Israel có thể tìm cách tạo điều kiện cho một dàn xếp chiến tranh ở Ukraine nhưng những khác biệt về quan điểm của NSC-Bộ Ngoại giao sẽ khó vượt qua
Ngoại trưởng mới của Israel, Eli Cohen, đã tham gia vào các cuộc đàm phán ngoại giao cấp cao.
Ông nhận cuộc gọi từ Ngoại trưởng Nga, Sergey Lavrov, vào thứ Tư, ngày 4 tháng 1, sau cuộc gọi với Ngoại trưởng Hoa Kỳ Antony Blinken một ngày trước đó.
Cohen đã được Lavrov tiếp cận để yêu cầu một cuộc gọi, và yêu cầu đó đã được thảo luận giữa Israel và Hoa Kỳ trước khi Cohen nhận cuộc gọi. Ngoài ra, theo hầu hết báo chí đưa tin, Mỹ đã chuyển một thông điệp tới ông Lavrov.
Khi bộ ngoại giao Israel cho biết rằng sẽ có một cuộc gọi giữa Cohen và Lavrov, chính phủ Ukraine đã phản ứng tức giận, tuyên bố rằng ngoại trưởng Israel nên nói chuyện trước với ngoại trưởng Ukraine, Dmytro Kuleba.
Israel rõ ràng đã yêu cầu một cuộc gọi với Kuleba, nhưng không có kế hoạch nói chuyện với phía Ukraine cho đến sau cuộc điện thoại của ông Lavrov. Ukraine đe dọa trực tiếp rằng nếu Israel không phối hợp với họ, ngoại trưởng Ukraine sẽ chặn các hợp đồng trong tương lai với bộ ngoại giao Israel.
Dường như không lay chuyển trước những lời đe dọa đó, phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Mỹ Ned Price đã có bình luận thế này: “Israel có quan hệ với Nga. Mối quan hệ của Israel với Nga có vẻ khác với mối quan hệ của Hoa Kỳ với Nga. Không sao đâu.”
Ned Price nói thêm: “Chúng tôi luôn khẳng định rằng một số quốc gia trên thế giới đã hợp tác với người Nga trong nỗ lực chấm dứt cuộc chiến phi pháp, vô cớ và phi lý của họ”.
Tuyên bố của Ned Price cho chúng ta biết rằng mục đích của việc gửi một thông điệp tới Lavrov thông qua Israel là để truyền đạt ý tưởng về việc giải quyết cuộc xung đột Ukraine.
Đây không phải là lần đầu tiên Israel tham gia vào các nỗ lực hòa giải với Nga về Ukraine. Vào đầu tháng 3 năm 2022, thủ tướng Israel khi đó là Naftali Bennett đã bay tới Moscow theo lời mời của Tổng thống Nga Vladimir Putin để thảo luận về Ukraine.
Ngay sau đó, Bennett đã nói chuyện trực tiếp với Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky và sau đó bay từ Moscow đến gặp Thủ tướng Đức Olaf Scholz.
Các cuộc thảo luận của Bennett với Putin được phối hợp với Hoa Kỳ, Pháp và Đức. Bất chấp một phiên họp dài với Putin – cuộc họp kéo dài hơn ba giờ – không có kết quả khả quan nào từ nỗ lực này.
Sau đó, Thổ Nhĩ Kỳ cũng đóng vai trò trung gian hòa giải giữa Ukraine và Nga bằng cách chủ trì các cuộc đàm phán. Tuy nhiên, người Ukraine đã rút lui và không tiếp tục tham gia vào nỗ lực đó.
Trong vài tháng qua, có thông tin rộng rãi rằng Hoa Kỳ muốn thuyết phục Zelensky cởi mở hơn nhưng ông Zelensky đã kiên quyết từ chối. Dưới áp lực, Zelensky đưa ra một “kế hoạch hòa bình” kêu gọi Nga đầu hàng hoàn toàn và xét xử tội ác chiến tranh. Đề xuất đó đã bị phía Nga từ chối ngay lập tức.
Nhiều người tin rằng có một cuộc đụng độ giữa Hội đồng An ninh Quốc gia Hoa Kỳ và Bộ Ngoại giao trong việc đàm phán với người Nga, với việc NSC có quan điểm cứng rắn và thúc đẩy một giải pháp ngoại giao.
Israel đã liên lạc chặt chẽ với cả NSC và Bộ Ngoại giao. Vào giữa tháng 1, Cố vấn NSC Jake Sullivan đang lên kế hoạch đến thăm Israel để gặp Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu. Tuy nhiên, sáng kiến hiện tại dường như chỉ được thúc đẩy bởi Bộ Ngoại giao.
Trong khi đó, cả chính phủ Israel và NSC cũng đang cố gắng thuyết phục Netanyahu ủng hộ giải pháp hai nhà nước với người Palestine, một điều rất khó xảy ra do thành phần của chính phủ mới của Israel.
Thời thế đã thay đổi kể từ tháng 3 năm ngoái. Chiến dịch tấn công của Nga ở Ukraine đang bị đình trệ. Có lo ngại rằng Nga sẽ huy động thêm, và thậm chí đưa Belarus vào làm đối tác, để cố gắng xoay chuyển tình thế. Ukraine tin rằng họ đang chiến thắng và họ có thể đuổi người Nga ra ngoài.
Nhưng Ukraine tiếp tục yêu cầu vũ khí ngày càng tốt hơn để thực hiện công việc. Các kho vũ khí của phương Tây đã cạn kiệt và với một Trung Quốc đang trỗi dậy, Hoa Kỳ thấy mình gần như trắng tay trong trường hợp xung đột nổ ra vì Đài Loan.
Nga đang ám chỉ rằng họ sẽ đánh bom các đường tiếp tế nếu có thêm vũ khí được mua vào Ukraine, và Moscow không ngại nói rằng họ đang chiến đấu với NATO tương tự như chiến đấu với Ukraine.
Israel ngoài cuộc chiến Ukraine còn muốn cải thiện vị thế với Nga. Israel và cộng đồng Do Thái quốc tế lo ngại về phúc lợi của người Do Thái ở Nga. Cựu giáo sĩ Do Thái trưởng Moscow, hiện đang sống lưu vong, đã kêu gọi người Do Thái Nga rời đi trước khi quá muộn.
Israel cũng lo lắng về liên minh quân sự ngày càng tăng giữa Iran và Nga. Chính quyền của ông Netanyahu đã thực hiện một cuộc đột kích vào sân bay Damascus , có lẽ là để thử nghiệm thỏa thuận giảm xung đột mà họ có với người Nga.
Có lẽ chỉ có một cơ hội, nhưng chỉ khi nó được các bên ủng hộ, đặc biệt là Hoa Kỳ.
Việt Linh (Theo Al Jazeera)