Ngày 11/6 (Reuters) – Một cựu phân tích viên CIA đã bị kết án 37 tháng tù vào thứ Tư sau khi nhận tội hồi tháng 1 vì làm rò rỉ kế hoạch tấn công Iran của Israel, theo thông báo từ Bộ Tư pháp Mỹ.
Asif William Rahman, người từng làm việc tại CIA từ năm 2016, thừa nhận đã nhiều lần tải xuống, in ra và phát tán trái phép các tài liệu mật, bao gồm một số vụ việc xảy ra trong năm 2024.
Vì sao vụ việc quan trọng
Thời điểm đó, căng thẳng giữa Israel – đồng minh thân cận của Mỹ – và đối thủ khu vực Iran đang leo thang. Israel chuẩn bị tấn công một số địa điểm tại Iran để đáp trả vụ Iran phóng tên lửa đạn đạo, mà Tehran nói là nhằm trả đũa việc thủ lĩnh Hamas Ismail Haniyeh bị ám sát tại Tehran.
Bối cảnh
Rahman có quyền truy cập thông tin “Tuyệt mật” và tài liệu phân loại cao (SCI) cho đến khi bị bắt và sa thải vào cuối năm 2024. Các tài liệu mật liên quan đến kế hoạch tấn công Iran của Israel sau đó bị phát tán trên mạng, thông qua một tài khoản Telegram thân Iran có tên “Middle East Spectator”.
Rahman, 34 tuổi, sống tại Vienna, bang Virginia (Mỹ), bị bắt tại Campuchia theo hồ sơ tòa án.
Trích dẫn chính
“Asif Rahman đã lợi dụng vị trí được tin tưởng để truy cập, lấy đi và truyền tải trái phép các tài liệu tuyệt mật, ảnh hưởng nghiêm trọng đến an ninh quốc gia của Mỹ và các đồng minh,” công tố viên Erik Siebert của bang Virginia phát biểu hôm thứ Tư.
Cuối tuần qua, căng thẳng bùng nổ tại Los Angeles sau khi Tổng thống Donald Trump điều động lực lượng Vệ binh Quốc gia để trấn áp người biểu tình — những người đã tràn xuống khu vực trung tâm để phản đối Cơ quan Thực thi Di trú và Hải quan (ICE) cũng như chiến dịch trục xuất quy mô lớn do chính quyền Trump tiến hành.
Các cuộc đụng độ giữa người biểu tình với cảnh sát địa phương và liên bang đã thu hút sự chú ý của toàn quốc; một số xe hơi tự lái bị đốt cháy, và lực lượng thực thi pháp luật bị ghi hình đang tấn công cả người biểu tình lẫn nhà báo.
Trong khi đó, Trump và nhóm thân cận của ông tiếp tục gia tăng các tuyên bố gay gắt từ bên lề.
June 19, 1971 – Military parade in Saigon.
“Tình hình ở L.A. rất tệ. ĐƯA QUÂN VÀO NGAY!!!” – Trump viết trên mạng xã hội riêng. “BẮT NGAY NHỮNG KẺ ĐEO KHẨU TRANG!”
Thống đốc California Gavin Newsom cho biết ông đang đệ đơn kiện chính quyền Trump vì hành động lạm quyền khi triển khai Vệ binh Quốc gia.
“Cưỡng chế sử dụng lực lượng Vệ binh của một bang mà không thông báo hay bàn bạc với Thống đốc là hành vi bất hợp pháp và vô đạo đức,” ông Newsom, thuộc Đảng Dân chủ, phát biểu trên MSNBC.
Tình hình ở Washington:
Dự luật thuế của Trump vẫn đang bị đình trệ tại Thượng viện khi một số nghị sĩ Cộng hòa lo ngại nó sẽ làm thâm hụt ngân sách thêm hàng ngàn tỷ USD. Trong khi đó, cuộc khẩu chiến công khai giữa Trump và Elon Musk đã tạm lắng, nhưng rạn nứt giữa hai bên vẫn hiện diện.
CALITODAY (11/6/2025):Trong khi cuộc biểu tình Los Angeles đang bắt đầu lan rộng khắp Hoa Kỳ, thì Donald Trump đang tìm cách chạy tội hủy vụ án 34 tội phạm hình sự đã bị kêu án!
