SAN DIEGO ( KSWB/KUSI ) — Một con khỉ đột đất thấp phía tây 10 tuổi tại Vườn thú San Diego đã làm vỡ lớp kính bảo vệ trong chuồng của nó vào thứ Bảy, các quan chức sở thú xác nhận.
Theo thông cáo từ sở thú, sự việc xảy ra khi con khỉ đột tên Denny đã phá vỡ một trong ba lớp kính cường lực ngăn cách nó với khách tham quan trong khu rừng khỉ đột. Một con khỉ đột khác cũng có mặt trong khu vực vào thời điểm xảy ra sự việc.
“Denny không bị thương”, sở thú cho biết. “Cả hai con khỉ đột sẽ được chăm sóc hậu trường cho đến khi tấm ốp được thay thế.”
Các quan chức sở thú nhấn mạnh rằng tấm kính bao gồm ba lớp bảo vệ và chỉ có một lớp bị hư hại. Không có du khách hay nhân viên nào bị thương trong sự cố này.
Vụ va chạm khiến những người chứng kiến đều kinh hãi.
“Chúng tôi đang nhìn xuống điện thoại di động và không nhận ra con khỉ đột đã chạy trước, nhảy lên và lao vào tấm kính. Nó đập vào kính bằng khuỷu tay hoặc cẳng tay, ngay trước mặt tôi,” Katya Sutil, người đang tổ chức sinh nhật tại sở thú cùng chị gái, cho biết. “Khi nó đập vào trước mặt tôi, tôi giật mình đến mức ngã ngửa ra sau vài feet. Khi tôi ngước lên xem chuyện gì đã xảy ra, tôi thấy con khỉ đột đang nhìn chằm chằm vào tôi, giao tiếp bằng mắt với tôi, rồi một tiếng nứt lớn… 6 feet. Nó khá lớn.”
Hiện vẫn chưa có thông tin chính thức về thời điểm môi trường sống của loài khỉ đột sẽ mở cửa trở lại cho công chúng.
“Thành thật mà nói, trong 20 phút chúng tôi ở đó, hai con khỉ đột cứ qua lại, kiểu như trêu chọc nhau. Con này tấn công con kia rồi biến mất, rồi lại tiếp tục như vậy,” Sutil giải thích. “Vậy nên có lẽ đã có sự căng thẳng giữa hai con khỉ đột.”
Khỉ đột đất thấp phương Tây, như Denny, là loài cực kỳ nguy cấp, có nguồn gốc từ các khu rừng Trung Phi. Vườn thú San Diego đang tham gia vào các nỗ lực bảo tồn nhằm bảo vệ loài linh trưởng này và môi trường sống tự nhiên của chúng.
Mùa Nobel đang nở rộ với các giải thưởng danh giá nhất trong nhiều lĩnh vực chuyên môn như Vật Lý, Hóa Học, Y Khoa, Văn Chương, Hòa Bình đang lần lượt được công bố. Sự thú vị tuyệt vời trong mùa phát giải Nobel là hầu hết người trúng giải đều thật sự xứng đáng là những nhân vật tinh hoa thời đại. Giải Nobel Văn Chương năm nay đang xoáy vào đề tài “hoang mạc tinh thần” hay “sa mạc vô tâm”… nói đến thân phận con người giữa vòng xoáy của sự cô độc trong cơn tuyệt vọng gần như tận thế của tâm hồn. Trước nỗi tuyệt vọng đầy cuồng nộ của phương Tây và nhẹ nhàng hơn ở phương Đông mình thử làm người cưỡi ngựa xem hoa, đi tìm vài giọt sương Thu trong cơn khát cháy…
Khôi nguyên Nobel Văn chương 2025
Giải thưởng văn chương cao quý nhất thế giới – giải Nobel Văn học – năm 2025 đã được viện Hàn lâm Thụy Điển công bố. Người thắng giải là nhà văn Hungary László Krasznahorkai (LK). Anders Olsson, chủ tịch Ủy ban Nobel, đã đưa ra lời nhận định về tầm nhìn tiên tri của nghệ thuật:
“Vì sự nghiệp sáng tác đầy sức cuốn hút và mang tầm nhìn tiên tri của ông – ngay giữa cơn kinh hoàng tận thế, vẫn khẳng định sức mạnh cứu rỗi của nghệ thuật.”
Và Olsson nhìn về khía cạnh văn chương:
László Krasznahorkai là một đại văn hào mang phong cách sử thi của truyền thống Trung Âu, nối dài từ Kafka đến Thomas Bernhard, đặc trưng bởi chủ nghĩa phi lý và sự phóng đại mang tính bi hài. Tuy nhiên, ông không chỉ dừng ở đó; ông còn hướng về phương Đông, tiếp thu một giọng văn tĩnh lặng, chiêm nghiệm và tinh tế hơn, thể hiện chiều sâu của tâm linh và suy tưởng trong thế giới hỗn loạn.
Tác phẩm xuất bản đầu tay của Krasznahorkai là The Melancholy of Resistance (phản kháng trầm luân). Tác phẩm này, ra đời năm 1989, là một ẩn dụ về xã hội Đông Âu tan rã, nơi niềm tin tập thể mất dần, người dân rơi vào một sự hoang vu tâm hồn với tinh thần trống vắng tột cùng như viễn khách trên chính quê hương của mình giữa cõi đi về không định hướng.
Khái niệm “hoang mạc tinh thần” (spiritual dessert) lan tỏa trong suốt cả bốn tác phẩm đưa tác giả lên đài danh vọng văn chương. Krasznahorkai viết nó như hành giả tụng kinh thiền hành giữa tận thế: ngôn từ dài, xoắn, tối, nhưng mang sức gợi về khả năng hồi sinh của tâm hồn – rất gần với tinh thần “vô minh dẫn tới giác ngộ” trong Phật học.
Tuy Krasznahorkai có lối hành văn rất khác thường so với văn chương truyền thống với câu văn có cấu trúc rắc rối, dài lê thê, dồn dập và nội dung diễn đạt đen tối, u sầu, nhưng Anders Olsson – Chủ tịch Ủy ban Nobel – đã ca ngợi “ Văn xuôi của Krasznahorkai đã phát triển theo hướng cú pháp trôi chảy. Các câu dài, quanh co không có dấu chấm tạo nên thương hiệu của ông. Krasznahorkai là nhà văn sử thi vĩ đại…” Và cũng chính László Krasznahorkai từng nói với Guardian: “Nếu có độc giả nào chưa đọc sách của tôi, tôi không thể gợi ý cho họ bất cứ điều gì để đọc. Thay vào đó, tôi khuyên họ hãy ra ngoài, ngồi xuống đâu đó, chỉ im lặng như đá. Rồi họ sẽ gặp được người đã đọc sách của tôi”. Lời tự bạch “tâm vô sở trụ” nầy làm người ta nhớ thi hào Nguyễn Du với kinh Kim Cang trong lần đi sứ cuối đời: Ngã độc Kim Cang thiên biến linh. Kim Cang vô tự thị chân kinh – (Kim Cang ta đọc nghìn lần. Kim Cang thật sự tự thân không lời.)
