Washington — Các nhà lập pháp ở cả hai đảng đang tìm cách hạn chế khả năng Tổng thống Trump ra lệnh tấn công Iran trong bối cảnh nước này đang có cuộc chiến với Israel, đồng thời nhấn mạnh rằng chỉ Quốc hội mới có quyền tuyên chiến theo Hiến pháp.
“Đây không phải là cuộc chiến của chúng ta”, Dân biểu Cộng hòa Thomas Massie của Kentucky cho biết trong một bài đăng trên X Tuesday thông báo rằng ông đã đưa ra một biện pháp theo Nghị quyết Quyền hạn Chiến tranh năm 1973 để ngăn chặn các cuộc không kích của Hoa Kỳ. “Ngay cả nếu có, Quốc hội phải quyết định những vấn đề như vậy theo Hiến pháp của chúng ta”.
Hiến pháp trao cho Quốc hội quyền duy nhất để tuyên chiến, và phạm vi thẩm quyền của tổng thống trong việc can thiệp vào xung đột ở nước ngoài mà không có sự chấp thuận của nhánh lập pháp đã bị thách thức trong những năm gần đây. Năm 2020, ông Trump phải đối mặt với sự chỉ trích vì quyết định tấn công nhà lãnh đạo quân sự Iran Qassem Soleimani mà không thông báo cho các nhà lãnh đạo quốc hội.
Nghị quyết của Massie nhằm mục đích buộc tổng thống phải xin sự chấp thuận của quốc hội trước khi tham gia chiến tranh với Iran và sẽ chấm dứt việc sử dụng lực lượng vũ trang Hoa Kỳ chống lại Iran mà không có sự chấp thuận rõ ràng của Quốc hội. Nghị quyết này được đồng bảo trợ bởi Dân biểu đảng Dân chủ Ro Khanna của California, người đã thúc giục “mọi thành viên phải ghi âm lại” trong một bài đăng trên X vào thứ Hai.
“Ông đứng về phía những người tân bảo thủ đã dẫn dắt chúng tôi vào Iraq hay ông đứng về phía người dân Mỹ?” Khanna nói.
Nghị quyết đặc quyền sẽ buộc phải bỏ phiếu về vấn đề này trong vòng một số ngày. Hạ viện hiện đang trong thời gian nghỉ, nhưng các nhà lãnh đạo sẽ buộc phải tham gia vào nỗ lực thúc đẩy khi họ trở lại. Cuộc bỏ phiếu sẽ đặt Chủ tịch Hạ viện Mike Johnson, một đảng viên Cộng hòa Louisiana, vào một vị trí khó khăn, vì ông ủng hộ mạnh mẽ Israel và tổng thống.
Thượng nghị sĩ Tim Kaine, một đảng viên Dân chủ của Virginia, đang dẫn đầu nỗ lực tại Thượng viện và đã đưa ra một nghị quyết tương tự vào thứ Hai, buộc phải bỏ phiếu về việc yêu cầu ông Trump phải có sự chấp thuận của Quốc hội hoặc tuyên bố chiến tranh chính thức để tấn công Iran, trừ khi Hoa Kỳ tự vệ trước một cuộc tấn công sắp xảy ra.
“Nghị quyết này sẽ đảm bảo rằng nếu chúng ta quyết định đưa những người đàn ông và phụ nữ trong quân đội của mình vào nơi nguy hiểm, chúng ta sẽ tranh luận và bỏ phiếu về vấn đề này tại Quốc hội”, Kaine cho biết trong một tuyên bố.
Hôm thứ Ba, Kaine cho biết ông vẫn chưa có nhà đồng tài trợ nào để công bố, nhưng “tôi chắc chắn có hứng thú”.
Thượng nghị sĩ Cộng hòa Josh Hawley của Missouri cho biết ông không ủng hộ nghị quyết của Kaine, nói với các phóng viên rằng “rất ít nguy cơ” ông Trump sẽ dẫn dắt Hoa Kỳ vào chiến tranh. Nhưng Thượng nghị sĩ Lindsey Graham, một đảng viên Cộng hòa của Nam Carolina, đã thúc giục ông Trump “dốc toàn lực” nếu ngoại giao thất bại.
“Điều đó đồng nghĩa là nếu cần cung cấp bom, cứ cung cấp bom. Nếu cần bay cùng Israel, thì hãy sát cánh cùng Israel” ông Graham phát biểu trong buổi phỏng vấn hôm Chủ Nhật trên chương trình Face the Nation with Margaret Brennan.
Ông Trump đã cắt ngắn chuyến đi của mình đến Canada tham dự hội nghị thượng đỉnh G7 vào thứ Hai, với lý do là xung đột Israel-Iran. Sau khi trở về Washington, tổng thống đã viết rằng “chúng ta hiện đã kiểm soát hoàn toàn và toàn bộ bầu trời Iran” và cảnh báo “chúng ta biết chính xác nơi mà cái gọi là ‘Lãnh đạo tối cao’ đang ẩn náu”.
“Ông ấy là mục tiêu dễ dàng, nhưng an toàn ở đó — Chúng tôi sẽ không tiêu diệt ông ấy!, ít nhất là không phải vào lúc này”, tổng thống nói.
Ít nhất một đảng viên Dân chủ cho biết ông có kế hoạch bỏ phiếu chống lại nghị quyết của Kaine. Thượng nghị sĩ John Fetterman của Pennsylvania, người ủng hộ các cuộc tấn công phủ đầu chống lại Iran, cho biết ông không muốn thực hiện bất kỳ hành động nào có thể hạn chế khả năng phá hủy các cơ sở hạt nhân của Iran của ông Trump.
Thượng nghị sĩ đảng Cộng hòa Rand Paul của Kentucky cho biết quan điểm của ông là “không tổng thống nào có thể ném bom quốc gia khác mà không có sự cho phép của Quốc hội”.
“Tôi luôn tin rằng bạn không thể tham gia chiến tranh nếu không có sự chấp thuận của Quốc hội và việc ném bom các quốc gia khác rõ ràng là chiến tranh. Nếu bạn muốn làm điều đó, bạn cần phải đến Quốc hội và xin phép”, Paul nói với các phóng viên hôm thứ Ba.
Thượng nghị sĩ Bernie Sanders, một người độc lập đến từ Vermont, đang thúc đẩy một biện pháp khác nhằm cấm sử dụng tiền liên bang hoặc bất kỳ hành động sử dụng vũ lực quân sự nào chống lại Iran mà không có sự đồng ý của Quốc hội, ngoại trừ trường hợp tự vệ. Biện pháp này đã nhận được một số ít người đồng bảo trợ vào thứ Hai.
Lãnh đạo phe đa số tại Thượng viện John Thune, một đảng viên Cộng hòa đến từ Nam Dakota, hôm thứ Ba cho biết ông Trump hiện đang hành động theo thẩm quyền của mình và việc cân nhắc các nghị quyết về quyền hạn chiến tranh là “làm ngược lại”.
Thune cho biết: “Nếu vấn đề này kéo dài thêm một thời gian, có thể sẽ có cuộc thảo luận đầy đủ hơn về vai trò của Quốc hội và liệu chúng ta có cần hành động hay không”.
Ny (Theo CBS News)