Một hội đồng Tòa phúc thẩm hôm thứ Tư 11/6 đã xem xét nỗ lực của Tổng thống Trump nhằm phản đối bản án 34 tội hình sự liên quan đến vụ chi tiền bịt miệng tại tòa án liên bang, đồng thời thừa nhận vụ truy tố đặc biệt này, cùng với phán quyết gần đây của Tòa án Tối cao về quyền miễn trừ của tổng thống, đã mở ra một tiền lệ pháp lý hoàn toàn mới.
Ba thẩm phán của Tòa phúc thẩm Liên bang khu vực 2 đang cân nhắc có nên mở đường cho Trump tìm cách hủy bỏ bản án 34 tội danh làm sai lệch hồ sơ kinh doanh bằng cách chuyển vụ án sang tòa án liên bang thay vì tòa án bang New York.
Nỗ lực này của Trump trước đó đã bị bác bỏ, nhưng ông nay dựa vào phán quyết mới của Tòa án Tối cao để khởi động lại quá trình.
“Rõ ràng chúng ta đang đối diện với một vụ án rất lớn, đã tạo ra một thế giới hoàn toàn mới về quyền miễn trừ tổng thống,” Thẩm phán Myrna Pérez, người được bổ nhiệm bởi cựu Tổng thống Biden, nói. “Và hiện tại, ranh giới của quyền này vẫn chưa rõ ràng.”
Trump lập luận rằng ông có quyền được xét xử tại tòa liên bang để chứng minh rằng phán quyết có tội từ bồi thẩm đoàn phải bị hủy bỏ dựa trên phán quyết mới của Tòa án Tối cao, vốn trao quyền miễn trừ hình sự rộng rãi cho các cựu tổng thống.
Các luật sư của Trump thừa nhận rằngTrump không được miễn trừ đối với 34 cáo buộc phạm tội hình sự, nhưng cho rằng các công tố viên đã đưa vào bằng chứng không hợp lệ trong phiên tòa, chẳng hạn như lời khai của một trợ lý Tòa Bạch Ốc và các bài đăng mạng xã hội của Trump.
“Công tố viên nắm giữ chìa khóa,” luật sư Jeffrey Wall của Trump nói. “Họ không nhất thiết phải đưa những bằng chứng này vào.”
Wall lập luận rằng các quan chức liên bang thường bị truy tố vì những hành động không liên quan đến công việc của họ, nhưng nếu bằng chứng đưa ra lại liên quan đến việc thực hiện công vụ, thì điều đó kích hoạt lợi ích liên bang rõ ràng.
Hiện tại, hội đồng phúc thẩm không được kỳ vọng sẽ đưa ra phán quyết dứt khoát về việc quyền miễn trừ áp dụng như thế nào. Ở giai đoạn này, Trump chỉ cần chứng minh rằng lập luận của mình là “hợp lý” – tức có cơ sở để xem xét.
Tuy nhiên, sau phiên điều trần, vẫn chưa rõ liệu hội đồng có cho rằng lập luận của ông đủ điều kiện theo tiêu chuẩn thấp hơn này hay không.
Thẩm phán Susan Carney, được bổ nhiệm bởi cựu Tổng thống Obama, hỏi: “Đã từng có vụ nào mà quyền miễn trừ liên quan đến bằng chứng, được cho là thuộc về liên bang, từng là cơ sở để chuyển vụ án chưa?”
Wall thừa nhận điều đó “rất hiếm khi xảy ra”.
Nhưng ông lập luận rằng “mục tiêu” của việc chuyển vụ án cho tòa liên bang là vì các quan chức liên bang có quyền được xét xử tại tòa liên bang. Và nếu điều này đúng với quan chức thông thường, thì càng phải đúng với tổng thống – người đang bị xét xử trong một vụ án “độc nhất vô nhị”.
Trump còn phải vượt qua các trở ngại khác để thành công.
Ông phải chứng minh vụ truy tố liên quan đến một hành vi “dưới danh nghĩa tổng thống”, điều này gây tranh cãi vì 34 cáo buộc đều liên quan đến các khoản chi trả bịt miệng trước khi ông nhậm chức.
“Tại sao không xem xét hành vi bị truy tố và liệu những cáo buộc đó có liên quan đến hành vi chính thức hay không?” Thẩm phán Pérez chất vấn Wall.
