(AP) — Theo bản ghi cuộc gọi do Bloomberg News công bố hôm thứ Ba, đặc phái viên hàng đầu của Tổng thống Donald Trump phụ trách đối thoại với Nga trong tháng trước đã tư vấn cho một phụ tá cấp cao của Tổng thống Vladimir Putin về cách nhà lãnh đạo Nga nên trình bày kế hoạch hòa bình dành cho Ukraine trước Trump.
Theo bản ghi ngày 14/10, đặc phái viên Steve Witkoff đã khuyên cố vấn chính sách đối ngoại của Putin, Yuri Ushakov, rằng Putin nên gọi điện chúc mừng Trump về thỏa thuận ngừng bắn Gaza, khẳng định Nga ủng hộ thỏa thuận này và bày tỏ sự tôn trọng dành cho Trump như “một người của hòa bình.”
“Như vậy, đó sẽ là một cuộc gọi rất tốt,” Witkoff nói theo nội dung bản ghi.
Bản tin của Bloomberg được công bố trong bối cảnh Trump hôm thứ Ba tuyên bố đề xuất chấm dứt chiến tranh Nga–Ukraine đã được “tinh chỉnh” xong và ông đang cử Witkoff đến gặp Putin.
Tòa Bạch Ốc không phủ nhận tính xác thực của bản ghi, và Trump mô tả cách Witkoff trao đổi với người Nga là “chuẩn mực” trong đàm phán.
Tranh cãi tại Quốc hội Mỹ
Hạ nghị sĩ Đảng Cộng hòa Don Bacon, một người chỉ trích cách Trump xử lý vấn đề Ukraine, cho rằng bản ghi cho thấy Witkoff “thiên vị Nga.”
“Ông ta không thể được tin tưởng để dẫn dắt các cuộc đàm phán này. Một đặc vụ Nga trả tiền cũng chẳng làm ít hơn. Ông ấy phải bị sa thải,” Bacon viết trên mạng xã hội.
Bloomberg cho biết họ đã xem bản thu âm cuộc gọi nhưng không tiết lộ cách tiếp cận nguồn ghi âm. AP chưa thể xác minh độc lập bản ghi.
Cuộc gọi Witkoff–Ushakov diễn ra một ngày sau chuyến thăm thắng lợi của Trump tới Israel và Ai Cập để chúc mừng việc đạt thỏa thuận ngừng bắn Gaza.
Trong cuộc trò chuyện, Witkoff đề xuất Putin nên nói với Trump rằng “Steve và Yuri đã thảo luận một kế hoạch hòa bình gồm 20 điểm tương tự,” như một cách mở đường cho đề xuất hòa bình.
Ông cũng đề xuất sắp xếp cuộc gọi Trump–Putin trước chuyến thăm của Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskyy tới Tòa Bạch Ốc. Ushakov đồng ý rằng Putin “sẽ chúc mừng” và nói rằng Trump là “một con người của hòa bình.”
Trump và Putin sau đó đã nói chuyện trước khi Trump gặp Zelenskyy tại Washington ngày 17/10. Sau cuộc gặp, Trump tuyên bố Ukraine và Nga nên “dừng lại tại vị trí hiện tại trên chiến trường” — đồng nghĩa Ukraine phải nhượng lãnh thổ mà Nga đã chiếm đóng.
Bản kế hoạch 28 điểm nghiêng mạnh về phía Nga
Ngày 29/10, Ushakov nói chuyện với Kirill Dmitriev — cố vấn thân cận của Putin về Ukraine — để bàn về mức độ cứng rắn mà Moscow nên thể hiện trong đề xuất hòa bình, theo một bản thu âm khác mà Bloomberg xem qua.
Dmitriev cho rằng Mỹ có thể không chấp nhận toàn bộ yêu cầu của Nga nhưng ít nhất đề xuất “sẽ gần nhất có thể” với quan điểm của Moscow.
Cuộc trao đổi diễn ra ngay sau khi Dmitriev đến Florida để gặp Witkoff và Jared Kushner — con rể kiêm cố vấn không chính thức của Trump — nhằm xây dựng khung kế hoạch hòa bình 28 điểm.
Kế hoạch gốc, bị rò rỉ tuần trước, nghiêng mạnh về phía Nga: yêu cầu Ukraine nhượng toàn bộ vùng Donbas, cắt giảm đáng kể quy mô quân đội, và chấp nhận việc châu Âu sẽ không bao giờ cho phép Ukraine gia nhập NATO.
Phát ngôn viên Tòa Bạch Ốc Steven Cheung phản hồi rằng câu chuyện “chứng minh một điều: Đặc phái viên Witkoff trao đổi hằng ngày với cả Nga và Ukraine để thúc đẩy hòa bình — đúng vai trò mà Tổng thống Trump giao phó.”
Dmitriev bác bỏ bản ghi trên mạng xã hội, gọi đó là “tin giả,” và viết thêm rằng “càng tiến gần hòa bình, phe hiếu chiến càng tuyệt vọng.”
Đại sứ quán Nga tại Washington không phản hồi yêu cầu bình luận.
Ngoại trưởng Marco Rubio khẳng định bản đề xuất là sản phẩm do Mỹ soạn thảo, với ý kiến từ cả Nga và Ukraine, giữa làn sóng phản đối lưỡng đảng tại Washington rằng kế hoạch bị rò rỉ chẳng khác nào danh sách yêu cầu của Moscow. Bộ Ngoại giao từ chối bình luận về báo cáo của Bloomberg.
Hôm thứ Ba, Trump cho biết ông cử Bộ trưởng Lục quân Dan Driscoll đến gặp các quan chức Ukraine trong khi Witkoff gặp Putin. Ông cũng ám chỉ khả năng tự mình gặp Putin và Zelenskyy “khi có tiến triển thêm trong đàm phán.”
