Theo thông báo của Bộ Ngoại Giao Mỹ, TT Mỹ Joseph Biden sẽ đến Việt Nam ngày mai (10/9/ 2023). Khi ở Hà Nội, TT Biden sẽ gặp TBT Nguyễn Phú Trọng và các lãnh đạo chủ chốt khác để thảo luận các biện pháp tăng cường hơn nữa hợp tác giữa Hoa Kỳ và Việt Nam (Ai cũng hiểu ngầm là để chống Tầu Cộng). Mỹ và Việt cộng dự kiến sẽ ký kết “quan hệ đối tác chiến lược toàn diện” (comprehensive strategic partnership), quan hệ ngoại giao cấp cao nhất của Hà Nội.
Đây không phải là lần đầu tiên một TT Mỹ đến VN, ngay từ Clinton rồi Obama, Trump cũng đã từng tới VN. Quả thật sau cuộc Chiến tranh biên giới Việt – Trung năm 1979 – một cuộc chiến ngắn nhưng khốc liệt giữa 2 nước CS, chính phủ Mỹ đã “mê” Việt cộng vì tin rằng cái gã khố rách áo ôm, trên răng dưới cụ Hồ, chẳng còn gì để mất sẽ dám liều chết đánh Tầu. Vấn đề VC ngày nay có còn tinh thần chống Tầu như hồi năm 1979 – 1991 nữa không còn phải xét lại. Sợ rằng niềm tin của chính phủ Mỹ đặt vào VC ngày nay sẽ bị tổ trác. Xem ra các quan chức VC ngày nay mê tiền, mê quyền và một số không nhỏ đã “bán linh hồn” cho Tầu cộng mất rồi!
Nhưng bài này chúng tôi không viết về những nguyên do đã thúc đẩy các TT Mỹ đến VN, hay thành quả của những cuộc thăm viếng này. Bài này chúng tôi muốn viết về cách đối xử khôn ngoan, tế nhị của các TT Mỹ để đối lại lối hành xử thiếu văn minh, phản ngoại giao của các nhà lãnh đạo VC.
Phải chăng vì vào năm 1954 những tinh hoa của miền Bắc di cư vào Nam gần hết, rồi kể từ năm 1975 tài nguyên chất xám của Việt Nam cũng đã vượt biên sang các nước tư bản đến cạn kiệt! Kết quả là những người lãnh đạo quốc gia đầu óc củ chuối thiển cận, nhưng vỗ ngực tự sướng là “đỉnh cao trí tuệ”. Thật đáng xấu hổ.
Sau đây là mấy thí dụ điển hình trong những lần TT Mỹ thăm VN. Buồn ơi bắt tay!
TT Bill Clinton – Ngày 16-11-2000 (TT Mỹ đầu tiên đến thăm Việt Nam kể từ năm 1975.)
Trong bài diễn văn đọc trong buổi tiếp đó ông tại Hà nội, TT Clinton đã lẩy hai câu Kiều:
“Just as the lotus wilts, the mums bloom forth
Time softens grief, and the winter turns to spring”. [1]
(nguyên tác: Sen tàn cúc lại nở hoa/ Sầu dài ngày ngắn đông đà sang xuân)
TT Clinton đã tài tình vận dụng hai câu thơ diễn tả về sự thay đổi của vạn vật qua bốn mùa, để rồi từ đó chuyển sang ý tưởng thời cuộc và quan hệ bang giao giữa hai nước. (Dịp này lệnh cấm vận VN được Mỹ dỡ bỏ).
Để đáp lại bài diễn văn sâu sắc và tế nhị của Clinton, Lê Khả Phiêu (Tổng BT đảng CS VN lúc đó) đã dùng ngôn ngữ thiếu ngoại giao – đối với một nguyên thủ quốc gia được mời, Phiêu đã gần xa trách móc và cào đầu ăn vạ. Trong hồi ký ‘My Life’ ông Bill Clinton viết về chuyến đi VN năm 2020: “ … Tôi đã gặp tổng bí thư Đảng Cộng sản Việt Nam. Ông Lê Khả Phiêu, đã cố gắng dùng sự phản đối cuộc chiến Việt Nam của tôi (Clinton từng biểu tình chống chiến tranh và trốn quân dịch) để lên án những gì mà Hoa Kỳ đã làm là hành động đế quốc. Tôi giận dữ vì điều ấy, đặc biệt bởi vì ông ấy nói ra điều đó trước mặt vị đại sứ của chúng tôi, Pete Peterson, người đã là tù binh chiến tranh. Tôi nói thẳng với nhà lãnh đạo rằng mặc dù tôi không đồng ý với chính sách Việt Nam của chính phủ Mỹ, nhưng những người theo đuổi chính sách đó không phải là đế quốc hay thực dân, mà là những người tốt tin rằng họ đang chiến đấu chống chủ nghĩa cộng sản, mang lại tự do dân chủ cho VN. Tôi chỉ vào Pete và nói ông ấy đã không trải qua sáu năm rưỡi trong nhà tù có tên Hà Nội Hilton vì ông ấy muốn đô hộ Việt Nam.
