WASHINGTON — Sau hơn 40 ngày chính phủ liên bang tê liệt, các thượng nghị sĩ Dân chủ tuyên bố đã có đủ phiếu để thông qua dự luật mở lại chính phủ, khép lại một trong những đợt đóng cửa dài và tốn kém nhất trong lịch sử nước Mỹ.
Thông báo được đưa ra tối Chủ nhật, sau cuộc họp kín kéo dài hai tiếng rưỡi của khối Dân chủ tại Thượng viện.
Thỏa thuận đạt được nhờ nhóm các nghị sĩ ôn hòa, do Thượng nghị sĩ Angus King (độc lập, Maine – liên minh với Dân chủ) dẫn đầu, cùng hai thượng nghị sĩ Jeanne Shaheen và Maggie Hassan (New Hampshire), phối hợp đàm phán với phe Cộng hòa trong Ủy ban Phân bổ ngân sách, đứng đầu là Thượng nghị sĩ Susan Collins (Maine).

“Chúng tôi đã có đủ phiếu để thông qua,” King nói với báo giới sau cuộc họp. “Tình trạng đóng cửa đã kéo dài quá lâu và gây thiệt hại nghiêm trọng cho người dân.”

Thượng viện dự kiến họp lại lúc 8 giờ tối và bỏ phiếu ngay trong đêm Chủ nhật để chấm dứt bế tắc.

Thỏa hiệp sau nhiều tuần đàm phán căng thẳng
King cho biết chính “độ dài khủng khiếp của đợt đóng cửa” đã khiến nhiều nghị sĩ Dân chủ chuyển hướng ủng hộ thỏa thuận, trong khi các cuộc thương lượng kéo dài suốt nhiều tuần vẫn chưa đạt kết quả.
Ông thừa nhận phe Dân chủ không thể buộc Cộng hòa chấp thuận gia hạn trợ cấp bảo hiểm y tế theo Đạo luật Chăm sóc Giá cả phải chăng (ACA), vốn sắp hết hạn vào tháng 1/2026. Tuy nhiên, theo nội dung thỏa thuận, Lãnh đạo Thượng viện John Thune (Cộng hòa, Nam Dakota) đã cam kết cho phép bỏ phiếu về vấn đề này trong tháng 11.

“Một phần của thỏa thuận là sẽ có cuộc bỏ phiếu riêng về trợ cấp ACA,” King xác nhận.

Ông cũng nhấn mạnh nhu cầu cấp thiết phải mở lại chính phủ:

“Quá nhiều người đang chịu thiệt hại – chúng ta cần hành động trong vài ngày tới.”

Một số nghị sĩ Dân chủ vẫn phản đối
Dù phần lớn khối Dân chủ đồng ý thông qua, vẫn có tiếng nói phản đối trong nội bộ.
Các thượng nghị sĩ Richard Blumenthal (Connecticut), Ruben Gallego (Arizona), Tammy Baldwin (Wisconsin) và Chris Van Hollen (Maryland) tuyên bố sẽ không ủng hộ thỏa thuận.

“Một lời hứa mơ hồ rằng sẽ ‘giải quyết vấn đề y tế sau này’ mà không có cam kết cụ thể là không đủ cho tôi và các gia đình Wisconsin,” Baldwin nói trong tuyên bố.

Chặng cuối: Hạ viện và Tòa Bạch Ốc
Sau khi được Thượng viện thông qua, dự luật sẽ được gửi xuống Hạ viện, nơi chưa họp kể từ ngày 19/9, rồi chuyển lên bàn Tổng thống Donald Trump để ký ban hành.
Nếu được thông qua, đây sẽ là bước ngoặt lớn nhất trong nỗ lực chấm dứt cuộc khủng hoảng ngân sách 40 ngày đã khiến hàng trăm nghìn nhân viên liên bang không lương, các dịch vụ công bị đình trệ, và nền kinh tế Mỹ thiệt hại hàng tỷ đô la.