Hoang mạc tinh thần và một thoáng Tâm Kinh
Sự “hoang mạc tinh thần” là hậu quả của văn minh lý trí bởi con người biết rất nhiều cách sống, nhưng quên mất ý nghĩa của sự sống. Sự tuyệt đối hóa lý trí khiến con người cô độc, hoài nghi và lạc hướng giữa vô vàn thông tin nhưng thiếu minh triết. Đây là bối cảnh mà Kafka, Beckett, Bernhard và nay Krasznahorkai đã diễn tả cái trống rỗng của hiện hữu trong thế giới mù Tâm. Khuynh hướng tìm về Phật lý là con đường trở lại “Tâm nguyên”.
Khi con người ý thức rằng mọi nỗ lực bên ngoài không còn cứu rỗi được sự bế tắc bên trong, họ quay về tìm đạo lý nội tâm. Phật lý – với nguyên lý Duyên khởi, Vô ngã, Vô thường và Trung đạo – chính là phản đề của hoang mạc tinh thần:
Duyên khởi chỉ ra rằng mọi hiện tượng tương liên, phá vỡ cô đơn của “cái tôi biệt lập”.
Vô ngã giúp ta thoát khỏi chấp thủ, cái gốc của khổ đau.
Trung đạo mở lối quân bình giữa hư vô và cực đoan, giữa cảm xúc và lý trí.
Từ đó, Phật lý trở thành “dòng suối mát” tưới tẩm hoang mạc tâm linh, giúp con người nhận ra rằng: cứu rỗi không đến từ bên ngoài mà từ sự tỉnh thức nội tâm.
Khi nghệ thuật trở thành con đường giác ngộ
Với Krasznahorkai, nghệ thuật không chỉ là phản ánh hiện thực mà là phương tiện để trở về với im lặng là gốc của chính mình, nơi con người chiêm nghiệm sự tan rã của thế giới và sự tồn sinh của Tâm. Giữa khi đó, trong “hoang mạc tinh thần”, người nghệ sĩ đi tìm thể tánh – bản lai diện mục chính mình – là hành trình trở về với bản thể của sáng tạo, nơi chữ nghĩa chỉ còn là hơi thở và tư tưởng trở thành vắng lặng vô ngôn.
Để so sánh “sự chiêm nghiệm về tâm lý hoang mạc” và cách “giải quyết” (nếu có) bằng thiền định hay quan niệm nhân sinh giữa hai thế giới Đông Tây, trước hết ta cần làm rõ cách hiểu “tâm lý hoang mạc” (desert psychology / desert mind) trong ngữ cảnh triết học, tâm lý, rồi xem mỗi tác giả hoặc tư tưởng mà ta so sánh diễn đạt nó ra sao và họ có giải pháp hay hướng đi nào để tự mỗi người hướng tâm, khai trí.
1. “Tâm lý hoang mạc” – khái niệm và hình ảnh
Khái niệm “hoang mạc” (desert, emptiness, wasteland) thường mang tính biểu tượng: cô lập, khô cằn, mất chiều sâu gắn kết, nơi mọi cấu trúc quen thuộc bị bóc trần. Trong tâm lý học, nó cũng có thể ám chỉ trạng thái nội tâm rỗng không, hoang mang, tuyệt vọng, mất mát liên kết tinh thần, nơi “không có chỗ bám”.
Nếu xem “tâm lý hoang mạc” là hình ảnh hay ẩn dụ cho trạng thái tinh thần nơi con người hoang mang đối diện với vô nghĩa, thì ta có thể xem thử có chăng một giải pháp để “cứu chữa” tâm lý bế tắc cùng cực này.
Thử tìm một nhân vật đối ứng với nhà văn Krasznahorkai trong hai thế giới Đông – Tây; có lẽ Thiền sư Thích Nhất Hạnh là một trong những hình ảnh tiêu biểu.
Trong văn chương hiện đại, László Krasznahorkai, là kẻ lữ hành lang thang giữa hoang mạc ấy.
Trong đời sống tâm linh hiện đại, Thiền sư Thích Nhất Hạnh là người gieo hạt trên cánh đồng khô cằn, chỉ ra con đường trở về.
2. Thích Nhất Hạnh: từ “hoang mạc” đến chánh niệm và giao cảm
Mặc dù Thầy Nhất Hạnh không dùng cụm từ “tâm lý hoang mạc” thường xuyên như một khái niệm chính thống, nhưng trong nhiều bài giảng và sách viết, ta thấy rõ Thầy nhìn thấy những vùng “cằn cỗi” nội tâm – những tâm lý sợ hãi, cô đơn, tổn thương – và dẫn dắt con người ra khỏi nó bằng chánh niệm, thiền định, lòng từ bi và “interbeing” (tương thuộc).
Thầy nhấn mạnh rằng, nhiều khổ đau nội tại không đến từ hoàn cảnh bên ngoài mà từ cách mình không lắng nghe, không hiểu mình là chính. Do vậy, nếu biết lắng nghe và hiểu được cảm xúc nội tại của chính mình sẽ làm vơi đi niềm đau nỗi khổ đang đè nặng trong ta (Listening to and understanding our inner sufferings will resolve most of the problems we encounter.)
Tức thị rằng vùng đất “hoang mạc” (nỗi khổ, sầu muộn, cảm giác bị bỏ rơi) cần được lắng nghe hơn là đàn áp, tự áp chế.
Thầy Nhất Hạnh nói về chánh niệm (mindfulness) như một năng lượng, một con đường, không chỉ một phương tiện: (Mindfulness is not a tool … True mindfulness is a path, an ethical way of living.)
Chánh niệm giúp người ta “ở với” khổ đau, nhìn rõ chúng mà không phản ứng tự động, từ đó có thể chuyển hóa.
Lắng nghe, nói lời thương yêu – ái ngữ – (deep listening, compassionate speech) là một phần của nghệ thuật chữa lành: vấn đề nội tâm không tách rời cộng đồng – để vượt hoang mạc, người ta cũng cần trà trộn, giao cảm, lắng nghe người khác.
Quan niệm “interbeing” (tương thuộc) là mấu chốt: mọi sự sống liên đới, không có cái tôi độc lập tuyệt đối. Khi ta cảm thấy “cô độc trong hoang mạc”, Thầy Nhất Hạnh sẽ nhắc nhở rằng cái tôi cô độc đó vốn là ảo tưởng; trong khi ta thực sự “liên-hữu” với mọi người và mọi sự vật.
Và trong thực hành: tâm nằm trong hơi thở, bước đi, ăn uống – mọi hành động đời thường đều là dịp để thực tập chánh niệm – khơi lại tương thuộc và chữa lành những vùng “cằn cỗi” trong lòng.
Vậy, “giải quyết hoang mạc tâm linh” theo Thầy Nhất Hạnh không phải bằng việc thoát khỏi nó ngay lập tức, mà bằng cách bước vào nó trong chánh niệm, lắng nghe, mở rộng lòng từ bi để nhận ra rằng ta không thực sự đơn độc, đó là tiến trình dần hồi sinh mạch kết nối với mình, với người, với sự sống.
3. Krasznahorkai: cái hoang mạc nhân sinh và hư vô kéo dài bất tận
Khác với nhà thiền, Krasznahorkai là nhà văn hiện đại/ hậu hiện đại và cách “chiêm nghiệm” của ông là thông qua văn chương – mô tả trạng thái, giọng nói, cấu trúc câu – chứ không đề xuất một phương pháp giải quyết rõ ràng. Ở ông, ta dễ thấy “tâm lý hoang mạc” ở cấp độ nhân sinh: sự kiệt quệ của ý nghĩa, sự cạn kiệt của thời gian, sự căng thẳng giữa khát vọng và thực tại bất định.