Ngoài ra, luật liên bang yêu cầu Trump phải chứng minh có “lý do chính đáng” để theo đuổi nỗ lực chuyển tòa này, bởi ông khởi kiện sau khi phiên tòa đã kết thúc. Trump nhấn mạnh rằng phán quyết của Tòa án Tối cao chỉ xuất hiện sau khi ông đã bị kết án.
Luật sư Steven Wu, trưởng nhóm kháng cáo của Văn phòng Biện lý Manhattan, lập luận rằng Trump đã chờ hai tháng sau phán quyết của Tòa án Tối cao mới đưa ra nỗ lực mới.
“Điều này càng khiến vấn đề trở nên rối rắm hơn khi họ đã nộp đầy đủ tài liệu lên tòa án bang – không chỉ là miễn trừ, mà còn là yêu cầu thay đổi thẩm phán và hoãn thi hành án,” Wu nói. “Họ cố tình tìm kiếm sự cứu trợ từ tòa án bang trước, rồi mới quay lại tòa liên bang.”
Thẩm phán Raymond Lohier (cũng do Obama bổ nhiệm) hỏi rằng, ngay cả khi hội đồng đồng ý rằng phán quyết miễn trừ cho phép chuyển vụ án, liệu sự chậm trễ này có khiến ông không có lý do chính đáng.
“Đúng vậy,” Wu trả lời.
Nỗ lực này là lần thứ hai Trump tìm cách chuyển vụ án. Ông từng từ bỏ nỗ lực đầu tiên sau khi một thẩm phán liên bang bác bỏ rằng vụ chi tiền bịt miệng liên quan đủ đến vai trò tổng thống.
Lần này, nỗ lực của Trump được Bộ Tư pháp hậu thuẫn, khi cơ quan này đệ trình một văn bản hỗ trợ lên tòa án sau khi Trump trở lại Tòa Bạch Ốc.
Dù không có hướng đi rõ ràng từ phiên điều trần, cả ba thẩm phán đều thừa nhận tính đặc biệt của vụ việc.
“Tôi nghĩ ông sẽ đồng ý rằng đây là một vụ án cực kỳ bất thường,” Lohier nói với Wu. “Ông có đồng ý không?”
“Ở một số khía cạnh thì có, nhưng ở một số khía cạnh khác thì không,” Wu trả lời. “Và tôi xin nói thế này: vâng, đây là một vụ án hình sự bất thường. Bị cáo là người đặc biệt.”
“Nhưng việc một bị cáo hình sự, sau khi bị kết án, viện dẫn một phán quyết mới từ tòa án để kháng cáo – và cho rằng có sai sót trong quá trình xét xử – thì lại là điều rất phổ biến.”
Trong khi đó, các binh sĩ Vệ binh Quốc gia đã tạm thời giam giữ dân thường trong các cuộc biểu tình tại Los Angeles nhằm phản đối các cuộc truy quét nhập cư, theo lời vị chỉ huy phụ trách hôm nay thứ Tư 11/6 cho biết. Tuy nhiên, những người bị giữ đã nhanh chóng được bàn giao cho lực lượng thực thi pháp luật.
Thiếu tướng Scott Sherman, trong một cuộc phỏng vấn với hãng tin Associated Press và một cơ quan báo chí khác, cho biết đã có khoảng 500 binh sĩ Vệ binh Quốc gia được huấn luyện để hỗ trợ các đặc vụ trong các chiến dịch nhập cư. Các bức ảnh cho thấy binh sĩ Vệ binh đang bảo vệ an ninh cho các đặc vụ cũng đã được cơ quan nhập cư công bố.
Mặc dù tình hình ở Los Angeles đã lắng dịu, Sherman cảnh báo rằng tình hình có thể leo thang.
“Chúng tôi dự đoán sẽ có sự gia tăng,” ông nói, và cho biết hiện nay các cuộc biểu tình đang được thảo luận trên toàn quốc. “Tôi tập trung vào những gì đang diễn ra ở Los Angeles, nhưng chúng tôi rất lo ngại.”
Sherman là chỉ huy của Lực lượng Đặc nhiệm 51, chịu trách nhiệm giám sát hơn 4.000 binh sĩ Vệ binh Quốc gia và 700 Thủy quân lục chiến được triển khai đến Los Angeles để đảm bảo an ninh trong các cuộc biểu tình.