Nguồn The Hill

Tổng thống Donald Trump cuối tuần qua đã gợi ý khả năng phát tiền trực tiếp cho người dân để chi trả chi phí y tế, đồng thời chia cổ tức 2.000 USD/người từ nguồn thu thuế quan — những ý tưởng mà giới chức Tòa Bạch Ốc khẳng định chưa phải đề xuất chính thức trình lên Thượng viện.

Trong một bài đăng trên mạng Truth Social hôm thứ Bảy, Trump viết:

“Tôi đề nghị các Thượng nghị sĩ Cộng hòa hãy ngừng gửi hàng trăm tỷ USD cho các công ty bảo hiểm đang hút máu dân chúng nhằm cứu vãn hệ thống Obamacare tồi tệ — hãy gửi trực tiếp số tiền đó cho người dân để họ tự mua dịch vụ y tế tốt hơn.”

Hôm Chủ nhật, ông tiếp tục kêu gọi chuyển tiền vào các tài khoản tiết kiệm y tế cá nhân (HSA), cho phép người dân tiết kiệm trước thuế để chi trả chi phí chữa bệnh.

Cổ tức thuế quan và “ý tưởng đang được phác thảo”

Trump cũng đề cập đến chính sách thuế quan của mình, viết rằng:

“Chúng ta đang thu hàng nghìn tỷ USD và sắp bắt đầu trả nợ quốc gia 37 nghìn tỷ USD. Đầu tư kỷ lục đang đổ vào Mỹ, nhà máy mọc lên khắp nơi. Mỗi người dân (trừ nhóm thu nhập cao) sẽ nhận được ít nhất 2.000 USD cổ tức.”

Tuy nhiên, Bộ trưởng Tài chính Scott Bessent nói trên chương trình This Week của ABC rằng:

“Chúng tôi chưa có đề xuất chính thức nào. Tổng thống chỉ đang đưa ra ý tưởng và chưa gửi lên Thượng viện.”
Ông cho biết mọi kế hoạch chỉ được xem xét sau khi chính phủ mở cửa trở lại, hiện đã bước sang ngày thứ 41 đóng cửa.

Tương tự, Giám đốc Hội đồng Kinh tế Quốc gia Kevin Hassett nói trên Face the Nation (CBS):

“Tổng thống đang động não, tìm cách giúp Thượng viện đạt thỏa thuận để kết thúc tình trạng đóng cửa.”
Ông nói thêm:
“Ai cũng muốn người dân được chăm sóc y tế — vậy tại sao không gửi tiền cho những người có phí bảo hiểm cao để họ tự quyết định?”

Ý tưởng chưa được bàn sâu trong Quốc hội

Hassett thừa nhận đề xuất của Trump vẫn còn rất sơ khởi:

“Tổng thống mới đưa ra ý tưởng hôm qua, và tôi nghĩ Thượng viện chưa thảo luận nhiều — cuối tuần mà.”

Khi được hỏi về “cổ tức thuế quan” 2.000 USD, Bộ trưởng Bessent cho biết ông chưa trao đổi trực tiếp với Trump, nhưng gợi ý nó có thể được thể hiện dưới nhiều hình thức khác nhau:

“Có thể là các chính sách giảm thuế: miễn thuế tiền tip, làm thêm giờ, An sinh xã hội, hay cho phép khấu trừ lãi vay xe hơi – những ưu đãi đã nằm trong dự luật thuế của Tổng thống.”

Ý tưởng hoàn tiền thuế quan thực ra đã xuất hiện từ giữa năm. Sau khi Trump nêu khả năng này hồi tháng 7, Thượng nghị sĩ Josh Hawley (Cộng hòa, Missouri) đã giới thiệu dự luật cấp 600 USD cho mỗi người lớn và trẻ em từ nguồn thu thuế quan, nhưng Thượng viện chưa đưa ra bỏ phiếu.

Bế tắc chính trị và phản ứng công chúng

Các bài đăng của Trump xuất hiện giữa lúc Đảng Cộng hòa và Dân chủ vẫn bế tắc về việc mở lại chính phủ. Theo khảo sát của NBC News, đa số người Mỹ đổ lỗi cho phe Cộng hòa về tình trạng đóng cửa.

