Chuyến đi bộ ngắn ngủi, vốn chỉ để tiết kiệm năm phút trên quãng đường từ Phủ Tổng thống Quốc gia đến Bộ Giáo dục của Tổng thống Claudia Sheinbaum đã trở thành biểu tượng cho nạn quấy rối mà phụ nữ Mexico đối mặt hàng ngày, sau khi một đoạn video lan truyền ghi lại cảnh một người đàn ông say rượu sàm sỡ nữ tổng thống đầu tiên của đất nước.
Hôm thứ Tư, vấn đề bạo lực giới đã được đẩy lên tầm cao chính trị nhất khi bà Sheinbaum công bố trong buổi họp báo thường nhật rằng bà đã nộp đơn kiện hình sự đối với người đàn ông này.
“Tôi cảm thấy có trách nhiệm khởi kiện thay mặt cho tất cả phụ nữ Mexico,” Sheinbaum nói. “Nếu điều này có thể xảy ra với tổng thống, thì điều gì sẽ xảy ra với hàng triệu phụ nữ trẻ khác trong đất nước chúng ta?”
Bà cũng kêu gọi các tiểu bang xem xét lại luật pháp và quy trình để giúp phụ nữ dễ dàng tố cáo hành vi tấn công tình dục hơn, đồng thời gửi thông điệp “rõ ràng và dứt khoát: Không ai được xâm phạm không gian cá nhân của phụ nữ.”
Vấn nạn lan rộng
Sự việc đã khơi lại một thực tế nhức nhối: nếu ngay cả tổng thống cũng không tránh khỏi bị quấy rối giữa phố, thì phụ nữ bình thường — những người phải di chuyển hàng giờ trên phương tiện công cộng — đang phải chịu đựng điều gì mỗi ngày.
Andrea González Martínez, 27 tuổi, nhân viên ngân hàng Nacional Monte de Piedad, kể cô nhiều lần bị quấy rối trên xe buýt, thậm chí một kẻ từng bám theo cô về tận nhà.
“Chuyện đó xảy ra thường xuyên, trên xe buýt, trên tàu điện — gần như ngày nào cũng gặp,” cô nói.
Đồng nghiệp của cô, Carmen Maldonado Castillo, 43 tuổi, cho biết:
“Bạn không thể tự do đi lại trên đường phố. Luôn có cảm giác sợ hãi.”
Sheinbaum cho biết chính bà từng bị quấy rối từ năm 12 tuổi khi đi học bằng phương tiện công cộng, nên hiểu sâu sắc mức độ phổ biến của vấn nạn này.
“Tôi quyết định nộp đơn kiện, vì đây không chỉ là chuyện của riêng tôi, mà là chuyện mà phụ nữ trên khắp đất nước này đang trải qua,” bà nói.
Phản ứng của chính phủ
Sự cố đã dấy lên câu hỏi về an ninh của tổng thống, song bà Sheinbaum khẳng định sẽ không tăng cường bảo vệ hay thay đổi cách tiếp xúc với người dân.
Bà giải thích, việc đi bộ từ Phủ Quốc gia đến Bộ Giáo dục chỉ nhằm tránh quãng đường 20 phút bị kẹt xe nếu di chuyển bằng ô tô.
Thị trưởng Mexico City Clara Brugada thông báo trong đêm rằng người đàn ông đã bị bắt giữ.
Bà Brugada nhấn mạnh, việc quấy rối bất kỳ phụ nữ nào — đặc biệt là người quyền lực nhất đất nước — là hành vi tấn công toàn bộ giới nữ.
Khi Sheinbaum đắc cử tổng thống, bà từng nói:
“Không chỉ một mình tôi lên nắm quyền, mà là tất cả phụ nữ Mexico.”
Brugada nhắc lại thông điệp ấy:
“Đó không phải là khẩu hiệu, mà là cam kết — không quay lưng làm ngơ, không để thói gia trưởng che đậy bạo lực, không chấp nhận thêm một sự sỉ nhục, một vụ lạm dụng hay một vụ nữ sát nào nữa.”
Hy vọng cho sự thay đổi
Đoạn video ghi lại vụ sàm sỡ lan truyền chóng mặt, khiến cả nước bùng nổ tranh luận về nạn quấy rối đường phố thường nhật tại Mexico.
Lilian Valvuena, 31 tuổi, nói cô trước đây không tin Sheinbaum thật sự quan tâm đến bạo lực giới, nhưng sau sự việc này, cô hy vọng chính phủ sẽ đào tạo lại cảnh sát để xử lý những vụ việc tương tự.
“Họ phải được huấn luyện, vì hiện nay nhiều người không biết quy trình phải làm gì,” cô nói.
Marina Reyna, Giám đốc Hiệp hội Chống Bạo lực Đối với Phụ nữ tại Guerrero, nói ban đầu lo ngại tổng thống xem nhẹ vụ việc khi vẫn giữ nụ cười và nói chuyện với kẻ tấn công. Nhưng bà hy vọng việc Sheinbaum công khai lên tiếng sẽ là bước ngoặt, giúp thay đổi cách xử lý sau nhiều năm các nhà hoạt động kêu gọi cải cách.
“Phụ nữ đã mất niềm tin vào hệ thống,” Reyna nói. “Người ta không muốn tố cáo nữa, vì khi tố cáo — chẳng có gì xảy ra.”
Theo Báo cáo của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) năm nay, cứ ba phụ nữ ở châu Mỹ thì có một người từng bị bạo lực thể xác hoặc tình dục bởi bạn đời hoặc người khác.
Trong bảy tháng đầu năm 2025, số vụ nữ sát ở Mexico giảm gần 40% so với cùng kỳ năm 2024, và các vụ cố ý gây thương tích đối với phụ nữ giảm 11%, theo số liệu của Bộ An ninh Liên bang.
Tuy nhiên, tỷ lệ miễn trừ trách nhiệm hình sự trong các vụ bạo lực giới vẫn vượt quá 70%, khiến phụ nữ ngại tố cáo.
Một báo cáo của Ủy ban Kinh tế Mỹ Latinh và Caribe (ECLAC) cho biết, giai đoạn 2019–2024, chỉ 20–30% phụ nữ bị bạo hành ở các nước như Mexico, Argentina, Brazil, Chile, Ecuador, Honduras, Peru và Uruguay từng sử dụng các dịch vụ hỗ trợ của nhà nước.
Kêu gọi trừng phạt nghiêm minh
Nhà khoa học chính trị Manuel Pérez Aguirre, thuộc Viện Nghiên cứu Bạo lực và Hòa bình của Đại học Mexico, cho rằng:
“Trong trường hợp này, cần có một bản án thật nghiêm khắc, mang tính răn đe, gửi thông điệp rõ ràng đến những kẻ quấy rối tình dục rằng không ai, dù là tổng thống hay người bình thường, đáng bị xâm hại.”
Nguồn AP