Có thể nói: Thích Nhất Hạnh là người chữa lành hoang mạc; Krasznahorkai là người làm cho ta thấy nó rõ mồn một và để ta tự mang nó trong mình.
Thích Nhất Hạnh là tâm ảnh phương Đông – mở đường thoát khỏi “sa mạc” bằng việc buông bỏ, hòa tan, an trú.
Krasznahorkai là ảo ảnh của phương Tây – dấn thân vào “sa mạc” để nhìn tận cùng vô nghĩa, để nghệ thuật còn lại như “bằng chứng con người từng tồn tại”.
Tuy hai hướng khác nhau, cả hai gặp nhau ở điểm cốt lõi:
“Không ai có thể thật sự thoát khỏi hoang mạc nếu chưa đi xuyên qua nó.”
Thích Nhất Hạnh đi qua bằng hơi thở; Krasznahorkai đi qua bằng chữ nghĩa.
Một người “đem nước từ bi tưới mát”, người kia “giữ lại tro than của nhân loại để soi vào đó ánh sáng.”
Có chăng ánh sáng của Krasznahorkai là ánh sáng của trí tuệ và nghệ thuật phát ra từ bóng tối của tuyệt vọng. Sự giao thoa đầy lý tính của phương Tây về trí tuệ và nghệ thuật là một hứa hẹn “giải phóng hoang mạc tinh thần” thấp thoáng đâu đó cuối đường hầm. Mong rằng, thế hệ Trí tuệ Nhân tạo và khoa học công nghệ sẽ giúp phát ra tia sáng.
Nghệ An: Ông Nguyễn Duy Niệm bị khởi tố theo điều 117 giữa làn sóng đàn áp
Ngày 10 tháng 10 năm 2025, Cơ quan An ninh điều tra Công an cộng sản Việt Nam tại tỉnh Nghệ An đã thi hành lệnh khởi tố và bắt tạm giam ông Nguyễn Duy Niệm (57 tuổi), trú tại xóm Đông Sơn 5, xã Lương Sơn, huyện Anh Sơn, tỉnh Nghệ An, để điều tra về hành vi “làm, tàng trữ, phát tán hoặc tuyên truyền thông tin, tài liệu, vật phẩm nhằm chống Nhà nước Cộng sản Việt Nam, theo quy định tại Điều 117 Bộ luật Hình sự năm 2015, sửa đổi bổ sung năm 2017. Vụ bắt giữ diễn ra trong không khí được mô tả là khẩn trương, có sự phối hợp của Phòng An ninh nội địa và lực lượng kỹ thuật nghiệp vụ.
Theo thông tin từ cơ quan điều tra, Nguyễn Duy Niệm đã bị theo dõi trong một thời gian dài vì nghi ngờ có liên hệ với một số tổ chức và cá nhân hoạt động chính trị ở nước ngoài. Cụ thể, ông được cho là đã liên lạc, trao đổi và nhận chỉ đạo từ các thành viên thuộc tổ chức “Tập hợp Dân chủ Đa nguyên”, một tổ chức do Nguyễn Gia Kiểng thành lập tại Pháp từ năm 1982, với mục tiêu kêu gọi đa nguyên chính trị và cổ súy dân chủ cho Việt Nam. Cơ quan công an cáo buộc ông Niệm đã nhiều lần tham gia viết bài, biên tập và phát tán tài liệu xuyên tạc đường lối, chính sách của Đảng và Nhà nước cộng sản, đồng thời sử dụng mạng xã hội để chia sẻ các bài viết có nội dung chống phá, bôi nhọ lãnh đạo, kích động tư tưởng bất mãn trong nhân dân.
Nguồn tin từ Công an Nghệ An cho biết, các tài khoản mạng xã hội mà ông Niệm sử dụng thường được đặt tên giả, hoạt động dưới dạng chia sẻ bài từ các trang chống Nhà nước. Khi bị bắt, cơ quan điều tra đã thu giữ nhiều thiết bị điện tử, máy tính và tài liệu được cho là phục vụ cho hoạt động tuyên truyền.
Sau khi lệnh bắt được công bố, công an Nghệ An tiến hành khám xét nơi ở của ông tại xã Lương Sơn. Người dân địa phương cho biết ông Niệm sống khép kín, ít giao tiếp.
Vụ bắt giữ ông Nguyễn Duy Niệm thu hút sự chú ý đặc biệt của dư luận khi diễn ra đúng thời điểm nhà cầm quyền cộng sản Việt Nam tăng cường kiểm soát thông tin trên không gian mạng, đồng thời siết chặt các hoạt động truyền thông phi chính thống, tiếp tục đàn áp tiếng nói khác biệt. Nhiều người khác thì đặt câu hỏi về ranh giới giữa tự do biểu đạt và giới hạn của luật pháp khi xử lý các cá nhân đăng tải nội dung trên mạng.
Hiện ông Nguyễn Duy Niệm đang bị tạm giam tại trại giam Công an tỉnh Nghệ An để phục vụ công tác điều tra. Như vậy, chỉ trong vòng 4 ngày, cơ quan Công An cộng sản Việt Nam đã bắt 5 người chỉ vì họ thực thi quyền tự do biểu đạt, tự do tôn giáo một cách hợp pháp: Bà Võ Thị Phụng (Gia Lai), ông Nguyễn Văn Tòng (Gia Lai), ông Huỳnh Ngọc Tuấn (Đắk Lắk), ông Y Nuen Ayŭn (Đắk Lắk), ông Nguyễn Duy Niệm (Nghệ An)./.
MC đọc nhầm chức vụ, Tô Lâm giận tím mặt tại lễ Quân khu 4
Trong buổi lễ kỷ niệm 80 năm truyền thống lực lượng vũ trang Quân khu 4 diễn ra sáng 12 tháng 10 năm 2025 tại Nghệ An, một sự cố bất ngờ xảy ra đã thu hút sự chú ý trên diện rộng: khi MC giới thiệu đại diện Bộ Quốc Phòng, vô tình đọc nhầm tên tướng Phan Văn Giang là “bí thư Quân ủy Trung ương”. Căn cứ theo nghi lễ thông thường, người đảm nhận vai trò Bí thư Quân ủy Trung ương thường là Tổng Bí Thư, nên lỗi phát ngôn này gây chấn động không nhỏ trong lễ nghi và đối với sự kiện.
Khoảng 10 giờ sáng, MC bước lên bục, những lời giới thiệu phát ra vang trong hội trường quần chúng và các đại biểu. Khi nhắc đến Phan Văn Giang, người đang giữ chức Bộ trưởng Bộ Quốc phòng và đồng thời là ủy viên Bộ Chính trị, MC đọc: “Đồng chí Phan Văn Giang, bí thư Quân ủy Trung ương…” Câu nói vừa thốt ra, ngay lập tức một làn sóng đàm tiếu, nhìn nhau của khách mời xuất hiện. Ở khu vực đại biểu cấp cao, người đứng đầu Đảng cộng sản Việt Nam Tổng Bí Thư Tô Lâm, khi đó có mặt trong sự kiện được cho là đã biến sắc, “giận tím mặt” vì sai sót nghiêm trọng trong phần giới thiệu nhân vật quân sự cao cấp. Báo chí nước ngoài và một số tờ trong nước đưa tin, hình ảnh ông Tô Lâm nghiêm trang đứng cạnh sân khấu, ánh mắt hướng về phía MC, biểu lộ sự bất mãn rõ rệt.