Ông cho biết các vụ tạm giữ dân thường chỉ diễn ra trong vài ngày gần đây, và gần đây ít xảy ra hơn khi tình hình đã bớt căng thẳng. Các binh sĩ không tham gia trực tiếp vào việc bắt giữ hay các hoạt động thực thi pháp luật; thay vào đó, họ sẽ thả người ngay khi cảnh sát đến kiểm soát hoặc còng tay người đó.
Tất cả các binh sĩ được triển khai đến nơi biểu tình đều phải trải qua vài ngày huấn luyện về kiểm soát bạo động, và những người hỗ trợ truy quét nhập cư còn phải trải qua đào tạo pháp lý, huấn luyện chuyên sâu và tập dượt với các đặc vụ thực thi.
Thị trưởng Los Angeles, bà Karen Bass, tuyên bố các cuộc truy quét của Cơ quan Thực thi Di trú và Hải quan Hoa Kỳ (ICE) tại thành phố này là hành động “trả thù chính trị” nhắm vào cư dân ở một thành phố chủ yếu nghiêng về Đảng Dân chủ.
“Người dân Los Angeles chỉ đang cố sống cuộc sống của mình—đi làm, chăm sóc gia đình—trong khi phải đối mặt với mối đe dọa thường trực từ các đợt trấn áp nhập cư bất ngờ,” bà Bass viết trên mạng xã hội X.
“Nỗi sợ hãi này làm tê liệt cả cộng đồng. Chúng ta từng thấy rồi: trẻ con quá sợ hãi không dám đến trường, các gia đình bị chia cắt không báo trước. Đừng giả vờ rằng đây là vì an toàn công cộng. Đây là sự trả thù chính trị—rõ ràng và đơn giản.”
Trong khi đó, Tom Homan, người đứng đầu chính sách biên giới dưới chính quyền Trump, cho biết hôm thứ Ba 10/6 rằng các cuộc biểu tình ở Los Angeles đang khiến việc thực hiện các cuộc truy quét của ICE trở nên “khó khăn” và “nguy hiểm” hơn.
Một số người biểu tình đã đốt xe, ném đá và các vật thể khác vào cảnh sát, và vẽ bậy lên các tòa nhà liên bang trong suốt 5 ngày biểu tình từ ngày thứ Sáu 06/6. Đảng Dân chủ nói rằng những hành động bạo lực riêng lẻ này không thể biện minh cho phản ứng mạnh tay từ chính quyền Trump.
Tổng thống Trump và Bộ trưởng Quốc phòng Pete Hegseth đã điều động 4.000 binh sĩ Vệ binh Quốc gia và 700 lính Thủy quân lục chiến đến trấn áp dân nhập cư tại Los Angeles, nói rằng đó là biện pháp cần thiết để bảo vệ các nhân viên nhập cư liên bang đang thực thi nhiệm vụ tại thành phố.
Thống đốc California Gavin Newsom (Dân chủ) cũng đã công khai chỉ trích Trump và Hegseth. Trong một bài phát biểu truyền hình vào tối thứ Ba, Newsom cảnh báo rằng sự lạm quyền của Trump sẽ không chỉ dừng lại ở California.
“Đây là chuyện của tất cả chúng ta. Là chuyện của bạn. California có thể là nơi đầu tiên, nhưng rõ ràng sẽ không phải nơi cuối cùng. Các bang khác sẽ là mục tiêu tiếp theo. Nền dân chủ sẽ là mục tiêu tiếp theo. Nền dân chủ đang bị tấn công ngay trước mắt chúng ta. Khoảnh khắc mà chúng ta từng lo sợ đã đến,” Newsom nói.
Các cuộc biểu tình chống lại chiến dịch trấn áp nhập cư của chính quyền Trump đã lan rộng sang nhiều thành phố lớn khác trong tuần này.
Phong trào “No Kings” đang lên kế hoạch cho khoảng 1.500 cuộc biểu tình trên toàn quốc vào thứ Bảy 14/6, nhằm phản đối nhiều chính sách của Trump, trùng với thời điểm diễn binh tại Washington, D.C vào ngày sinh nhật của Trump!
Quân đội tại Los Angeles có thể tạm giữ người, tướng Mỹ xác nhận
Một vị tướng của Quân đội Hoa Kỳ cho biết hôm thứ Tư rằng các binh sĩ được giao nhiệm vụ đảm bảo an ninh tại Los Angeles sẽ có quyền tạm thời giam giữ người cho đến khi cơ quan thực thi pháp luật đến bắt giữ họ.