Đảng Dân chủ vừa giành chiến thắng lớn trong cuộc bầu cử tuần trước, thắng vượt kỳ vọng ở New Jersey và Virginia. Các khảo sát sau bầu cử cho thấy cử tri bất mãn với hiệu quả điều hành và kinh tế dưới thời Trump.

Dù vậy, Trump vẫn khẳng định nền kinh tế đang “rực rỡ”. Trong một bài đăng khác, ông viết:

“Những ai chống thuế quan là kẻ ngu! Mỹ hiện là quốc gia giàu có và được tôn trọng nhất thế giới, gần như không có lạm phát, và thị trường chứng khoán đạt mức kỷ lục. Quỹ hưu 401(k) cao nhất trong lịch sử!”

Giữa lúc niềm tin sụt giảm, các bài đăng này được xem là tín hiệu Trump đang thử nghiệm thông điệp kinh tế mới, nhằm trấn an cử tri rằng chính phủ của ông vẫn đang nghĩ cách “chia sẻ lợi ích” với người dân.

Nguồn NBC news

Hy vọng mong manh sau hơn 5 tuần tê liệt

Một nhóm thượng nghị sĩ Dân chủ ôn hòa cho biết họ đã đạt được thỏa thuận sơ bộ để mở lại chính phủ liên bang, nếu đảng Cộng hòa đồng ý tổ chức bỏ phiếu gia hạn trợ cấp y tế sắp hết hạn trước tháng 12 — động thái được xem là tia hy vọng hiếm hoi sau hơn 40 ngày bế tắc.

Theo ba nguồn tin am hiểu thỏa thuận, nhóm này gồm Thượng nghị sĩ Jeanne Shaheen, Maggie Hassan (cùng bang New Hampshire) và Thượng nghị sĩ độc lập Angus King (bang Maine). Họ thống nhất sẽ thông qua ba dự luật chi tiêu thường niên và gia hạn ngân sách liên bang đến cuối tháng 1 năm 2026.

Tuy nhiên, thỏa thuận vẫn chưa hoàn tất, và chưa rõ liệu đủ số phiếu để vượt qua làn sóng phản đối trong chính đảng Dân chủ — khi yêu cầu cốt lõi của họ vẫn là kéo dài tín dụng thuế y tế thuộc Đạo luật Chăm sóc Giá cả phải chăng (ACA) hết hạn vào ngày 1/1.

Schumer và Sanders phản đối mạnh mẽ

Sau cuộc họp kéo dài hơn hai giờ, Lãnh đạo phe Dân chủ Thượng viện Chuck Schumer tuyên bố sẽ bỏ phiếu “phản đối”.
Thượng nghị sĩ Bernie Sanders (Vermont) gay gắt:

“Sẽ là một sai lầm khủng khiếp nếu đầu hàng Trump vào lúc này.”

Trong khi đó, phe Cộng hòa tỏ ra cởi mở hơn với đề xuất từ nhóm ôn hòa, dù chưa có tuyên bố ủng hộ chính thức từ Lãnh đạo phe đa số John Thune. Ông chỉ nói:

“Chúng ta sẽ xem phiếu ở đâu.”

Tổng thống Donald Trump, sau khi trở về Tòa Bạch Ốc tối Chủ nhật, cũng không xác nhận ủng hộ nhưng nói:

“Có vẻ như chúng ta đang đến gần thời điểm chấm dứt tình trạng đóng cửa.”

Nội dung chính của thỏa thuận

Thỏa thuận sẽ đảm bảo ngân sách cho chương trình trợ cấp thực phẩm, cựu chiến binh và Quốc hội, đồng thời gia hạn phần còn lại của chính phủ đến hết tháng 1.
Các bang dùng ngân sách riêng để duy trì dịch vụ trong thời gian đóng cửa sẽ được hoàn trả, và công chức liên bang sẽ nhận đủ lương khi chính phủ mở lại.

Thượng nghị sĩ Tim Kaine (Virginia) ủng hộ, nhấn mạnh:

“Đây là bước đi cần thiết để sửa sai chính sách y tế của phe Cộng hòa và bảo vệ người lao động liên bang.”

