(AP) — Một thẩm phán liên bang đã chặn nỗ lực của chính quyền Tổng thống Donald Trump nhằm điều chuyển nguồn ngân sách An ninh Nội địa liên bang khỏi các bang từ chối hợp tác với một số hoạt động thực thi di trú liên bang.
Phán quyết hôm thứ Hai của Thẩm phán Tòa án Liên bang Mary McElroy củng cố chiến thắng cho liên minh 12 tổng chưởng lý bang đã khởi kiện chính quyền hồi đầu năm, sau khi được thông báo rằng các bang của họ sẽ bị cắt giảm mạnh các khoản tài trợ liên bang vì bị gắn nhãn là “khu vực trú ẩn” (sanctuary).
Tổng cộng, U.S. Department of Homeland Security và Federal Emergency Management Agency (FEMA) đã cắt hơn 233 triệu USD khỏi ngân sách phân bổ cho Connecticut, Delaware, Đặc khu Columbia, Massachusetts, Minnesota, New York, Rhode Island, Vermont và Washington. Khoản tiền này thuộc chương trình trị giá 1 tỷ USD, trong đó việc phân bổ lẽ ra phải dựa trên mức độ rủi ro được đánh giá, và các bang sau đó chuyển phần lớn kinh phí cho cảnh sát và cứu hỏa.
Các khoản cắt giảm được công bố không lâu sau khi một thẩm phán liên bang khác, trong một vụ kiện riêng biệt, phán quyết rằng chính phủ liên bang không thể yêu cầu các bang phải hợp tác thực thi di trú như điều kiện để nhận tiền cứu trợ thiên tai của FEMA, vì điều đó vi hiến.
Trong bản án dài 48 trang, bà McElroy cho rằng chính phủ liên bang đã cân nhắc việc các lực lượng cảnh sát của bang có hợp tác thực thi di trú liên bang hay không để quyết định có cắt giảm ngân sách của Chương trình Tài trợ An ninh Nội địa và các chương trình khác.
“Ngoài tính tùy tiện và thất thường, còn có thể gọi các quyết định cắt ngân sách cho những chương trình chống khủng bố cụ thể bằng các con số tròn trịa — bao gồm việc xén bỏ hàng triệu USD khỏi các khoản đã được phê duyệt — là gì nữa?” thẩm phán viết. “Không cần bằng luật hay toán học cũng có thể thấy không có công thức hợp lý nào tạo ra kết quả như vậy.”
Thẩm phán do ông Trump bổ nhiệm sau đó ra lệnh cho Bộ An ninh Nội địa phải khôi phục các mức phân bổ ngân sách đã công bố trước đó cho các bang nguyên đơn.
“Sự lạm dụng trắng trợn vai trò quản lý tài trợ liên bang của bị đơn là đặc biệt đáng lo ngại, bởi họ được giao phó trách nhiệm tối thượng là bảo vệ đất nước và người dân,” bà McElroy viết. “Dù luật hành chính và các điều khoản tài trợ liên bang có thể trừu tượng với một số người, nhưng nguồn tiền trong vụ việc này đang hỗ trợ những chương trình chống khủng bố và thực thi pháp luật thiết yếu.”
Đáng chú ý, thẩm phán McElroy dẫn chiếu vụ tấn công tại Đại học Brown gần đây — nơi một tay súng bắn chết hai sinh viên và làm bị thương chín người khác — như một minh chứng cho tầm quan trọng sống còn của chương trình liên bang trị giá 1 tỷ USD trong việc ứng phó thảm kịch.
“Giữ làm con tin nguồn tài trợ cho các chương trình như vậy chỉ dựa trên những gì dường như là ý muốn chính trị của bị đơn là không thể chấp nhận được và, trong trường hợp này, là trái pháp luật,” thẩm phán có trụ sở tại Rhode Island viết, chỉ hơn một tuần sau vụ nổ súng tại Brown.
Bộ trưởng An ninh Nội địa Tricia McLaughlin cho biết trong một tuyên bố rằng bộ này sẽ kháng lệnh. “Sự phá hoại tư pháp này đe dọa an toàn của các bang, quận, thị trấn và làm suy yếu toàn quốc,” bà nói. “Chúng tôi sẽ đấu tranh để khôi phục các cải cách quan trọng và bảo vệ sinh mạng người Mỹ.”
Trong khi đó, các tổng chưởng lý bang khởi kiện chính quyền hoan nghênh phán quyết. “Chiến thắng này bảo đảm rằng chính quyền Trump không thể trừng phạt những bang từ chối hỗ trợ chương trình di trú hà khắc, đặc biệt bằng cách tước đi nguồn ngân sách cứu sinh giúp chuẩn bị và ứng phó với thiên tai và tình trạng khẩn cấp,” Tổng chưởng lý Massachusetts Andrea Joy Campbell tuyên bố.
