Tổng thống Joe Biden hy vọng thuyết phục được các nền kinh tế lớn nhất thế giới ủng hộ Ukraine trong Hội nghị thượng đỉnh G20 diễn ra hôm thứ Bảy ở Ấn Độ, đồng thời thúc đẩy quan điểm của ông về đầu tư của Mỹ vào các nước đang phát triển.
Các nhà ngoại giao đã làm việc cật lực để soạn thảo tuyên bố chung cuối cùng của các nhà lãnh đạo trước hội nghị thượng đỉnh, gặp khó khăn khi đưa ra ngôn ngữ về việc Nga xâm lược Ukraine.
Nhưng vào thứ Bảy, khi hội nghị thượng đỉnh đang diễn ra, các nhà lãnh đạo đã đồng ý trong một tuyên bố chung rằng “tất cả các quốc gia phải kiềm chế đe dọa hoặc sử dụng vũ lực để tìm cách giành lại lãnh thổ”.
Tuy nhiên, phản ánh sự chia rẽ sâu sắc giữa các quốc gia G20, tuyên bố thừa nhận “có những quan điểm và đánh giá khác nhau về tình hình”.
Tuyên bố này giống như một cuộc đảo chính đối với người chủ trì hội nghị thượng đỉnh, Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi, và nhận được sự tán dương của Hoa Kỳ.
Cố vấn an ninh quốc gia Hoa Kỳ Jake Sullivan gọi tuyên bố này là một “cột mốc quan trọng đối với chức chủ tịch của Ấn Độ và là một cuộc bỏ phiếu tín nhiệm rằng G20 có thể cùng nhau giải quyết một loạt vấn đề cấp bách”.
“Tuyên bố của G20 bao gồm một loạt các đoạn văn liên quan đến cuộc chiến ở Ukraine. Và theo quan điểm của chúng tôi, nước này đã làm rất tốt việc ủng hộ nguyên tắc các quốc gia không thể sử dụng vũ lực để giành được lãnh thổ”, ông Sullivan nói.
Nga, với tư cách là thành viên của G20, sẽ phải đồng ý về bất kỳ tuyên bố đồng thuận nào về Ukraine. Nga và Trung Quốc đã phản đối ngôn ngữ mạnh mẽ hơn trong tuyên bố cuối cùng, khiến bất kỳ hình thức đồng thuận nào cũng trở nên khó khăn. Không có hội nghị thượng đỉnh G20 nào kết thúc mà không có một tuyên bố chung nào đó.
Các quan chức Nhà Trắng cho biết sự vắng mặt tại hội nghị thượng đỉnh của hai đối thủ toàn cầu chính của Biden – nhà lãnh đạo Trung Quốc Tập Cận Bình và Tổng thống Nga Vladimir Putin – tạo cơ hội cho Biden đưa ra quan điểm khẳng định hơn tại hội nghị thượng đỉnh, các quan chức Nhà Trắng cho biết khi cuộc họp đang diễn ra ở New Delhi.
Ông Biden hôm thứ Bảy cho biết ông rất hoan nghênh sự hiện diện của người đồng cấp Trung Quốc tại hội nghị thượng đỉnh, nhưng kết quả tích cực vẫn có thể xảy ra.
“Thật tốt khi có ông ấy ở đây nhưng không, hội nghị thượng đỉnh vẫn đang diễn ra tốt đẹp,” Biden nói khi được hỏi về tác động của sự vắng mặt của ông Tập.
Biden hy vọng sẽ sử dụng cuộc họp mặt này để miêu tả Hoa Kỳ như một đối trọng đáng tin cậy trước sự tiếp cận kinh tế của Trung Quốc.
Ông dự kiến sẽ công bố kế hoạch mới với các quốc gia đối tác ở Châu Âu, Trung Đông và Châu Á để xây dựng hành lang quá cảnh kết nối các khu vực, một thách thức lớn đối với nỗ lực của Bắc Kinh trong việc mở rộng thương mại toàn cầu.
Và ông đã tiết lộ những cải cách và đầu tư mới vào Ngân hàng Thế giới, mà Tòa Bạch Ốc cho rằng có thể giải phóng hàng trăm tỷ đô la tài trợ và cho vay cho các nước đang phát triển – cung cấp một giải pháp thay thế cho tham vọng kinh tế của Trung Quốc ở những khu vực đó.
Tuy nhiên, sự chia rẽ trong nhóm vẫn rõ ràng khi cuộc họp đang diễn ra, bao gồm cả về Ukraine và biến đổi khí hậu.
Ông Biden được chủ trì hội nghị thượng đỉnh, Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi, chào đón bằng nụ cười và cái bắt tay nồng nhiệt.
