WASHINGTON (AP) – Tổng thống Donald Trump dự kiến sẽ ký một đạo luật vào thứ Năm nhằm chặn quy định tiên phong của bang California về việc cấm bán xe chạy bằng xăng mới từ năm 2035, theo một quan chức Tòa Bạch Ốc cho hãng tin Associated Press biết.
Nghị quyết mà ông Trump dự định ký – vốn đã được Quốc hội thông qua vào tháng trước – nhằm vô hiệu hóa nỗ lực mạnh mẽ nhất của Mỹ trong việc loại bỏ xe chạy bằng xăng. Ông cũng dự kiến phê duyệt các biện pháp đảo ngược các chính sách của bang California nhằm hạn chế khí thải từ ống xả của một số phương tiện và khí thải nitơ oxit gây ô nhiễm từ xe tải.
Thời điểm ký chính thức được một quan chức Tòa Bạch Ốc xác nhận vào thứ Tư, người này yêu cầu giấu tên vì kế hoạch chưa được công khai.
Động thái này diễn ra khi Tổng thống thuộc Đảng Cộng hòa đang vướng vào căng thẳng với Thống đốc California – ông Gavin Newsom thuộc Đảng Dân chủ – liên quan đến việc Trump triển khai binh lính tới Los Angeles để ứng phó với các cuộc biểu tình về nhập cư. Đây là diễn biến mới nhất trong chuỗi đối đầu kéo dài giữa chính quyền Trump và bang California – nơi thiên về Đảng Dân chủ – về nhiều vấn đề từ thuế quan, quyền của thanh thiếu niên LGBTQ+, đến tài trợ cho trạm sạc xe điện.
“Nếu hôm nay là một ngày kết thúc bằng chữ Y, thì đó lại là một ngày nữa trong cuộc chiến của Trump với California,” người phát ngôn của Newsom – ông Daniel Villaseñor viết trong một email. “Chúng tôi sẽ phản kháng.”
Theo quan chức Tòa Bạch Ốc, Trump dự kiến sẽ ký các nghị quyết chặn quy định loại bỏ xe chạy xăng của California, bao gồm lệnh cấm bán xe mới chạy bằng xăng từ năm 2035. Ông cũng sẽ hủy các quy định loại bỏ xe tải chạy diesel hạng trung và hạng nặng, cũng như cắt giảm khí thải từ ống xả của xe tải.
Tổng thống dự kiến sẽ ký các biện pháp này và phát biểu tại một sự kiện ở Tòa Bạch Ốc vào sáng thứ Năm.
Thống đốc Newsom – người được coi là ứng viên tiềm năng của Đảng Dân chủ cho cuộc bầu cử tổng thống năm 2028 – cùng các quan chức bang California cho rằng động thái của chính phủ liên bang là trái pháp luật và tuyên bố bang này sẽ khởi kiện.
Bộ trưởng Giao thông Sean Duffy, Bộ trưởng Năng lượng Chris Wright và Giám đốc Cơ quan Bảo vệ Môi trường (EPA) Lee Zeldin dự kiến sẽ tham dự buổi ký kết, cùng với các thành viên Quốc hội và đại diện các ngành năng lượng, vận tải xe tải và trạm xăng.
Động thái này diễn ra trong bối cảnh ông Trump cam kết hồi sinh ngành sản xuất ô tô của Mỹ và thúc đẩy khai thác dầu khí.
Ngoài ra, chỉ một ngày trước đó, Cơ quan Bảo vệ Môi trường đã đề xuất bãi bỏ các quy định hạn chế khí nhà kính từ các nhà máy điện sử dụng than đá và khí tự nhiên. Ông Zeldin cho biết việc này sẽ loại bỏ hàng tỷ đô la chi phí cho ngành công nghiệp và giúp “giải phóng” năng lượng của Mỹ.
California – bang có mức ô nhiễm không khí nghiêm trọng nhất nước – từ lâu đã được phép xin miễn trừ từ EPA để áp dụng các tiêu chuẩn khí thải nghiêm ngặt hơn so với quy định liên bang.
Trong nhiệm kỳ đầu tiên, ông Trump đã thu hồi quyền miễn trừ đó của California, nhưng Tổng thống Joe Biden đã khôi phục lại vào năm 2022. Hiện tại, Trump vẫn chưa đề xuất thu hồi quyền này thêm lần nữa.
Các nghị sĩ Cộng hòa từ lâu đã chỉ trích quyền miễn trừ đó, và đầu năm nay đã sử dụng Đạo luật Rà soát của Quốc hội (Congressional Review Act) – một luật cho phép Quốc hội giám sát các hành động của các cơ quan liên bang – để tìm cách chặn các quy định của California.
Tuy nhiên, Văn phòng Trách nhiệm Chính phủ Hoa Kỳ (GAO), một cơ quan giám sát phi đảng phái của Quốc hội, đã kết luận rằng các tiêu chuẩn của California không thể bị chặn hợp pháp bằng đạo luật này. Cố vấn pháp lý của Thượng viện cũng đồng tình với kết luận đó.
California chiếm khoảng 11% thị trường ô tô Hoa Kỳ, nên có ảnh hưởng đáng kể tới xu hướng toàn ngành. Khoảng một tá tiểu bang khác cũng đã ký kết tham gia quy định của California về việc loại bỏ xe chạy xăng mới.
Hiệp hội Đại lý Ô tô Quốc gia (NADA) đã ủng hộ động thái của chính phủ liên bang nhằm chặn lệnh cấm xe chạy xăng của California, cho rằng các vấn đề tầm quốc gia như vậy nên do Quốc hội quyết định chứ không phải từng bang.
Hiệp hội Vận tải Xe tải Hoa Kỳ (ATA) cũng nói rằng các quy định của California là không khả thi và hoan nghênh hành động của Quốc hội trong việc ngăn chặn.
Chris Spear – Giám đốc điều hành ATA – phát biểu hôm thứ Tư: “Đây không phải là Hợp chủng quốc California.”
Động thái của chính phủ liên bang cũng được các hãng xe như General Motors hoan nghênh. GM cho rằng điều này “sẽ giúp điều chỉnh các tiêu chuẩn khí thải phù hợp hơn với thực tế thị trường ngày nay.”
GM cho biết họ luôn ủng hộ việc có một tiêu chuẩn khí thải chung trên toàn quốc để dễ cạnh tranh, tiếp tục đầu tư vào công nghệ mới tại Mỹ và cung cấp nhiều lựa chọn cho khách hàng, từ xe xăng đến xe điện.
Trong khi đó, ông Dan Becker thuộc Trung tâm Đa dạng Sinh học chỉ trích mạnh mẽ:
“Việc ký đạo luật này là hành vi phản bội nền dân chủ mới nhất của ông Trump,” ông nói hôm thứ Năm.
“Hành động này là sự lạm dụng trắng trợn pháp luật nhằm phục vụ các tập đoàn dầu mỏ và ô tô, bất chấp sức khỏe và túi tiền của người dân bình thường,” Becker kết luận.