Chuẩn tướng Scott Sherman cho các phóng viên biết rằng 700 lính Thủy quân lục chiến và 4.000 lính Vệ binh Quốc gia, được lệnh đến “Thành phố của các thiên thần” nhằm đối phó với các cuộc biểu tình phản đối các cuộc truy quét nhập cư của chính quyền, sẽ không bắt người mà chỉ giữ người lại chờ cảnh sát đến xử lý.
Ông Sherman cho biết Thủy quân lục chiến sẽ không có mặt trên đường phố vào thứ Tư, và khẳng định họ đang tham gia huấn luyện về kiểm soát bạo loạn dân sự và các quy tắc sử dụng vũ lực.
“Về quy tắc giao chiến, chúng tôi chỉ có mặt để bảo vệ các cơ sở liên bang, các cơ quan và nhân viên của họ, để họ có thể làm việc. Chúng tôi chỉ hỗ trợ họ và bảo vệ họ,” vị tướng nói.
Ông Sherman cũng khẳng định rằng binh sĩ sẽ không mang đạn thật trong vũ khí khi hoạt động tại Los Angeles.
“Họ đã được huấn luyện sử dụng vũ khí để bảo vệ bản thân, điều đó vẫn tiếp tục. Nhưng đây là nhiệm vụ kiểm soát đám đông, một việc mà chúng tôi không thường làm,” ông nói thêm.
Các cuộc biểu tình tại Los Angeles đã gia tăng căng thẳng sau khi một số người biểu tình phá hoại tòa nhà liên bang và đốt xe, và hiện đã lan sang nhiều thành phố khác trên khắp nước Mỹ.
Thị trưởng Los Angeles Karen Bass (Đảng Dân chủ) đã ban hành lệnh giới nghiêm trong phạm vi 1 dặm vuông ở trung tâm thành phố từ 8 giờ tối đến 6 giờ sáng, bắt đầu từ thứ Ba. Trong ngày hôm đó, cảnh sát Los Angeles đã bắt giữ gần 200 người biểu tình.
“Nếu bạn không sống hoặc làm việc ở trung tâm L.A., hãy tránh khu vực này. Những ai vi phạm lệnh giới nghiêm sẽ bị cảnh sát bắt giữ và truy tố,” Thị trưởng Bass tuyên bố trong buổi họp báo hôm thứ Ba.
Bộ trưởng Tư Pháp Pam Bondi tuyên bố những ai cướp bóc hoặc tấn công cảnh sát ở California sẽ bị bắt giữ, khi chính quyền liên bang tiếp tục leo thang căng thẳng tại bang này bất chấp phản đối từ Thống đốc Gavin Newsom.
“Tổng thống Trump sẽ làm cho nước Mỹ an toàn trở lại. Chúng tôi sẽ bảo vệ người dân Mỹ, và điều đó bao gồm cả người dân California. Nếu Gavin Newsom không làm điều đó, chúng tôi sẽ làm,” Bondi nói trong chương trình Fox & Friends.
Bà tân Tổng Chưởng lý (Bộ trương Tư pháp) Hoa Kỳ Pam Bondi vừa được Thượng Viện chấp thuận sáng Thứ Tư 15/1/2025. Chip Somodevilla/Getty Images
“Nếu bạn cướp phá một cửa hàng ở California lúc này, bạn sẽ bị truy tố theo Đạo luật Hobbs,” Bondi cảnh báo, dẫn chiếu một luật liên bang ban hành từ năm 1946. “Không còn thời kỳ nhắm mắt làm ngơ với nạn cướp bóc nữa. Đó là hành vi tội phạm. Quý vị đã thấy trên truyền hình, biết bao cửa tiệm bị đập phá, cướp sạch.”
“Chúng tôi cũng chứng kiến cảnh sát — ở mọi cấp độ: liên bang, tiểu bang, địa phương — bị hành hung trong lúc đang cố gắng giữ gìn trật tự ở California. Tính đến nay, chúng tôi đã thực hiện hơn 190 vụ bắt giữ, và còn nhiều vụ nữa sắp xảy ra. Nếu bạn tấn công một cảnh sát, dù là của tiểu bang hay liên bang, chúng tôi sẽ tìm đến bạn,” Bondi tiếp tục.