“Ấn Độ kêu gọi thế giới cùng nhau biến sự thâm hụt niềm tin toàn cầu thành niềm tin và sự phụ thuộc. Đây là lúc tất cả chúng ta cùng nhau hành động”, ông Modi nói khi cuộc họp đang diễn ra.
Ông nói: “Có thể là sự chia rẽ giữa Bắc và Nam, khoảng cách giữa Đông và Tây, quản lý lương thực và nhiên liệu, khủng bố, an ninh mạng, y tế, năng lượng hoặc an ninh nước, chúng ta phải tìm ra giải pháp vững chắc cho những vấn đề này cho thế hệ tương lai”.
Đó là thông điệp về sự đoàn kết tại một thời điểm rạn nứt rõ rệt của nhóm.
Trong khi Biden đã đạt được nhiều thành công tại các hội nghị thượng đỉnh khác khi thuyết phục các nhà lãnh đạo đồng nghiệp tăng cường hỗ trợ quân sự cho Ukraine và thắt chặt trừng phạt Nga, thì nhiều quốc gia, đặc biệt là ở miền Nam bán cầu, lại không bị thuyết phục như vậy.
Họ hoài nghi về hàng tỷ USD viện trợ của phương Tây đổ vào Ukraine và tìm kiếm một mối quan hệ cân bằng hơn với Moscow.
Các trợ lý của Biden nói rằng Tổng thống hoan nghênh cơ hội tiếp tục đưa ra quan điểm cho Ukraine, bao gồm cả những khán giả không nhất thiết phải cùng quan điểm.
“Một phần khiến G20 trở thành một khuôn khổ hấp dẫn đối với Hoa Kỳ là nó mang lại cho chúng tôi cơ hội tương tác, làm việc và thực hiện các bước mang tính xây dựng với nhiều quốc gia hơn, bao gồm cả một số quốc gia mà nói thẳng ra là chúng tôi không để ý tới. để mắt đến mọi vấn đề”, phó cố vấn an ninh quốc gia Mỹ Jon Finer nói với các phóng viên hôm thứ Bảy.
Một giải pháp thay thế cho Vành đai và Con đường của Trung Quốc?
Biden hy vọng sẽ sử dụng những thông báo của mình về cơ sở hạ tầng và đầu tư mới để thể hiện cam kết của Hoa Kỳ với thế giới đang phát triển và là một lựa chọn hợp tác tốt hơn so với Trung Quốc.
Các kế hoạch về hành lang vận tải mới nối Ấn Độ với Trung Đông và châu Âu có khả năng biến đổi thương mại toàn cầu và thách thức trực tiếp sáng kiến phát triển rộng lớn ở nước ngoài của Trung Quốc, được gọi là Vành đai và Con đường, vốn đã đổ hàng tỷ đô la vào các dự án cơ sở hạ tầng mỗi năm.
Biden cùng với các nhà lãnh đạo Ấn Độ, Ả Rập Saudi, Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất và Liên minh Châu Âu đã lên kế hoạch ký một biên bản ghi nhớ về dự án mới vào thứ Bảy.
Finer nói: “Chúng tôi thấy điều này có sức hấp dẫn cao đối với các quốc gia liên quan và cả trên toàn cầu vì nó minh bạch, vì đây là tiêu chuẩn cao và vì nó không mang tính ép buộc”.
Các kế hoạch này có thể đặt ra thách thức đối với sáng kiến Vành đai và Con đường của Trung Quốc, mà Mỹ cho rằng sử dụng các biện pháp cho vay cưỡng bức đối với các dự án cơ sở hạ tầng ở các nước đang phát triển, một cáo buộc mà Bắc Kinh đã nhiều lần phủ nhận. Các đề xuất của Biden về cải cách Ngân hàng Thế giới cũng nhằm mục đích mang lại một thỏa thuận tốt hơn cho các nền kinh tế mới nổi.
Nếu không có sự tham dự của ông Tập, Biden sẽ có cơ hội ngầm thể hiện cam kết ổn định của Mỹ trong khi đặt câu hỏi về Trung Quốc. Các quan chức Mỹ hôm thứ Bảy cho biết họ không rõ lý do tại sao ông Tập lần đầu tiên quyết định bỏ qua G20.
Finer nói: “Tôi không chắc chúng ta có câu trả lời rõ ràng cho câu hỏi đó, nhưng thực sự, chính phủ Trung Quốc có trách nhiệm giải thích lý do tại sao một nhà lãnh đạo lại tham gia hoặc không tham gia”.
Việt Linh (Theo NBC News)