Trước cuộc chiến sinh tử với Nga – và trong bối cảnh nguồn viện trợ quân sự từ phương Tây bị giới hạn – Ukraine đang nhanh chóng trở thành trung tâm đổi mới quốc phòng toàn cầu.
Khi một máy bay không người lái do Ukraine sản xuất đánh trúng kho đạn của Nga hồi tháng 9 năm ngoái, đó không chỉ là minh chứng cho quyết tâm tấn công sâu vào hậu phương đối phương, mà còn cho thấy năng lực vượt bậc của ngành công nghiệp quốc phòng Kyiv.
Đặc biệt, khoảnh khắc này mang lại niềm tự hào cho Iryna Terekh – kiến trúc sư, nay là Giám đốc sản xuất của Fire Point, công ty chế tạo những chiếc UAV có khả năng bay hơn 1.000 km để thực hiện nhiệm vụ. Sau vụ tấn công, Nga buộc phải giảm đáng kể các đợt oanh tạc bằng bom lượn từng tàn phá thành phố Kharkiv, quê hương bà.
“Không chiến hiện tại là lợi thế bất đối xứng duy nhất của chúng tôi trên chiến trường. Ukraine không có nhiều nhân lực hay tài chính như Nga,” Terekh nói khi quan sát hàng chục chiếc “drone tấn công sâu” vừa rời dây chuyền, chuẩn bị được triển khai đánh vào kho vũ khí, nhà máy lọc dầu và các mục tiêu trọng yếu của nền kinh tế chiến tranh Nga.
Fire Point, một trong những công ty tiên phong, vừa cho AP độc quyền tiếp cận một cơ sở sản xuất bí mật. Trong nhà kho rộng lớn với nhạc rock phát vang, họ giới thiệu dòng UAV FP-1 mang thuốc nổ có tầm bay tới 1.600 km, cũng như tiết lộ lần đầu tiên mẫu tên lửa hành trình FP-5 có tầm bắn 3.000 km, mà Tổng thống Volodymyr Zelensky kỳ vọng sẽ được sản xuất hàng loạt vào cuối năm nay.
Dù Tổng thống Mỹ Donald Trump thúc giục chấm dứt cuộc chiến đã kéo dài hơn 3 năm rưỡi và đưa ra viễn cảnh Mỹ hỗ trợ bảo đảm an ninh kiểu NATO cho Ukraine, giới chức quốc phòng Kyiv khẳng định họ quyết tâm tự lực để răn đe Nga.
“Chúng tôi tin rằng bảo đảm tốt nhất không phải dựa vào ý chí của ai khác, mà là năng lực tự bảo vệ chính mình,” Arsen Zhumadilov, người đứng đầu cơ quan mua sắm vũ khí Ukraine, nhấn mạnh.
Hiện chính phủ Ukraine chi khoảng 10 tỷ USD mỗi năm để mua vũ khí từ các nhà sản xuất trong nước, và giới chức tin rằng nhờ hợp đồng xuất khẩu cho đồng minh châu Âu, ngành công nghiệp này có thể nhanh chóng nhân ba con số đó.
Từ nhu cầu sống còn đến “Thung lũng Silicon quốc phòng”
Sau khi Nga mở cuộc xâm lược toàn diện năm 2022, hàng trăm công ty quốc phòng Ukraine ra đời chỉ sau một đêm. Fire Point được thành lập từ nhóm bạn trẻ trong các ngành xây dựng, kiến trúc, thiết kế trò chơi… không ai có nền tảng quốc phòng. Họ thiết kế UAV giá rẻ nhưng hiệu quả, sánh ngang với dòng Shahed của Iran mà Nga sử dụng.
Khi Terekh gia nhập năm 2023, mục tiêu sản xuất chỉ 30 chiếc mỗi tháng. Hiện nay, công ty đạt mức gần 100 chiếc mỗi ngày, mỗi chiếc trị giá khoảng 55.000 USD. FP-1 có ngoại hình thô sơ, nhưng lại thực hiện tới 60% các vụ tấn công sâu trong lãnh thổ Nga, gây tổn thất lớn cho các kho dầu và kho vũ khí.
Các chuyên gia quốc tế đánh giá UAV Ukraine hiện nằm trong nhóm hiệu quả nhất thế giới. “Khi chiến tranh kết thúc, sản phẩm Ukraine sẽ tràn ngập thị trường,” Claude Chenuil, cựu sĩ quan Pháp, nhận định.
Tham vọng tên lửa hành trình Flamingo
Không dừng lại ở UAV, Fire Point đã thử nghiệm thành công FP-5 – tên lửa hành trình có thể bay 3.000 km, mang đầu đạn nặng hơn 1,1 tấn và đạt độ chính xác trong vòng 14 mét. Do lỗi sản xuất ban đầu khiến vỏ tên lửa có màu hồng, nó được đặt biệt danh “Flamingo.” Hiện công ty sản xuất khoảng một quả/ngày và dự kiến tăng lên bảy quả/ngày từ tháng 10.
Dù Zelensky và chính phủ vẫn tìm kiếm giải pháp hòa bình, Terekh bày tỏ sự hoài nghi: “Chúng tôi không tin Nga sẽ chấp nhận một thỏa thuận hòa bình thực sự. Chúng tôi đang chuẩn bị cho một cuộc chiến lớn hơn, khốc liệt hơn.”