Sự kiện tưởng chừng là nghi lễ trang trọng bị chệch nhịp chỉ vì một câu nói thiếu chính xác. Theo Tờ Nhật Báo Người Việt, lúc đó không khí trong hội trường lặng đi trong giây lát. MC sau khi nhận ra sai sót đã nhanh chóng sửa lời, đọc đúng chức vụ “Phó bí thư Quân ủy Trung ương” hoặc chỉ “ủy viên Quân ủy Trung ương”, phần nào hạ nhiệt dư luận có mặt. Tuy nhiên dư âm của khoảnh khắc vừa hài hước, vừa nghiêm trọng đó vẫn đọng lại nhiều câu hỏi: sao MC lại nhầm chức vụ cao như vậy, có phải đã chuẩn bị kịch bản không kỹ, hay có ý đồ nào?
Trong giới quân sự và chính trị, chức vụ “bí thư Quân ủy Trung ương” là rất trọng yếu vì gắn với quyền lãnh đạo đảng trong bộ máy quân đội, nên việc nhầm lẫn vị trí này là vấn đề tế nhị. Phan Văn Giang hiện giữ chức Bộ trưởng Quốc phòng, trước đó đã được bổ nhiệm là ủy viên Quân ủy Trung ương và vị trí “Bí thư Quân ủy Trung ương” hiện do ông Tô Lâm nắm giữ.
Sau sự cố, không có phát ngôn chính thức từ Bộ Quốc Phòng hay từ cá nhân Phan Văn Giang và Tô Lâm về việc này. Các trang tin trong và ngoài nước tiếp tục lan truyền hình ảnh phản ứng của Tô Lâm và bình luận về mức độ ảnh hưởng của sai sót nghi lễ đối với uy tín cá nhân và tổ chức. Người xem tỏ ra thích thú với khoảnh khắc con người hiện rõ trước công chúng, dù trong hàng ngũ lãnh đạo cao cấp cũng có thể tức giận vì lỗi nghi thức.
Về phía truyền thông, một số bài viết chỉ trích việc chuẩn bị chương trình thiếu chặt chẽ, không kiểm tra kỹ nội dung phát ngôn. Có bình luận rằng ở những buổi lễ có chức sắc cao, việc rà soát tên, chức vụ nên được lập đi lập lại nhiều lần, không để sai sót trong lúc phát biểu trước mặt hàng trăm người, máy quay truyền hình và mạng xã hội.
Sự kiện MC đọc nhầm tên chức vụ của Phan Văn Giang ở buổi lễ Quân khu 4 sáng ngày 12 tháng 10 năm 2025 đã gây ra khoảnh khắc căng thẳng bất đắc dĩ giữa nghi lễ và thực tế chính trị. Phản ứng “giận tím mặt” của Tô Lâm đã khiến khoảnh khắc này lan truyền như một dấu chấm ngoặc về mức độ nghiêm trọng của lời nói, dù chỉ một từ nhầm trong các sự kiện mang tính nghi thức và quyền lực cao./.
Cam kết táo bạo: GDP bình quân Việt Nam 8.500 USD năm 2030
Ngày 13 tháng 10 năm 2025, trong phiên họp Đại hội đại biểu Đảng bộ Chính Phủ cộng sản Việt Nam lần thứ nhất nhiệm kỳ từ năm 2025 đến năm 2030, Phó Thủ tướng thường trực Nguyễn Hòa Bình chính thức trình bày Báo cáo chính trị với một mục tiêu gây chú ý mạnh: đưa GDP bình quân đầu người lên khoảng 8.500 USD vào năm 2030, cùng tốc độ tăng trưởng kinh tế bình quân tối thiểu 10% mỗi năm trong giai đoạn tới.
Theo báo cáo, năm 2025 ước tính quy mô GDP của Việt Nam sẽ đạt khoảng 510 tỷ USD, đưa nước ta lên thứ 32 toàn cầu về quy mô kinh tế, tăng 5 bậc trong 5 năm gần đây. Bình quan thu nhập mỗi người cũng được dự báo tăng từ 3.552 USD năm 2020 lên hơn 5.000 USD vào cuối năm nay. Nếu đạt mục tiêu đề ra, GDP bình quân đầu người sẽ tăng gấp khoảng 1,7 lần trong khoảng 5 năm tới.
Mục tiêu 8.500 USD cho năm 2030 được đặt trong khung chiến lược lớn: biến Việt Nam thành quốc gia “đang phát triển có công nghiệp hiện đại, thu nhập trung bình cao”, vươn lên vào nhóm 30 nền kinh tế hàng đầu thế giới, đứng thứ 3 trong ASEAN về quy mô GDP. Chính Phủ xác định các động lực tăng trưởng mới là khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số, kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn, đồng thời phải kiểm soát chặt chẽ lạm phát, nợ công, bội chi ngân sách.
Về hạ tầng, Chính Phủ cộng sản Việt Nam đặt ra mục tiêu khởi công và hoàn thành nhiều tuyến cao tốc (5.000 km đường cao tốc đến 2030), tuyến đường ven biển, tuyến đường sắt đô thị tại Hà Nội và Sài Gòn mỗi nơi khoảng 100 km, cùng việc đầu tư các nhà máy điện hạt nhân ở Ninh Thuận trong giai đoạn sau 2030. Cùng với đó là hoàn thiện kết cấu hạ tầng số, trung tâm dữ liệu quốc gia và chuyển đổi số toàn diện trong quản lý nhà nước.
Trong phần báo cáo, Phó Thủ Tướng cũng trình bày kết quả của nhiệm kỳ vừa qua (từ năm 2021 đến năm 2025): thu ngân sách đạt khoảng 9,6 triệu tỷ đồng, vượt mục tiêu đề ra. Kinh tế vĩ mô tương đối ổn định, lạm phát được kiểm soát trong mức cho phép, các cân đối lớn như cân đối xuất nhập khẩu, cán cân thương mại được giữ vững. Tuy nhiên, Chính Phủ cộng sản Việt Nam cũng thừa nhận có tồn tại điểm nghẽn: thể chế pháp luật chưa hoàn thiện kịp thời, giải phóng nguồn lực còn chậm, năng lực dự báo một số địa phương, bộ ngành chưa đáp ứng yêu cầu phát triển.
Để đạt mục tiêu 10% tăng trưởng mỗi năm và GDP bình quân 8.500 USD năm 2030, Chính Phủ xác định một số giải pháp trọng tâm: hoàn thiện thể chế, tháo gỡ các rào cản đầu tư kinh doanh; chuyển đổi mô hình tăng trưởng dựa nhiều vào đổi mới sáng tạo; tăng cường liên kết vùng, phát triển kinh tế tư nhân và thu hút đầu tư FDI chất lượng, có công nghệ cao, gắn chuyển giao công nghệ. Đồng thời, nhiệm vụ kiểm soát rủi ro tài chính công, nâng cao hiệu quả chi ngân sách, chống tham nhũng, tăng cường giám sát cũng được đặt rất cao.
Khi công bố mục tiêu này, dư luận kinh tế – xã hội phản ứng mạnh. Nhiều chuyên gia đánh giá con số 10% tăng trưởng hằng năm là rất tham vọng – trong bối cảnh quốc tế đầy bất ổn, căng thẳng địa chính trị, chuỗi cung ứng biến động – và đặt câu hỏi liệu năng suất lao động, cơ sở hạ tầng, nguồn lực tài chính có theo kịp hay không. Dù đã có nhiều bước tiến trong những năm gần đây, thành quả ấy mới chỉ là nền móng.