WASHINGTON (AP) – Tổng thống Donald Trump dự kiến sẽ ký một đạo luật vào thứ Năm nhằm chặn quy định tiên phong của bang California về việc cấm bán xe chạy bằng xăng mới từ năm 2035, theo một quan chức Tòa Bạch Ốc cho hãng tin Associated Press biết.
Nghị quyết mà ông Trump dự định ký – vốn đã được Quốc hội thông qua vào tháng trước – nhằm vô hiệu hóa nỗ lực mạnh mẽ nhất của Mỹ trong việc loại bỏ xe chạy bằng xăng. Ông cũng dự kiến phê duyệt các biện pháp đảo ngược các chính sách của bang California nhằm hạn chế khí thải từ ống xả của một số phương tiện và khí thải nitơ oxit gây ô nhiễm từ xe tải.
Thời điểm ký chính thức được một quan chức Tòa Bạch Ốc xác nhận vào thứ Tư, người này yêu cầu giấu tên vì kế hoạch chưa được công khai.
Động thái này diễn ra khi Tổng thống thuộc Đảng Cộng hòa đang vướng vào căng thẳng với Thống đốc California – ông Gavin Newsom thuộc Đảng Dân chủ – liên quan đến việc Trump triển khai binh lính tới Los Angeles để ứng phó với các cuộc biểu tình về nhập cư. Đây là diễn biến mới nhất trong chuỗi đối đầu kéo dài giữa chính quyền Trump và bang California – nơi thiên về Đảng Dân chủ – về nhiều vấn đề từ thuế quan, quyền của thanh thiếu niên LGBTQ+, đến tài trợ cho trạm sạc xe điện.
“Nếu hôm nay là một ngày kết thúc bằng chữ Y, thì đó lại là một ngày nữa trong cuộc chiến của Trump với California,” người phát ngôn của Newsom – ông Daniel Villaseñor viết trong một email. “Chúng tôi sẽ phản kháng.”
Theo quan chức Tòa Bạch Ốc, Trump dự kiến sẽ ký các nghị quyết chặn quy định loại bỏ xe chạy xăng của California, bao gồm lệnh cấm bán xe mới chạy bằng xăng từ năm 2035. Ông cũng sẽ hủy các quy định loại bỏ xe tải chạy diesel hạng trung và hạng nặng, cũng như cắt giảm khí thải từ ống xả của xe tải.
Tổng thống dự kiến sẽ ký các biện pháp này và phát biểu tại một sự kiện ở Tòa Bạch Ốc vào sáng thứ Năm.
Thống đốc Newsom – người được coi là ứng viên tiềm năng của Đảng Dân chủ cho cuộc bầu cử tổng thống năm 2028 – cùng các quan chức bang California cho rằng động thái của chính phủ liên bang là trái pháp luật và tuyên bố bang này sẽ khởi kiện.
Bộ trưởng Giao thông Sean Duffy, Bộ trưởng Năng lượng Chris Wright và Giám đốc Cơ quan Bảo vệ Môi trường (EPA) Lee Zeldin dự kiến sẽ tham dự buổi ký kết, cùng với các thành viên Quốc hội và đại diện các ngành năng lượng, vận tải xe tải và trạm xăng.
Động thái này diễn ra trong bối cảnh ông Trump cam kết hồi sinh ngành sản xuất ô tô của Mỹ và thúc đẩy khai thác dầu khí.
Ngoài ra, chỉ một ngày trước đó, Cơ quan Bảo vệ Môi trường đã đề xuất bãi bỏ các quy định hạn chế khí nhà kính từ các nhà máy điện sử dụng than đá và khí tự nhiên. Ông Zeldin cho biết việc này sẽ loại bỏ hàng tỷ đô la chi phí cho ngành công nghiệp và giúp “giải phóng” năng lượng của Mỹ.
California – bang có mức ô nhiễm không khí nghiêm trọng nhất nước – từ lâu đã được phép xin miễn trừ từ EPA để áp dụng các tiêu chuẩn khí thải nghiêm ngặt hơn so với quy định liên bang.
Trong nhiệm kỳ đầu tiên, ông Trump đã thu hồi quyền miễn trừ đó của California, nhưng Tổng thống Joe Biden đã khôi phục lại vào năm 2022. Hiện tại, Trump vẫn chưa đề xuất thu hồi quyền này thêm lần nữa.
