(AP) — Tối đêm Giáng Sinh, hàng ngàn người đã tụ họp về Quảng trường Máng Cỏ ở Bethlehem, khi các gia đình cùng nhau tìm lại bầu không khí lễ hội vốn đã vắng bóng suốt hai năm qua. Cây thông Noel khổng lồ — từng biến mất trong thời gian chiến tranh Israel–Hamas — đã được dựng trở lại vào tối thứ Tư.
Thành phố được các tín hữu Kitô giáo tôn kính là nơi Chúa Giêsu giáng sinh đã phải hủy bỏ toàn bộ các sinh hoạt mừng Giáng Sinh suốt hai năm qua; thay vào đó, Quảng trường Máng Cỏ chỉ còn hiện diện một hang đá với hình ảnh Hài Nhi Giêsu giữa đống hoang tàn và dây thép gai, như một biểu tượng tưởng niệm bi kịch tại Gaza.
Hồng y Pierbattista Pizzaballa, vị lãnh đạo Công giáo cao nhất tại Thánh Địa, đã khai mạc mùa lễ năm nay bằng cuộc rước truyền thống từ Jerusalem về Bethlehem, kêu gọi một “mùa Giáng Sinh tràn đầy ánh sáng”.
Khi đến Quảng trường Máng Cỏ, Hồng y Pizzaballa cho biết ông mang theo lời chào từ cộng đồng Kitô hữu nhỏ bé tại Gaza, nơi ông vừa cử hành Thánh lễ trước Giáng Sinh vào Chủ nhật. Giữa tàn phá, ông nói, vẫn thấy rõ khát vọng tái thiết.
“Chúng ta, tất cả cùng nhau, chọn trở thành ánh sáng; và ánh sáng của Bethlehem chính là ánh sáng của thế giới,”
ông nói trước hàng ngàn người, cả Kitô hữu lẫn Hồi giáo.
Dẫu không khí lễ hội trở lại, hệ lụy của chiến tranh tại Bờ Tây do Israel kiểm soát vẫn rất nặng nề, đặc biệt ở Bethlehem — nơi khoảng 80% cư dân (đa số theo Hồi giáo) phụ thuộc vào các ngành nghề liên quan đến du lịch, theo chính quyền địa phương.
Phần lớn người tham dự là cư dân địa phương, chỉ có một số ít du khách nước ngoài. Tuy vậy, một số người dân cho biết họ đã bắt đầu thấy những tín hiệu tích cực khi du lịch dần hồi phục.
Hy vọng le lói giữa những hoàn cảnh tăm tối nhất
“Đây là một ngày vui, một ngày của hy vọng, là khởi đầu cho sự trở lại của cuộc sống bình thường,” bà Georgette Jackaman, hướng dẫn viên du lịch tại Bethlehem, chia sẻ. Bà và chồng — ông Michael Jackaman, cũng là một hướng dẫn viên — xuất thân từ những gia đình Kitô hữu lâu đời tại Bethlehem.
Đây là mùa Giáng Sinh thực sự đầu tiên của hai con họ, một bé 2 tuổi rưỡi và một bé mới 10 tháng.
Trong thời gian chiến tranh, gia đình Jackaman đã chuyển hướng sang xây dựng một trang web bán đồ thủ công Palestine để hỗ trợ những người mất kế sinh nhai. Tỷ lệ thất nghiệp tại thành phố đã tăng vọt từ 14% lên 65%, theo Thị trưởng Bethlehem Maher Nicola Canawati cho biết đầu tháng này.
Một du khách đến từ Pháp, bà Mona Riewer, nói: “Tôi đến đây vì muốn hiểu rõ hơn những gì người dân Palestine đang trải qua, và bạn có thể cảm nhận được họ đã đi qua một giai đoạn vô cùng khắc nghiệt.”
Bạn bè và người thân từng khuyên bà không nên đến vì tình hình bất ổn, nhưng Riewer cho rằng việc có mặt tại Bethlehem giúp bà cảm nhận sâu sắc hơn ý nghĩa của Giáng Sinh.
“Giáng Sinh là hy vọng trong những hoàn cảnh rất đen tối — hình ảnh một đứa trẻ mong manh phải đối diện với sự khắc nghiệt,”
bà nói.