Việc Chính Phủ cộng sản Việt Nam đặt chỉ tiêu GDP bình quân 8.500 USD vào năm 2030 không chỉ là con số thống kê, mà là lời cam kết về tầm nhìn phát triển mới, là thách thức với mọi ngành, mọi địa phương và là lời kêu gọi hành động từ tầng cao đến cơ sở. Nhưng để biến cam kết thành hiện thực, không chỉ cần quyết tâm chính trị mà còn cần bản lĩnh thực thi, sáng tạo vượt khó và kiểm soát chặt chẽ các rủi ro bên trong lẫn bên ngoài./.
Vụ lừa đảo nghìn tỷ của TikToker Mr. Pips: 600 người sắp bị khởi tố
Ngày 10 tháng 10 năm 2025, thông tin từ Công an thành phố Hà Nội đã gây chấn động dư luận khi hé lộ kế hoạch khởi tố gần 600 nhân viên sale, nằm trong đường dây lừa đảo đầu tư tài chính xuyên quốc gia do Phó Đức Nam, tức TikToker “Mr. Pips”, cầm đầu. Qua buổi họp báo quý 3 của Bộ Công An cộng sản Việt Nam diễn ra vào ngày 6 tháng 10, cơ quan điều tra cho biết họ đã xác lập đường dây này, hoạt động tinh vi trên nền tảng giao dịch quốc tế MT4, MT5, dưới vỏ bọc công ty tài chính, cam kết lợi nhuận cao ngất ngưỡng, khi rủi ro bằng 0.
Chia sẻ với truyền thông cộng sản Việt Nam, đại tá Nguyễn Đức Long, Phó giám đốc Công an Hà Nội, nhóm của Nam tuyển chọn, đào tạo và sử dụng bộ máy kinh doanh (sale) rầm rộ. Ban đầu, các nhân viên mời chào khách hàng đầu tư vào “sàn quốc tế uy tín”, cho phép người tham gia thắng vài lệnh nhỏ, thậm chí rút vốn để tạo niềm tin. Khi khách đã tin tưởng, hệ thống sẽ nghiêng về hướng lỗ, phải nạp thêm tiền hoặc chịu phí giao dịch tăng cao dưới chỉ dẫn của “chuyên gia kỹ thuật”. Toàn bộ dòng tiền thu được chảy về tài khoản do Nam và đồng phạm kiểm soát.
Trong quá trình mở rộng điều tra, lực lượng chức năng đã làm việc, trích xuất lời khai từ 1.028 cá nhân thuộc bộ phận kinh doanh tại 18 văn phòng giao dịch liên quan. Trong số này, có 870 nhân viên sale, 119 trưởng nhóm, 34 quản lý cấp trung và 5 quản lý văn phòng cấp cao. Đáng chú ý, công an xác định có gần 600 người trong hệ thống có dấu hiệu đồng phạm hoặc giúp sức tích cực cho hành vi lừa đảo, chiếm đoạt tài sản. Dự kiến, khoảng 550 người sẽ bị khởi tố trong thời gian tới.
Hồ sơ tài chính gửi về cơ quan điều tra cho thấy biến động thu nhập “khủng” của nhân viên sale. Mức thu được ghi nhận dao động từ hơn 3,9 triệu đồng đến hơn 6,5 tỷ đồng. Trong hệ thống này, có 520 nhân viên sale được nhận thưởng, trong đó 36 người nhận mức thưởng từ 500 triệu đồng trở lên, minh chứng cho việc nhiều nhân viên không chỉ tham gia mà còn hưởng lợi lớn từ chiến lược lừa đảo.
Về phần Phó Đức Nam, cơ quan điều tra hé lộ rằng y sở hữu khối tài sản đồ sộ, trải rộng nhiều quốc gia như Dubai, Úc, Campuchia, Singapore, Thổ Nhĩ Kỳ. Trong hồ sơ, có thông tin Nam và người thân đứng tên gửi khoảng 1,5 triệu USD tại các ngân hàng ở Singapore, Campuchia và Úc. Đồng thời, Nam sở hữu nhiều bất động sản, xe sang như: Rolls-Royce, Lexus, Range Rover, đặt tại các quốc gia nơi y có hoạt động tài chính, đầu cơ.
Cơ quan cảnh sát điều tra công an thành phố Hà Nội đã phối hợp chặt chẽ với Viện kiểm sát nhân dân và Tòa án để hoàn thiện hồ sơ, đánh giá mức độ trách nhiệm hình sự, vai trò của từng cá nhân liên quan và chuẩn bị truy tố theo đúng trình tự, luật định.
Dư luận hiện đang dồn sự chú ý vào hai vấn đề nóng. Thứ nhất, quy mô khổng lồ của vụ việc, gần 600 người bị xem là đồng phạm đã tạo nên “kỷ lục” trong các vụ khởi tố tập thể. Thứ hai, đường ranh giữa vai trò nhân viên thụ động và đồng phạm tích cực là điểm mổ xẻ: bao nhiêu phần “làm theo chỉ đạo” và bao nhiêu phần chủ động hưởng lợi? Cũng có ý kiến đặt câu hỏi về trách nhiệm quản lý, giám sát của cơ quan tài chính, công ty môi giới, cũng như năng lực phát hiện của các lực lượng cảnh sát kinh tế.
Hiện vụ án vẫn đang trong giai đoạn điều tra mở rộng. Công an Hà Nội cho biết trong thời gian tới sẽ tiếp tục xác minh, củng cố chứng cứ với các cá nhân có liên quan, truy xét dòng tiền, tài khoản trung gian, hợp tác quốc tế nếu cần. Trong khi đó hàng trăm người trong hệ thống sale đang đối mặt viễn cảnh bị khởi tố nếu chứng minh được vai trò trong chuỗi hành vi lừa đảo. Dù vậy, dù nhân viên hay cấp quản lý, nếu bị xác định đồng phạm, họ có thể bị xử lý nặng nề theo quy định của pháp luật hình sự./.
Từ lương tối thiểu đến đủ nuôi hai con, gây xôn xao
Vào cuối tháng 9 năm 2025, đề xuất tăng tuổi nghỉ hưu từ lương tối thiểu sang mức lương đủ nuôi hai con khiến dư luận xôn xao. Cụ thể ngày 25 tháng 9, trong một phiên họp Hội đồng Tiền lương quốc gia Việt Nam, nhiều thành viên đã đưa ra đề xuất chuyển căn cứ tính tuổi nghỉ hưu từ mức lương tối thiểu sang mức lương đủ nuôi hai con nhằm đảm bảo đời sống người lao động khi về hưu. Mục tiêu là tạo bước đột phá trong chính sách an sinh xã hội, tránh tình trạng lương hưu vừa đủ sống mà không có dư.
Theo đề xuất, lương để tính tuổi nghỉ hưu sẽ căn cứ vào mức thu nhập trung bình đảm bảo cho việc nuôi hai con ăn học, sinh hoạt cơ bản, thay vì chỉ xét mức tối thiểu. Việc chuyển đổi này được nhìn nhận là “bước nhảy” mang tính cách mạng so với quy định hiện hành, vốn chỉ dựa vào lương tối thiểu vùng để làm tham chiếu khi điều chỉnh tuổi nghỉ hưu và mức hưởng bảo hiểm. Nếu được chấp thuận, điều này sẽ tác động đến toàn bộ quỹ bảo hiểm xã hội, chi phí ngân sách nhà nước và quyền lợi người lao động.