Các nghị sĩ Cộng hòa từ lâu đã chỉ trích quyền miễn trừ đó, và đầu năm nay đã sử dụng Đạo luật Rà soát của Quốc hội (Congressional Review Act) – một luật cho phép Quốc hội giám sát các hành động của các cơ quan liên bang – để tìm cách chặn các quy định của California.
Tuy nhiên, Văn phòng Trách nhiệm Chính phủ Hoa Kỳ (GAO), một cơ quan giám sát phi đảng phái của Quốc hội, đã kết luận rằng các tiêu chuẩn của California không thể bị chặn hợp pháp bằng đạo luật này. Cố vấn pháp lý của Thượng viện cũng đồng tình với kết luận đó.
California chiếm khoảng 11% thị trường ô tô Hoa Kỳ, nên có ảnh hưởng đáng kể tới xu hướng toàn ngành. Khoảng một tá tiểu bang khác cũng đã ký kết tham gia quy định của California về việc loại bỏ xe chạy xăng mới.
Hiệp hội Đại lý Ô tô Quốc gia (NADA) đã ủng hộ động thái của chính phủ liên bang nhằm chặn lệnh cấm xe chạy xăng của California, cho rằng các vấn đề tầm quốc gia như vậy nên do Quốc hội quyết định chứ không phải từng bang.
Hiệp hội Vận tải Xe tải Hoa Kỳ (ATA) cũng nói rằng các quy định của California là không khả thi và hoan nghênh hành động của Quốc hội trong việc ngăn chặn.
Chris Spear – Giám đốc điều hành ATA – phát biểu hôm thứ Tư: “Đây không phải là Hợp chủng quốc California.”
Động thái của chính phủ liên bang cũng được các hãng xe như General Motors hoan nghênh. GM cho rằng điều này “sẽ giúp điều chỉnh các tiêu chuẩn khí thải phù hợp hơn với thực tế thị trường ngày nay.”
GM cho biết họ luôn ủng hộ việc có một tiêu chuẩn khí thải chung trên toàn quốc để dễ cạnh tranh, tiếp tục đầu tư vào công nghệ mới tại Mỹ và cung cấp nhiều lựa chọn cho khách hàng, từ xe xăng đến xe điện.
Trong khi đó, ông Dan Becker thuộc Trung tâm Đa dạng Sinh học chỉ trích mạnh mẽ:
“Việc ký đạo luật này là hành vi phản bội nền dân chủ mới nhất của ông Trump,” ông nói hôm thứ Năm.
“Hành động này là sự lạm dụng trắng trợn pháp luật nhằm phục vụ các tập đoàn dầu mỏ và ô tô, bất chấp sức khỏe và túi tiền của người dân bình thường,” Becker kết luận.
Ngày 11 tháng 6 (Reuters) – Tỷ phú Elon Musk đã rút lại những lời công kích nhằm vào Tổng thống Donald Trump sau khi nhiều quan chức trong chính quyền, bao gồm cả Phó Tổng thống JD Vance, liên hệ với ông.
CEO của Tesla và SpaceX tỏ ra hối tiếc sau khi tuần trước đã công kích trực tiếp Trump trên mạng xã hội, gọi dự luật thuế và chi tiêu của Trump là “đáng ghê tởm”. Trong các bình luận khác, ông còn gọi dự luật này là quá đắt đỏ.
Cuộc tranh cãi leo thang đến mức Musk dọa thành lập một đảng chính trị đối lập và gợi ý rằng Trump nên bị luận tội. Đối với các nhà đầu tư Tesla, cuộc xung đột này gây ra nhiều rủi ro cho đế chế kinh doanh của Musk, bao gồm cả Starlink – vốn phụ thuộc nhiều vào mối quan hệ với chính phủ Mỹ và các chính phủ khác.
“Tôi hối tiếc về một số bài đăng liên quan đến Tổng thống Trump tuần trước. Chúng đã đi quá xa,” Musk viết trên nền tảng mạng xã hội X (trước đây là Twitter), nhưng không nói rõ những bài đăng nào.
Một số bài đăng, bao gồm cả nội dung ủng hộ luận tội Trump, đã bị Musk xóa. Tuy nhiên, ông không rút lại lời chỉ trích dự luật thuế của Trump.
Phó Tổng thống Vance, Chánh văn phòng Tòa Bạch Ốc Susie Wiles và cố vấn tiền mã hóa của Trump – ông David Sacks, cũng là bạn thân của Musk – đều đã vận động để hai người hòa giải, theo hai nguồn tin.
