháng 1 năm 1941, Tổng thống Franklin D. Roosevelt nhắc nhở Quốc hội về nghĩa vụ duy trì nền dân chủ.
Hoa Kỳ vào thời điểm đó theo chủ nghĩa biệt lập, ngay cả trong các cuộc tấn công của Đức Quốc xã trong Trận chiến nước Anh. Nhưng Tổng thống Franklin D. Roosevelt đã cảnh báo người dân rằng, chủ nghĩa phát xít không chỉ đe dọa châu Âu mà còn cả các giá trị đạo đức của chúng ta. Khi giúp nước Anh tự bảo vệ mình, Mỹ đã ủng hộ các quyền tự do phổ quát ở khắp mọi nơi.
Các đoạn trích từ bài phát biểu của Tổng thống Franklin D. Roosevelt Roosevelt khiến chúng ta gợi nhớ một cách kỳ lạ về những mối nguy hiểm mà chúng ta phải đối mặt ngày nay, từ chủ nghĩa bè phái đang nổi lên ở Hoa Kỳ; đến tầng lớp tỷ phú của một số ít đặc quyền; đến các chế độ độc tài của Nga, Trung Quốc và Bắc Triều Tiên; và cuối cùng là sự tàn phá bởi tội ác của cuộc chiến Ukraine.
Tổng thống Franklin D. Roosevelt Roosevelt nói rằng: “Nền dân chủ đang bị tấn công bằng vũ khí, hoặc bằng cách bí mật truyền bá tuyên truyền độc hại bởi những kẻ tìm cách phá hủy sự đoàn kết và thúc đẩy sự bất hòa giữa người Mỹ với nhau.”
Những gì ông Roosevelt nói cách đây 83 năm thì giờ đây những điều đó đã thực sự xảy ra trên đất nước này, dù khi đó nước Mỹ chưa hề xảy ra bất cứ tình trạng xấu xí nào như ngày nay, internet thì mãi đến năm 1083 mới được phát minh ra, và hiện nay những thành phần phát xít, cực hữu đang tấn công ráo riết nền dân chủ với sự trợ giúp bởi các hệ thống thông tin cực hữu, mạng xã hội và thuyết âm mưu để chia rẽ xã hội và người Mỹ với nhau.
Liệu ngày đáng xấu hổ đó có dẫn những kẻ gây ra nó đi đến điểm cuối cùng là sự giải trình và bị trừng phạt hay không? Hay ngày bạo loạn đáng xấu hổ này rồi sẽ dễ bị lãng quên như một ngày xấu trời nào đó trong năm 2021?
Vào ngày hôm nay, 6 tháng 1 năm 2023, các phương tiện truyền thông báo chí có thể còn cơ hội để trích dẫn từ báo cáo cuối cùng của Ủy ban điều tra ngày 6 tháng 1, họ sẽ còn có dịp viết tin, đưa tin cho đến khi nào Bộ Tư pháp chính thức đưa ra truy tố cựu Tổng thống Donald J. Trump về tội cản trở công lý, âm mưu lừa gạt Hoa Kỳ và đảo chính. Họ chỉ còn thời gian và cơ hội để theo dõi tin tức trong gần hai năm nữa xem có diễn biến quan trọng nào xảy ra hay không.
Nhưng đặt trường hợp, nếu đảng Cộng hòa giành được chiến thắng trong cuộc bầu cử năm 2024, bất kể là Trump hay bất cứ ứng viên đảng Cộng Hòa nào khác thắng cử, thì truyền thông báo chí Mỹ xem như mất hết cơ hội để viết gì về một ngày đáng xấu hổ của đất nước, vì hồ sơ về ngày đáng xấu hổ này sẽ được những nhà lập pháp đảng Cộng hòa sửa đổi và sau đó bị xóa sạch khỏi lịch sử Hoa Kỳ, tệ hơn nữa là một hình phạt sẽ được một thể chế chuyên quyền đưa ra đối với bất cứ ai nhắc lại ngày đáng xấu hổ này.
Những kẻ cơ hội đã lợi dụng những điểm yếu trong luật Hiến pháp, đệ trình các đại cử tri giả và tuyên bố phó tổng thống có thể quyết định các cuộc bầu cử. Điều đáng buồn là hệ thống Tư pháp Hoa Kỳ đã quá dửng dưng, xem thường, thiếu cương quyết để ra tay ngăn chặn những mầm mống gây chia rẽ xã hội và chính trường Mỹ từ các chính trị gia, những nhân vật thân cận với Trump cũng như các nền tảng mạng xã hội.
Sau 2 năm ngày đảo chính hụt đáng xấu hổ đó xảy ra, thì vẫn chưa có tay chân thân cận vòng trong nào của Trump phải giải trình hay bị truy tố, kẻ chủ mưu có tên Donald J. Trump vẫn đang an nhiên tự tại, vẫn thoải mái đi đánh golf, mở dạ tiệc, ăn sung mặc sướng, bán card NFT kiếm tiền, như vậy tính đến nay thì ai thắng ai thua, rõ ràng là Donald Trump đã thắng bất kể là ông ta đang phải đối mặt với những pháp lý bủa vây khắp nơi.