Luồng ý kiến ủng hộ đề xuất cho rằng đây là cách để “nâng hạng” chế độ hưu trí, bảo đảm rằng người lao động khi về già có mức thu nhập không chỉ để tồn tại mà còn để đảm bảo chất lượng sống cho con cái. Họ dẫn chứng rằng với chi phí học hành, y tế, sinh hoạt hiện nay, lương tối thiểu không đủ để đong đếm nhu cầu thực tế của gia đình có hai con. Do vậy, nếu chính sách mới được áp dụng, người lao động cống hiến cả đời sẽ an tâm hơn và không phải lo “ăn nhờ ở đậu” sau khi rời công việc.
Tuy nhiên, đề xuất này cũng lập tức vấp phải phản ứng mạnh mẽ từ các chuyên gia, cả phía tài chính – ngân sách và người sử dụng lao động. Một số đại diện doanh nghiệp lo ngại rằng chi phí đóng bảo hiểm sẽ tăng rất cao, dẫn đến áp lực tài chính cho doanh nghiệp nhất là loại hình nhỏ và vừa. Họ cảnh báo rằng sẽ có tình trạng doanh nghiệp né đóng, chuyển việc sang hình thức hợp đồng ngắn hạn, hoặc “trả lương net” để tránh chi phí bắt buộc.
Về phía nhà nước, áp lực giải quyết quỹ bảo hiểm có thể bị đẩy lên gánh nặng ngân sách nếu mức lương tham chiếu quá cao so với khả năng chi trả. Cơ quan quản lý cũng phải tính toán lại cân đối giữa thu – chi bảo hiểm, lạm phát và khả năng bền vững lâu dài. Việc thay đổi công thức tính tuổi nghỉ hưu từ lương tối thiểu sang lương đủ nuôi hai con không chỉ là thay đổi chỉ số mà còn là chuyển đổi triết lý an sinh: từ “bảo đảm cái tối thiểu” sang “bảo đảm điều kiện sống có chất lượng”.
Nếu đề xuất này được thông qua trong kỳ họp Quốc hội tới (dự kiến đầu năm 2026), điều đó có nghĩa người lao động đóng bảo hiểm từ năm 2026 trở đi sẽ chịu ảnh hưởng trực tiếp. Nhà quản lý sẽ phải xây dựng lộ trình chuyển đổi, có giai đoạn thử nghiệm, điều chỉnh từng bước để vừa giữ ổn định thị trường lao động, vừa bảo đảm quyền lợi.
Đề xuất chuyển từ lương tối thiểu sang lương đủ nuôi hai con để tính tuổi nghỉ hưu mở ra viễn cảnh cách mạng cho chính sách hưu trí Việt Nam, nhưng cũng chứa đựng rủi ro lớn về tài chính, sự công bằng và gánh nặng cho cả người lao động và doanh nghiệp. “Lương đủ nuôi hai con” là khái niệm mơ hồ, rất khó xác định chung cho cả nước: chi phí nuôi con tại Hà Nội khác rất xa ở những vùng nông thôn hay miền núi. Nếu áp dụng một mức chung, dễ dẫn đến tình trạng bất công vùng này được hưởng, vùng kia bị thiệt.
Thứ hai, việc tăng mức tham chiếu lương kéo theo chi phí đóng bảo hiểm tăng mạnh, đẩy gánh nặng lên doanh nghiệp, đặc biệt các đơn vị nhỏ, vốn đã chật vật với chi phí nhân công. Trong thực tế, doanh nghiệp dễ “né” bằng cách chuyển sang hợp đồng thời vụ, lao động “không chính thức”, làm sai luật để tránh đóng bảo hiểm. Như vậy, chính sách tốt nếu không gắn kiểm soát quản lý sẽ bị lách.
Thứ ba, nguồn lực ngân sách để bù đắp quỹ bảo hiểm nếu mất cân đối là áp lực lớn. Nếu nhà nước phải chi hỗ trợ bổ sung để quỹ hoạt động ổn định, khoản chi ấy có thể lấy từ đầu tư công hoặc các chính sách khác, dễ gây thất thoát, thiếu bền vững. Hơn nữa, biến động kinh tế, tỷ lệ thất nghiệp, lạm phát có thể khiến doanh thu bảo hiểm sụt giảm, dẫn đến khủng hoảng tài chính của quỹ.
Cuối cùng, việc áp dụng một chính sách mạnh mang tính bước nhảy lớn dễ gây sốc cho hệ thống bảo hiểm, làm rối cấu trúc hiện hành. Chính sách tốt nếu triển khai dần, thí điểm ở nhóm ngành ổn định hoặc vùng đô thị có điều kiện trước, kiểm chứng tác động, sau đó mở rộng sẽ an toàn hơn. Việc áp dụng đồng loạt dễ khiến hệ thống bảo hiểm xã hội mất bền vững, người lao động bị “mắc kẹt” nếu doanh nghiệp phá sản hoặc rút lui vì chi phí quá cao./.
CALITODAY (12/10/2025) Trung Quốc hôm Chủ nhật 12/10 cho thấy họ sẽ không nhượng bộ trước đe dọa áp thuế 100% của Tổng thống Donald Trump và kêu gọi Hoa Kỳ giải quyết khác biệt thông qua đàm phán thay vì đe dọa. Trump đáp lại bằng cách cho biết có cách tiếp cận ít đối đầu hơn mà không rút lại các yêu cầu, trong khi Phó Tổng thống Vance dường như cảnh báo Bắc Kinh không nên phản ứng quá mạnh.
“Quan điểm của Trung Quốc là nhất quán,” Bộ Thương mại Trung Quốc cho biết trong một tuyên bố đăng trực tuyến. “Chúng tôi không muốn chiến tranh thuế quan nhưng cũng không sợ chiến tranh thuế quan.”
Đây là bình luận chính thức đầu tiên của Trung Quốc về mối đe dọa của Trump tăng thuế nhập khẩu từ Trung Quốc lên 100% vào ngày 1/11 nhằm đáp trả các hạn chế xuất khẩu đất hiếm mới của Trung Quốc, loại nguyên liệu quan trọng đối với nhiều sản phẩm tiêu dùng và quân sựcủa Hoa Kỳ.
Vài giờ sau, Trump đã sử dụng nền tảng Truth Social của mình để gửi thông điệp tới lãnh đạo Trung Quốc, Tập Cận Bình.
“Đừng lo lắng về Trung Quốc, mọi thứ sẽ ổn cả thôi!” Tổng thống đảng Cộng hòa viết. “Ngài Tập Cận Bình được kính trọng cao vừa có một khoảnh khắc không tốt. Ông ấy không muốn đất nước mình rơi vào suy thoái, và tôi cũng vậy. Hoa Kỳ muốn giúp Trung Quốc, chứ không phải gây hại!!!”
Trump có thể đang để mắt đến thị trường tài chính Mỹ trước thềm tuần kinh doanh mới. Thị trường chứng khoán sẽ mở cửa vào thứ Hai, dù thị trường trái phiếu đóng cửa nhân dịp lễ Columbus Day. Vào thứ Sáu, chỉ số S&P 500 giảm 2,7%, ngày tồi tệ nhất trong khoảng sáu tháng sau khi Trump đe dọa áp thuế.