Cùng lúc, phe Cộng hòa công bố ba dự luật chi tiêu đầy đủ kèm điều khoản tăng ngân sách an ninh cho nghị sĩ thêm 203,5 triệu USD do mối đe dọa gia tăng, và duy trì lệnh cấm tăng lương cho Quốc hội.

Phe Dân chủ cấp tiến phản đối dữ dội

Nhiều nghị sĩ Dân chủ cho rằng thỏa thuận này quá yếu và không giải quyết được gốc rễ.
Thượng nghị sĩ Elissa Slotkin (Michigan) nói:

“Tôi thực sự muốn có điều khoản về y tế — nhưng rõ ràng nó không có gì cụ thể.”

Hạ nghị sĩ Greg Casar (Texas), Chủ tịch nhóm cấp tiến, viết trên X:

“Chấp nhận một lời hứa suông từ phe Cộng hòa không phải là thỏa hiệp — mà là đầu hàng. Hàng triệu gia đình sẽ phải trả giá.”

Hậu quả của việc đóng cửa ngày càng nặng nề

Hàng không Mỹ hủy hơn 2.000 chuyến bay và trì hoãn hơn 7.000 chuyến trong ngày Chủ nhật – mức tệ nhất kể từ đầu khủng hoảng.

Bộ Tài chính Mỹ cảnh báo giao thông dịp Lễ Tạ ơn sẽ “tê liệt hoàn toàn” nếu chính phủ không mở lại.

Chương trình SNAP (trợ cấp thực phẩm) tiếp tục đình trệ do tranh chấp pháp lý. Chính quyền Trump yêu cầu các bang “hủy” các khoản đã chi theo lệnh tòa, khiến hơn 20 bang cảnh báo “gián đoạn vận hành thảm khốc”.

Ngân hàng Thực phẩm Thủ đô Washington cho biết đã phải cung cấp thêm 8 triệu suất ăn, tăng gần 20% so với kế hoạch ban đầu.

Nguồn AP

Chính quyền của Tổng thống Donald Trump đang yêu cầu các bang “hủy bỏ” khoản chi trả đầy đủ trợ cấp thực phẩm SNAP được thực hiện theo phán quyết của tòa án tuần trước, sau khi Tối cao Pháp viện Mỹ ra lệnh đình chỉ các phán quyết đó — động thái mới nhất trong cuộc chiến pháp lý kéo dài quanh chương trình chống đói nghèo đang giúp 42 triệu người Mỹ.

Bộ Nông nghiệp Hoa Kỳ (USDA) đưa ra yêu cầu này giữa lúc hơn hai chục bang cảnh báo về “những gián đoạn vận hành mang tính thảm họa” nếu chính quyền Trump không hoàn trả cho họ số tiền SNAP đã chi theo lệnh tòa.

Các tổ chức phi lợi nhuận và tổng chưởng lý các bang Dân chủ đã kiện để buộc chính quyền Trump duy trì chương trình SNAP trong tháng 11, bất chấp việc chính phủ liên bang vẫn đang đóng cửa. Họ giành thắng lợi tại tòa tuần trước, dẫn đến việc hàng triệu người dân ở nhiều bang nhanh chóng nhận được trợ cấp thực phẩm. Sau đó, chính quyền Trump tuyên bố chương trình có thể tiếp tục.

Tòa Tối cao đảo ngược tình thế

Tối thứ Sáu, Thẩm phán Ketanji Brown Jackson đã tạm thời đình chỉ hai phán quyết buộc chi trả SNAP đầy đủ, trong khi Tối cao Pháp viện xem xét kháng cáo của chính quyền Trump. Đến thứ Bảy, Bộ Nông nghiệp gửi công văn cảnh báo các giám đốc chương trình SNAP ở bang rằng các khoản chi theo lệnh tòa “không còn được ủy quyền.”

