Xuất khẩu dầu, nguồn sinh lực tài chính của Venezuela, đã sụt giảm mạnh sau khi Hoa Kỳ ra tay đối với ba tàu từng được dùng để vận chuyển dầu thô của nước này.
Chiến dịch cứng rắn của Hoa Kỳ nhằm vào các tàu chở dầu Venezuela đã đẩy ngành dầu mỏ nước này vào tình trạng rối loạn, đe dọa nguồn thu chủ lực của chính phủ, theo những người am hiểu ngành dầu khí Venezuela (đề nghị giấu tên vì tính nhạy cảm).
Tổng thống Nicolás Maduro đang chật vật thích ứng với sự leo thang gây sức ép đột ngột từ Tổng thống Donald Trump, khi lực lượng thực thi pháp luật Mỹ ra tay với ba tàu chở dầu tham gia xuất khẩu dầu thô Venezuela.
Tại các cảng Venezuela, tàu chở dầu đầy ắp đang ùn ứ vì giới chức lo ngại thả tàu ra vùng biển quốc tế sẽ rơi vào tầm ngắm của Hoa Kỳ. Dữ liệu hàng hải cho thấy một số tàu đang trên đường tới Venezuela đã quay đầu; trong khi các chủ tàu hủy hợp đồng bốc hàng, theo nguồn tin trong ngành.
Trong hai tuần qua, Hoa Kỳ đã tịch thu một tàu chở dầu bị trừng phạt khi con tàu rời Venezuela hướng sang châu Á; chặn một tàu khác không nằm trong diện trừng phạt; và U.S. Coast Guard còn cố gắng lên tàu thứ ba khi tàu này đang tiến vào Venezuela để nhận hàng.
Các biện pháp này đã làm tê liệt hoạt động xuất khẩu dầu của Venezuela, theo dữ liệu vận tải và các nguồn tin. Dầu mỏ chiếm phần lớn nguồn thu ngoại tệ của quốc gia Nam Mỹ này.
Để duy trì hoạt động khai thác, chính quyền Maduro đang cân nhắc mượn tàu chở dầu tư nhân làm kho nổi lưu trữ dầu thô trong lúc tìm đầu ra — một giải pháp chỉ mang tính tạm thời. “Không thể kéo dài hàng tháng trời,” ông Jim Burkhard, Giám đốc toàn cầu mảng nghiên cứu dầu thô tại S&P Global Energy, nhận định.
Theo các nguồn trong ngành, ông Maduro cũng đang tính tới phản ứng mạnh tay hơn. Hải quân Venezuela đã bắt đầu hộ tống vũ trang các tàu chở dầu và sản phẩm dầu mỏ, nhưng dường như chỉ dừng ở ranh giới lãnh hải.
Chính phủ còn cân nhắc bố trí binh sĩ có vũ trang trên các tàu hướng tới Trung Quốc — nhà nhập khẩu dầu lớn nhất của Venezuela. Bước đi này có thể làm phức tạp nỗ lực chặn bắt của Tuần duyên Mỹ, song cũng có nguy cơ kéo Caracas vào đối đầu quân sự với cụm tàu chiến Hải quân Mỹ mà ông Trump đã tập hợp tại vùng Caribe trong những tháng gần đây.
Ông Trump đã cáo buộc (không đưa ra bằng chứng) rằng chính quyền Maduro tuồn ma túy vào Hoa Kỳ và đánh cắp dầu của các công ty Mỹ.
Một số người trong ngành mô tả những trở ngại hiện nay là mang tính sống còn, đe dọa dập tắt đà phục hồi khiêm tốn của ngành dầu Venezuela sau nhiều năm khủng hoảng. Những năm gần đây, ông Maduro lặng lẽ từ bỏ chủ nghĩa dân tộc tài nguyên từng là trụ cột của phong trào xã hội chủ nghĩa; chính phủ đã nhượng quyền khai thác cho hàng chục công ty tư nhân và trao quyền vận hành trong các liên doanh giữa công ty dầu khí quốc doanh với các tập đoàn đa quốc gia.
Những cải tổ này đã phát huy tác dụng, đưa sản lượng lên khoảng 1,1 triệu thùng/ngày trong năm nay, từ mức khoảng 360.000 thùng/ngày vào nửa sau năm 2020. Tuy nhiên, động thái bất ngờ của ông Trump nhắm vào đội tàu chở dầu đã chấm dứt đà tăng này.
Theo TankerTrackers.com, kể từ khi tàu Skipper — chiếc đầu tiên — bị tịch thu ngày 10/12, chỉ có hai tàu chở dầu thô bán bởi công ty dầu khí quốc doanh Venezuela tìm cách rời khỏi vùng biển nước này. Một trong số đó, Centuries (treo cờ Panama), đã bị Tuần duyên Mỹ chặn hôm thứ Bảy dù không có lệnh tịch thu; giới chức Mỹ đang xác minh tính hợp lệ đăng ký của tàu tại Panama. Vị trí của tàu còn lại chưa rõ tính đến thứ Ba.
Tàu Skipper đã được đưa về Texas để chờ các bước pháp lý tiếp theo. Tuần duyên Mỹ cũng cố chặn tàu Bella 1 sau khi xác định tàu không treo cờ quốc gia hợp lệ; con tàu không tuân thủ và tiếp tục hành trình. Trong các ngành chịu trừng phạt, che giấu vị trí là thủ thuật không hiếm gặp.
Theo nguồn tin, một số tàu khác đã bốc dầu Venezuela trong những tuần gần đây, song đang neo đậu chờ đợi trong vùng biển Venezuela.
Chevron — nhà khai thác tư nhân lớn nhất tại Venezuela — là ngoại lệ. Công ty vẫn xuất khẩu dầu theo giấy phép đặc biệt do chính quyền Trump cấp. Ông Maduro viện dẫn hoạt động của Chevron để khẳng định ngành dầu vẫn “mở cửa làm ăn”. Hôm Chủ nhật, truyền hình nhà nước Venezuela phát hình ảnh Canopus Voyager rời cảng, chở dầu do Chevron khai thác sang Texas.
“Chúng tôi là những người nghiêm túc,” ông Maduro nói trong bài phát biểu truyền hình hôm thứ Hai. “Khi ký hợp đồng phù hợp với Hiến pháp và pháp luật, chúng tôi thực hiện đến cùng — như đang diễn ra với Chevron.”
Tuy nhiên, lợi ích tài chính mà chính phủ Venezuela thu được từ các chuyến xuất khẩu trực tiếp của Chevron khá hạn chế. Theo hợp đồng, Chevron giữ lại một nửa trong khoảng 240.000 thùng/ngày mà họ giúp sản xuất, xuất sang các nhà máy lọc dầu Bờ Vịnh Hoa Kỳ. Nửa còn lại thuộc về chính phủ Venezuela — và ngày càng khó tiêu thụ.
Nguồn nytimes