Cuộc tranh cãi qua lại này đe dọa làm trật bánh một cuộc gặp tiềm năng giữa Trump và Tập Cận Bình và phá vỡ lệnh ngừng chiến trong cuộc chiến thương mại, trong đó các mức thuế mới của cả hai bên từng vượt 100% vào tháng 4.
Phó Tổng thống JD Vance cho biết Trump cam kết bảo vệ sinh kế kinh tế của nước Mỹ đồng thời làm cho quốc gia này tự túc hơn. Ông nói việc Trung Quốc “kiểm soát quá nhiều nguồn cung thiết yếu ở Hoa Kỳ” là định nghĩa của một tình trạng khẩn cấp quốc gia và do đó biện minh cho động thái áp thuế mạnh của Trump.
“Đây sẽ là một điệu nhảy tinh tế và phần lớn phụ thuộc vào phản ứng của Trung Quốc. Nếu họ phản ứng một cách cực kỳ hung hăng, tôi đảm bảo tổng thống Mỹ có nhiều lá bài hơn Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa,” Vance nói trên chương trình “Sunday Morning Futures” của kênh Fox News.
“Nếu họ sẵn sàng hợp lý, Donald Trump luôn sẵn sàng là một nhà đàm phán hợp lý. Chúng ta sẽ tìm hiểu nhiều trong những tuần tới liệu Trung Quốc muốn bắt đầu chiến tranh thương mại với chúng ta hay thực sự muốn hợp lý,” Vance tiếp tục. “Tôi hy vọng họ chọn con đường lý trí. Tổng thống Mỹ sẽ bảo vệ nước Mỹ bất kể.”
Trump đã tăng thuế nhập khẩu từ nhiều đối tác thương mại của Mỹ kể từ khi nhậm chức vào tháng 1/2025, nhằm giành được nhượng bộ. Trung Quốc là một trong số ít quốc gia không chịu nhượng bộ, dựa vào sức mạnh kinh tế của mình.
“Việc thường xuyên dùng mối đe dọa thuế cao không phải là cách đúng để quan hệ với Trung Quốc,” Bộ Thương mại Trung Quốc cho biết trong bài đăng, được trình bày như một loạt câu trả lời từ phát ngôn viên giấu tên trước bốn câu hỏi của các phương tiện truyền thông không xác định.
Tuyên bố kêu gọi giải quyết bất kỳ mối quan ngại nào thông qua đối thoại.
“Nếu phía Mỹ kiên quyết theo cách làm của họ, Trung Quốc sẽ chắc chắn thực hiện các biện pháp tương ứng để bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của mình,” bài đăng viết.
Ngoài thuế 100%, Trump còn đe dọa áp các biện pháp kiểm soát xuất khẩu đối với cái mà ông gọi là “phần mềm quan trọng,” mà không nêu rõ ý nghĩa cụ thể.
Cả hai bên đều cáo buộc bên kia vi phạm tinh thần của lệnh ngừng chiến bằng cách áp các hạn chế thương mại mới.
Trump viết trên mạng xã hội rằng Trung Quốc “đang trở nên rất thù địch” và giữ thế giới làm con tin bằng cách hạn chế tiếp cận đất hiếm và nam châm.
Bài đăng của Bộ Thương mại Trung Quốc nói rằng Mỹ đã áp nhiều hạn chế mới trong vài tuần gần đây, bao gồm mở rộng số lượng công ty Trung Quốc phải chịu kiểm soát xuất khẩu của Mỹ.
Về đất hiếm, Bộ cho biết giấy phép xuất khẩu sẽ được cấp cho các mục đích dân sự hợp pháp, lưu ý rằng các khoáng sản này cũng có ứng dụng quân sự.
Các quy định mới bao gồm yêu cầu các công ty nước ngoài phải được chính phủ Trung Quốc phê duyệt để xuất khẩu các mặt hàng chứa đất hiếm có nguồn gốc từ Trung Quốc, bất kể sản phẩm được sản xuất ở đâu.
Trung Quốc chiếm gần 70% khai thác đất hiếm toàn cầu và kiểm soát khoảng 90% xử lý toàn cầu. Việc tiếp cận nguyên liệu này là điểm tranh cãi chính trong các cuộc đàm phán thương mại giữa Washington và Bắc Kinh.
Các khoáng sản quan trọng này được dùng trong nhiều sản phẩm, từ động cơ máy bay, hệ thống radar, xe điện đến điện tử tiêu dùng như laptop và điện thoại. Kiểm soát xuất khẩu của Trung Quốc đã ảnh hưởng đến các nhà sản xuất châu Âu, các nước khác, cũng như Mỹ.
Tuyên bố của Bộ Thương mại Trung Quốc nói rằng Mỹ cũng bỏ qua mối quan ngại của Trung Quốc khi tiếp tục áp các khoản phí cảng mới đối với tàu Trung Quốc có hiệu lực từ thứ Ba. Trung Quốc hôm thứ Sáu thông báo sẽ áp phí cảng đối với tàu Mỹ để đáp trả.
CALITODAY (12/10/2025): Phó Tổng thống Vance cho biết vào Chủ nhật rằng Thống đốc Illinois JB Pritzker (D) nên “chịu một số hậu quả” sau khi Tổng thống Trump kêu gọi nhà lãnh đạo thẳng thắn này phải bị bỏ tù vì không thực hiện việc bảo vệ thi hành luật di trú liên bang.
Phó Tổng thống Vance phát biểu với các phóng viên sau cuộc gặp với Tổng thống Trump, Lãnh đạo Thiểu số Hạ viện Hakeem Jeffries (D-N.Y.), Lãnh đạo Thiểu số Thượng viện Chuck Schumer (D-N.Y.), Lãnh đạo Đa số John Thune (R-S.D.) và Chủ tịch Hạ viện Mike Johnson (R-La.) tại Tòa Bạch Ốc ở Washington, D.C., vào thứ Hai, ngày 29/9/2025, để thảo luận về việc cấp ngân sách cho chính phủ liên bang sau ngày 30/9.
Trong một cuộc phỏng vấn trên chương trình “This Week” của ABC News, người dẫn George Stephanopoulos nhắc đến lời kêu gọi của Trump về việc bắt Pritzker và nhiều lần hỏi Phó Tổng thống liệu thống đốc đảng Dân chủ này có phạm tội hay không.
“Tôi nghĩ Thống đốc Pritzker chắc chắn đã thất bại trong việc giữ an toàn cho người dân Illinois,” Vance trả lời khi được hỏi lần đầu, đồng thời nhấn mạnh tỷ lệ giết người cao ở Chicago.
“Tại sao ông ấy lại tức giận với Donald Trump vì đang cố gắng bảo vệ người dân Chicago? Ông ấy nên tức giận với những tên tội phạm mà ông ấy đã không ngăn chặn được,” ông nói thêm. “Chúng tôi đang cố gắng giúp ông ấy, và chúng tôi đang cố gắng giúp cư dân của thành phố lớn nhất của ông ấy. Tôi ước gì ông ấy để chúng tôi giúp, vì rõ ràng ông ấy không tự mình làm tốt công việc của mình.”
Stephanopoulos tiếp tục thúc ép Vance trực tiếp về câu hỏi liệu “ông có đồng ý với Tổng thống Trump rằng Thống đốc Pritzker đã phạm tội không.”
Phó Tổng thống né tránh câu hỏi nhưng nói ông nghĩ Pritzker nên chịu hậu quả vì những thất bại bị cáo buộc của mình trong vai trò thống đốc.