Nhưng điều cần chú ý là tại sao Donald Trump giờ đây dường như không còn biết sợ là gì, vì ông ta đã thấy và hiểu rất rõ, chính những thứ luật lệ tròng tréo, dẫm chân nhau trong bộ luật của Hiến Pháp, của những thứ Tu chính án lỗi thời đã khiến thể chế hành pháp và tư pháp cũng như Quốc Hội này ngần ngại không thể đối phó với ông ta một cách cạn tàu ráo máng như các quốc gia dân chủ khác trên thế giới, lợi thế này đã khiến Trump có thể tận dụng cơ hội để dốc toàn lực định hình lại ý nghĩa của ngày 06.01 theo một chiều hướng ngược lại và nỗ lực kích động các cuộc tấn công thêm vào nền dân chủ trong tương lai.
Donald Trump đang có một lợi thế đặc biệt, đó là ông ta đang thực sự kiểm soát hàng triệu cái đầu vô ý thức, đang say mê ủng hộ ông ta bất chấp. Với các phương tiện truyền thông chính thống thì họ chỉ đang chăm chỉ chờ bất cứ chuyển biến rục rịch nào đó từ Trump để chạy tin, họ không muốn phân tích sự thật và không thể đẩy Trump ra khỏi luồng thông tin độc hại, nguy hiểm mà họ đang rất cần để có được độc giả và lợi nhuận.
Một lỗ hổng liên quan đến phần thứ 3 của Tu chính án thứ 14 cấm những người nổi dậy nắm giữ chức vụ chính phủ đã được phê chuẩn vào năm 1868, ngôn ngữ này được soạn thảo để giải quyết các cựu quan chức của Liên minh miền Nam. Nhưng văn bản không giải thích chính xác làm thế nào để truất quyền điều hành hoặc giữ chức vụ của một người nào đó một lần nữa.
Những cách giải quyết cứng ngắc, bị ràng buộc bởi những trình tự luật pháp đi cùng với những lỗ hổng đã không được Quốc Hội sửa chữa đã làm mất tinh thần công chúng Mỹ và vô hình chung khiến các vụ sai phạm dễ xảy ra nhiều hơn và khó bị trừng phạt hơn.
Bộ trưởng Tư pháp Merrick Garland đã có một bài phát biểu hùng hồn vào ngày 05.01.2022, hứa sẽ truy cùng diệt tận những kẻ phạm tội, nhưng cho đến hôm nay, khi nước Mỹ kỷ niệm này đúng 2 năm, thì có thể nói rằng, vẫn chưa có gì xảy ra.
Bộ Tư Pháp đang thất bại trong việc truy tố những kẻ liên quan đến trump như Mark Meadows, Jenna Ellis, Rudy Giuliani, Stephen Miller, Roger Stones, Michael Flynn, Dan Scavino, Jeffrey Clark, Ginni Thomas, rõ ràng Donald Trump đã truyền thêm niềm tin và sự cứng cỏi mạnh hơn cho đám tay chân khi đối đầu với luật pháp.
Nhưng suy cho cùng, truyền thông báo chí Mỹ mới là những người đáng bị lên án nhất, vì họ đã không nói ra sự thật cho công chúng Mỹ biết, rằng Donald Trump chính là mối đe dọa rõ nét đối với an ninh quốc gia và nền dân chủ của chúng ta với mức báo động cao nhất.
Lời kết:
Theo tôi, cách hay nhất để kỷ niệm ngày 6 tháng 1, là ngày mà báo chí truyền thông nên nhắc nhở công chúng về tầm quan trọng của các lý tưởng dân chủ và sự cam kết cần thiết của cử tri để duy trì chúng.
Bản chất của cam kết đó một lần nữa có thể được tìm thấy trong bài phát biểu của Tổng thống Franklin D. Roosevelt. Ông kêu gọi một trật tự thế giới mới—không dựa trên quyền lực hay chính trị—mà dựa trên đạo đức.
Nếu báo chí truyền thông Mỹ một lần nữa phớt lờ mối đe dọa đến nền dân chủ nước nhà, bỏ qua thì có thể ngày đáng xấu hổ 6 tháng 1 sẽ sớm bị vùi sâu vào quên lãng, lịch sử nước Mỹ sẽ bị sửa chữa và viết lại theo một cách khác, ngày nào mà đảng Cộng hòa quay trở lại với quyền lực cao nhất trên đất nước này.
Vào ngày 6 tháng 1 năm 2021, nước Mỹ đã đánh mất trật tự đạo đức và gần như mất nền dân chủ.
Riêng trong ngày kỷ niệm năm thứ hai ngày đáng xấu hổ của nước Mỹ, một mối đe dọa mới vừa xuất hiện, khi đảng Cộng Hòa kiểm soát Hạ viện, họ sẽ sử dụng quyền lực của thế đa số để đưa ra sự nhìn nhận và biến hóa những lời nói dối của Trump trở thành lý tưởng và chính nghĩa của một thể chế độc tài được công chúng Mỹ và Quốc Hội dưới ảnh hưởng của đảng Cộng Hòa nhìn nhận. Nước Mỹ lúc đó sẽ thay hình đổi dạng như thế nào thì chắc quý vị thính giả cũng có thể hình dung ra, đó là một nước Cộng Hòa chuối mới sẽ ra đời.
Việt Linh 06.01.2023