Patrick Penn, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp, viết:

“Các bang đã gửi tệp thanh toán SNAP đầy đủ cho tháng 11/2025 là hành động không được phép. Do đó, các bang phải lập tức đảo ngược mọi bước đã thực hiện để chi trả toàn bộ SNAP.”

Penn cảnh báo các bang có thể bị phạt nếu không tuân thủ. Hiện chưa rõ chỉ thị này có áp dụng với các bang dùng ngân sách riêng để duy trì chương trình hay không. USDA chưa phản hồi yêu cầu bình luận.

Trong hồ sơ gửi tòa liên bang hôm Chủ nhật, USDA lập luận rằng các bang “hành động quá nhanh” và đã “phát hành sai” khoản tiền SNAP đầy đủ.

Phản ứng dữ dội từ các bang

Thượng nghị sĩ Lisa Murkowski (Cộng hòa, Alaska) gọi chỉ thị trên là “gây sốc”, đặc biệt đối với những bang như Alaska – nơi dùng tiền ngân sách riêng để duy trì trợ cấp.

“Một chuyện là liên bang tiếp tục kháng cáo, nhưng việc trừng phạt các bang đã tự tìm nguồn lực để giúp dân mình là không thể chấp nhận,” bà nói.

Thống đốc Dân chủ Maura Healey (Massachusetts) tuyên bố SNAP đã được xử lý và nạp vào thẻ EBT trước khi Tối cao Pháp viện ra lệnh đình chỉ. Bà khẳng định:

“Nếu Trump cố đòi lại tiền, chúng tôi sẽ gặp ông ta ở tòa.”
Healey nói người dân Massachusetts vẫn nên sử dụng số tiền đó để mua thực phẩm và chỉ trích:
“Tổng thống Trump nên tập trung mở lại chính phủ thay vì liên tục tìm cách lấy đi thực phẩm của người dân Mỹ.”

Khủng hoảng vận hành có thể lan rộng

Trong khi các thượng nghị sĩ vẫn nỗ lực đạt thỏa thuận chấm dứt tình trạng đóng cửa, gói lưỡng đảng được thảo luận cuối tuần qua bao gồm cả việc duy trì tài trợ đầy đủ cho SNAP và cam kết hoàn trả các khoản chi của bang trong thời gian chính phủ tê liệt.

Hơn hai chục bang do tổng chưởng lý Dân chủ đại diện cảnh báo rằng, ngay cả trước khi Tối cao Pháp viện đình chỉ, chính quyền Trump đã từ chối hoàn trả tiền cho các khoản SNAP chi theo lệnh tòa.

Ví dụ, bang Wisconsin đã nạp tiền vào thẻ cho 700.000 cư dân sau khi một thẩm phán Rhode Island ra lệnh khôi phục trợ cấp. Nhưng sau khi Bộ Tài chính Mỹ đóng băng việc hoàn trả, bang này cảnh báo sẽ cạn ngân sách vào thứ Hai.

“Các bang có thể bị yêu cầu hoàn trả hàng trăm triệu đô la,” hồ sơ tại Tòa Phúc thẩm Khu vực 1 nêu.
“Tình trạng đó sẽ gây ra khủng hoảng vận hành nghiêm trọng và chuỗi thiệt hại lan rộng cho cư dân.”

Thống đốc Tony Evers (Dân chủ, Wisconsin) bác bỏ yêu cầu “hoàn tác” chi trả của chính quyền Trump, tuyên bố ngắn gọn:

“Không.”
“Chúng tôi đã thực hiện đúng theo lệnh tòa để gần 700.000 người dân, trong đó có 270.000 trẻ em, có thức ăn,” ông nói. “Sau đó chính quyền Trump cam kết sẽ cung cấp đủ kinh phí, nhưng họ vẫn chưa làm.”

“Sự hỗn loạn có chủ đích”

Thống đốc Wes Moore (Dân chủ, Maryland) bức xúc trong chương trình CBS Sunday:

“Chỉ trong sáu ngày, chúng tôi nhận được bốn hướng dẫn khác nhau từ chính quyền Trump. Đây là sự hỗn loạn – và là một sự hỗn loạn có chủ đích.”

Nguồn AP