Bất chấp lệnh ngừng bắn tại Gaza bắt đầu từ tháng 10, căng thẳng vẫn bao trùm nhiều khu vực ở Bờ Tây.
Quân đội Israel tiếp tục tiến hành các cuộc đột kích mà họ gọi là chiến dịch trấn áp các phần tử vũ trang. Các vụ tấn công của người định cư Israel nhằm vào người Palestine đã lên mức cao nhất kể từ khi Văn phòng Nhân đạo Liên Hiệp Quốc bắt đầu thống kê dữ liệu vào năm 2006. Israel kiểm soát Bờ Tây từ cuộc chiến Trung Đông năm 1967; Chính quyền Palestine được quốc tế công nhận chỉ có quyền tự trị hạn chế tại một số khu vực, trong đó có Bethlehem.
Khi nghèo đói và thất nghiệp gia tăng, khoảng 4.000 người đã rời Bethlehem để tìm việc làm, theo lời thị trưởng. Đây là một phần của xu hướng đáng lo ngại đối với cộng đồng Kitô hữu, vốn đang rời bỏ khu vực ngày càng nhiều. Hiện Kitô hữu chỉ chiếm chưa đến 2% trong tổng số khoảng 3 triệu cư dân Bờ Tây.
Những dấu hiệu đầu tiên của sự trở lại bình thường
Ông Fadi Zoughbi, từng phụ trách hậu cần cho các đoàn du lịch, cho biết các con ông vô cùng phấn khích khi thấy những ban nhạc diễu hành qua các con phố Bethlehem.
Các đoàn hướng đạo đại diện cho nhiều thành phố và thị trấn khắp Bờ Tây, mang theo cờ Palestine, những chiếc kèn túi quấn vải tartan. Trong hai năm qua, họ chỉ diễu hành trong im lặng như một hình thức phản đối chiến tranh.
Bà Irene Kirmiz, lớn lên tại Bethlehem và hiện sống ở Ramallah, cho biết cuộc diễu hành của hướng đạo sinh là một trong những truyền thống Giáng Sinh bà yêu thích nhất. Con gái 15 tuổi của bà chơi trống tenor trong đoàn hướng đạo Ramallah.
Tuy nhiên, gia đình bà phải thức dậy từ 5 giờ sáng để kịp dự lễ, rồi chờ đợi hơn ba tiếng tại các trạm kiểm soát của Israel. Trước đây, quãng đường này chỉ mất 40 phút khi chưa có các trạm kiểm soát khiến việc đi lại của người Palestine ngày càng khó khăn, bà nói.
“Rất xúc động khi thấy mọi người cố gắng đứng dậy, cố gắng mừng lễ hòa bình và tình yêu,” bà Kirmiz chia sẻ.
Trong hai năm trước, các vị lãnh đạo Giáo hội tại Jerusalem từng kêu gọi giáo dân tránh “những hoạt động lễ hội không thật sự cần thiết”, khuyến khích tập trung vào ý nghĩa thiêng liêng của Giáng Sinh và “tha thiết cầu nguyện cho một nền hòa bình công bằng và bền vững cho Thánh Địa thân yêu”.
Những hình ảnh khác tại Trung Đông phản chiếu sức bền bỉ của đức tin
Những ông già Noel xuất hiện khắp nơi khi cuộc diễu hành truyền thống trở lại Nazareth — nơi được Kitô hữu tôn kính là chốn Tổng lãnh thiên thần Gabriel truyền tin cho Đức Maria rằng bà sẽ sinh Chúa Giêsu.
Thị trấn trên đồi ngập tràn trẻ em: có em tham gia các hoạt cảnh Giáng Sinh sống động, có em đứng dọc tuyến đường chờ xe hoa và kẹo dưới ánh nắng ấm áp.
Ở vùng ngoại ô Damascus (Syria), hàng trăm giáo dân dự kiến trở lại tham dự Thánh lễ Giáng Sinh tại một nhà thờ Chính thống giáo Hy Lạp, nơi từng xảy ra vụ đánh bom tự sát làm 25 người thiệt mạng hồi tháng Sáu. Hôm thứ Ba, họ đã cùng nhau thắp sáng hình ảnh cây thông Noel bằng đèn neon trong sân nhà thờ — một dấu hiệu khác cho thấy niềm tin và sức chịu đựng vẫn chưa tắt.