Một trong các nguồn tin nói rằng Musk thực sự nghiêm túc về việc có thể lập một đảng mới – điều có thể gây nguy hiểm cho Đảng Cộng hòa trong cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ tháng 11 năm 2026. Trong cuộc bầu cử năm 2024, Musk đã quyên góp khoảng 300 triệu USD cho Đảng Cộng hòa, góp phần giúp họ giành lại Tòa Bạch Ốc và cả hai viện Quốc hội.
Vào thứ Sáu, James Fishback – một nhà đầu tư của Tesla và cố vấn cho nỗ lực cắt giảm chi tiêu chính phủ của Musk – đã đăng trên X rằng tỷ phú này “nợ Trump một lời xin lỗi trọn vẹn”.
Musk đáp lại: “Xin lỗi vì điều gì cơ chứ?”
Sau đó, Musk đã xóa một số bài đăng và một cố vấn cấp cao của Trump đã gọi điện cảm ơn Fishback, theo một trong các nguồn tin.
Musk đã nói chuyện với Trump vào thứ Hai, theo một nguồn tin từ Tòa Bạch Ốc.
Thư ký báo chí Karoline Leavitt nói với phóng viên vào thứ Tư rằng Trump đánh giá cao lời xin lỗi. Khi được hỏi liệu chính quyền có đang xem xét lại các hợp đồng chính phủ với Musk sau khi Trump đe dọa hủy chúng tuần trước hay không, Leavitt nói bà không biết về bất kỳ động thái nào như vậy.
Lo ngại từ phía Tesla Cổ phiếu Tesla giảm nhẹ vào thứ Tư. Mặc dù đã phục hồi phần lớn tổn thất từ cuộc xung đột giữa Trump và Musk, cổ phiếu Tesla vẫn giảm 19% trong năm nay, tương đương khoảng 300 tỷ USD giá trị thị trường.
Doanh số của Tesla đã giảm tại các thị trường chủ chốt như châu Âu, Trung Quốc và các bang của Mỹ như California, khi người tiêu dùng tẩy chay công ty do Musk ủng hộ chính trị cực hữu ở Mỹ và trên toàn cầu.
Musk đang đặt cược lớn vào công nghệ xe tự lái để mở rộng công ty, nhưng công nghệ này vẫn đang trong giai đoạn đầu và gặp nhiều hoài nghi. Mối quan hệ căng thẳng với Trump có thể khiến các cơ quan như Bộ Giao thông Mỹ giám sát gắt gao hơn, đặc biệt về các tiêu chuẩn thiết kế xe và khả năng phê duyệt sản xuất hàng loạt xe robot không tay lái hay bàn đạp.
“Giọng điệu hòa giải gần đây từ Musk có thể cho thấy ông muốn bảo vệ doanh nghiệp của mình trong tình thế hiện tại,” bà Mamta Valechha, nhà phân tích tại quỹ đầu tư Quilter Cheviot nhận định.
Shawn Campbell, cố vấn và nhà đầu tư tại Camelthorn Investments, nói rằng mối quan hệ giữa Musk và Trump có thể được khôi phục, nhưng khó có thể trở lại như trước.
“Cược giữa người giàu nhất thế giới và nhà lãnh đạo quốc gia quyền lực nhất là rất lớn, với hàng tỷ USD hợp đồng chính phủ, chưa kể đến quyền lực điều tra, giám sát và đánh thuế,” Campbell nói, người cũng nắm giữ cổ phiếu Tesla.
Musk từng tuyên bố ông có công trong việc giúp Đảng Cộng hòa giữ đa số ghế tại Hạ viện và giành lại Thượng viện nhờ khoản tài trợ lớn năm ngoái. Sau đó, Trump đã bổ nhiệm ông đứng đầu nỗ lực tinh giản lực lượng lao động chính phủ và cắt giảm chi tiêu. Musk rời vị trí này vào cuối tháng trước.
Tuyên bố chấm dứt quan hệ vào thứ Bảy, Trump nói sẽ có hậu quả nghiêm trọng nếu Musk tài trợ cho các ứng viên Dân chủ tranh cử chống lại những nghị sĩ Cộng hòa ủng hộ dự luật thuế và chi tiêu. Trump cũng nói ông không có ý định hàn gắn với Musk.