Chúng tôi đã mở ra một trang mới với quan hệ bình thường hóa, thỏa thuận thương mại, và hợp tác song phương về vấn đề MIA; giờ không phải là lúc khơi lại những vết thương cũ.”
TT Barack Obama – Ngày 24/5/2016
TT Obama xuất hiện trong buổi nói chuyện trước 4.000 sinh viên, trí thức Việt Nam tại Trung tâm Hội nghị Quốc gia, Hà Nội vào sáng 24/5/2016, Tổng thống Mỹ Obama đã nói khá rõ “Xin chào! Xin chào” bằng tiếng Việt. Nhiều người chưa hết ngạc nhiên và thú vị thì ông lại đọc tiếp bài thơ thần Nam quốc sơn hà của Lý Thường Kiệt: “Sông núi nước Nam vua Nam ở. Rành rành định phận ở sách trời” [2] như một lời dẫn nhập cho bài phát biểu, khẳng định chủ quyền quốc gia, chủ quyền dân tộc của Việt Nam. Chẳng cần nghĩ sâu xa, ai cũng biết TT Obama muốn nhắn gì với dân Việt đối với Tầu cộng.
Tuyệt vời hơn nữa, Tổng thống Obama kết thúc bài phát biểu như một lời dặn dò và hứa hẹn bằng việc trích dẫn hai câu Kiều:
“Thank heaven we are here today
To see the sun through parting fog and cloud” [1]
(nguyên tác của cụ Nguyễn Du: Rằng trăm năm kể từ đây/Của tin gọi một chút này làm ghi)
So với cách đối xử khôn khéo tế nhị của Obama, các viên chức CS VN tỏ ra quá vụng về thô lỗ. Một vụ chắng mấy ai không biết là cách bà Nguyễn T. Kim Ngân (CT Quốc Hội VC) cho cá ăn.
TT Donald Trump – 10/11/2017
Trong bài phát biểu tại Diễn đàn Hợp tác Kinh tế châu Á Thái Bình Dương ở Đà Nẵng (10/11/2017). TT Trump đã nhắc đến Hai Bà Trưng khi nói về sự tự do, độc lập. Ông cho rằng Hai Bà đã đánh thức tinh thần người dân Việt Nam. “Những người yêu nước, anh hùng trong lịch sử nắm giữ những câu trả lời cho những câu hỏi lớn về tương lai và thời đại của chúng ta. Họ nhắc nhở chúng ta là ai, sứ mệnh của chúng ta là gì. Cùng nhau, chúng ta có sức mạnh để nâng người dân và thế giới lên những tầm cao mới chưa từng có.” TT Mỹ nhấn mạnh: “Hãy chọn tương lai của lòng yêu nước, thịnh vượng, niềm tự hào chứ không phải nghèo đói hay sự tôi tớ. Hãy chọn một Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương tự do, mở cửa.”
Kẹt một nỗi ông Trump, qua những bài phát biểu, thỉnh thoảng lại nhắc đến những khía cạnh “nhạy cảm” của phe ta như dân chủ, nhân quyền, tự do tôn giáo, minh bạch kinh tế khiến nhà cầm quyền CS lúng ta lúng túng. Những bài đáp từ cũng như tuyên bố của phe ta gồm toàn những lời ngoại giao sáo rỗng, chẳng có điểm nào đặc biệt đáng nói.
>> Ngày mai TT Joseph R. Biden sẽ đến VN, chẳng biết hai bên có làm nên cơm cháo gì không. Chúng ta chờ xem.
Phạm Mạnh Tuấn (9/9/2023)
— —
[1] Những câu thơ Kiều các TT & Phó TT Mỹ đọc phần lớn được trích từ “The Tale of Kiều” của học giả Huỳnh Sanh Thông, GS đại học Yale & do đại học này ấn hành năm 1983.
Tháng 7.2015, khi tiếp Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng ở thủ đô Washington, Phó Tổng thống Joe Biden lại đọc hai câu Kiều rất có ý nghĩa khác:
“Trời còn để có hôm nay
Tan sương đầu ngõ, vén mây giữa trời”.
[2] Lý Thường Kiệt – Vào năm 1076, được coi như bản tuyên ngôn độc lập của VN
Nam quốc sơn hà Nam đế cư
Tiệt nhiên định phận tại thiên thư
Như hà nghịch lỗ lai xâm phạm
Nhữ đẳng hành khan thủ bại hư.
Bản dịch nôm
Sông núi nước Nam, vua nước Nam ở,
Phân vị rạch ròi đã ghi trong sách trời.
Cớ sao lũ giặc bạo ngược đến xâm phạm,
Chúng bây rồi xem, sẽ chuốc lấy thất tại tan tành.