“Chà, tôi nghĩ Thống đốc Pritzker đã để rất nhiều người bị giết ở Chicago và các nơi khác, George. Tôi nghĩ điều đó thật đáng hổ thẹn, và tôi nghĩ ông ấy chắc chắn nên chịu một số hậu quả vì có hàng nghìn người Chicago vô tội đã chết vì ông ấy không hoàn thành nhiệm vụ,” Vance nói.
Khi Stephanopoulos hỏi thêm một lần nữa, Vance nói ông nghĩ Pritzker “vi phạm lời thề cơ bản của mình khi nhậm chức” nhưng việc liệu thống đốc có phạm tội hay không sẽ do tòa án quyết định.
“Đây thực sự là câu hỏi có hoặc không,” Stephanopoulos nói. “Ông có tin ông ấy đã phạm tội không?”
“George, ông sẽ tiếp tục hỏi câu này, tôi sẽ tiếp tục nói với ông rằng Thống đốc Pritzker đã không làm tròn nhiệm vụ. Ông ấy nên chịu một số hậu quả,” Vance trả lời.
“Liệu ông ấy có vi phạm pháp luật hay không, cuối cùng tôi sẽ để tòa án quyết định, nhưng tôi chắc chắn nghĩ rằng ông ấy đã vi phạm lời thề cơ bản khi nhậm chức. Điều đó với tôi nghe có vẻ phạm pháp. Tôi sẽ để thẩm phán và bồi thẩm đoàn quyết định xem ông ấy thực sự đã phạm tội hay chưa.”
Pritzker, người xuất hiện tiếp theo trên chương trình ABC News, phản hồi phỏng vấn bằng cách nói rằng chính quyền Trump “bịa chuyện để nhắm vào người khác.”
“Chà, các bạn vừa nghe một làn sóng dối trá từ Phó Tổng thống Hoa Kỳ. Điều này khá sốc, và các bạn nghe đi nghe lại việc ông ấy chỉ bịa chuyện trên truyền hình quốc gia với các bạn,” Pritzker nói.
“Các bạn biết không, có lý do vì sao thẩm phán ở tòa liên bang nói rằng chính quyền này thiếu uy tín và tại sao ngay cả chủ tịch Ủy ban giải Nobel cũng nói chính quyền này thiếu liêm chính. Chính quyền này, do một người từng bị kết án 34 lần dẫn dắt, đang đe dọa bỏ tù những người là đối thủ chính trị của họ,” ông tiếp tục.
Pritzker nói ông sẽ tiếp tục đứng lên vì người dân trong tiểu bang của mình.
“Họ đang bịa chuyện để nhắm vào người khác. Chúng ta đang chứng kiến điều đó ngày qua ngày. Và việc ông ấy đe dọa tôi, tôi không sợ. Tôi sẽ đứng lên vì người dân tiểu bang của mình. Và tất cả chúng ta phải đứng cùng nhau vì thực sự có những hành động vi hiến từ chính quyền này, nhắm vào các tiểu bang và người dân Hoa Kỳ, và tất cả chúng ta, cả Dân chủ và Cộng hòa, cần lên tiếng về điều đó.”
CALITODAY (12/10/2025): Hôm nay một thông báo cùa Phong trào “NO KING DAY” (Ngày Không Vua) cho hay sẽ có đợt biểu tình rầm rộ khắp Hoa Kỳ vào ngày 18/10/2025 để chống Trump vì vi phạm hiến pháp, độc tài, làm hại đất nước và nền dân chủ Mỹ.
Người biểu tình sẽ lại xuống đường trong “Ngày Không Có Vua” (No Kings Day), một chuỗi các cuộc biểu tình trên toàn quốc chống chính quyền Trump, vào ngày 18/10.
Mặc dù các cuộc biểu tình chống Tổng thống Trump không phải là điều hiếm kể từ nhiệm kỳ đầu tiên của ông, Ngày Không Có Vua lần đầu được tổ chức vào ngày 14/6. Các cuộc tụ tập này được tổ chức nhằm phản ứng với buổi diễu binh kỷ niệm 250 năm thành lập Quân đội Hoa Kỳ tại Washington, D.C., trùng với sinh nhật lần thứ 79 của ông Trump.
Trên toàn nước Mỹ, 2.000 cuộc biểu tình No Kings được lên kế hoạch vào thứ Bảy tới, theo thông báo từ dự án Indivisible. Các cuộc biểu tình được tổ chức tại các thành phố lớn như Los Angeles, Boston, Washington, Chicago, Atlanta, New Orleans, Kansas City (Missouri) và Bozeman (Montana). Các cuộc biểu tình cũng sẽ diễn ra tại Canada và xa xuống phía Nam đến Madrid, một thị trấn ở Mexico.
“Vào ngày 18/10, hàng triệu người chúng ta sẽ lại đứng lên để cho thế giới thấy: Mỹ không có vua, quyền lực thuộc về người dân,” thông điệp chính trên trang web No Kings viết.
Cuộc biểu tình ở Washington sẽ diễn ra trước tòa nhà Quốc hội Hoa Kỳ và dự kiến thu hút hàng nghìn người tham gia.
Ngoài các công dân cảm thấy bức xúc với chính quyền hiện tại, Liên đoàn Công chức Chính phủ Mỹ (AFGE) cũng kêu gọi các thành viên là nhân viên liên bang tham gia biểu tình.
“Phong trào biểu tình trở nên cấp bách hơn với việc chính phủ đóng cửa bắt đầu từ ngày 1/10,” AFGE tuyên bố vào ngày 6/10. “Việc đóng cửa chính phủ là một bước nắm quyền độc đoán khác của chính quyền này, vốn đã đe dọa sa thải hàng loạt công chức bị nghỉ việc tạm thời như một phần trong nỗ lực làm suy yếu các chương trình và dịch vụ liên bang mà chính quyền cho là không phù hợp.”
AFGE đại diện cho hơn 820.000 công nhân trong gần như mọi cơ quan liên bang và trong chính phủ, với hơn 900 công đoàn địa phương, theo thông tin trên trang web của tổ chức.
Chủ tịch Hạ viện Mike Johnson (R-La.) chỉ trích các cuộc biểu tình No Kings Day trong một cuộc phỏng vấn trên Fox News hôm thứ Sáu, khi ông nói rằng ông “rất kiên nhẫn, nhưng tôi đã hết chịu nổi những người này.”
“Lý thuyết hiện tại của chúng tôi là họ có một cuộc mít-tinh ‘Ghét nước Mỹ’ dự kiến vào ngày 18/10 tại National Mall,” Johnson nói. “Tất cả đều là những người ủng hộ Hamas và các thành viên antifa, họ đều sẽ xuất hiện.”
Vào thứ Năm, diễn viên Robert De Niro kêu gọi người Mỹ tham gia Ngày Không Có Vua sắp tới, nhắc lại Cách mạng Mỹ như là “No Kings nguyên bản.”
“Chúng ta đã có hai thế kỷ rưỡi nền dân chủ kể từ đó, đôi khi đầy thách thức, đôi khi lộn xộn, nhưng luôn thiết yếu,” De Niro nói trong một video được chia sẻ trên Instagram của Indivisible. “Chúng ta đã chiến đấu trong hai cuộc chiến tranh thế giới để bảo vệ nó. Bây giờ chúng ta có một vị vua tự xưng muốn tước đoạt nó, vua Donald I. Đ… chết tiệt hắn!”
Ngày No Kings đầu tiên đáng chú ý là không diễn ra biểu tình tại Washington.
“Thay vì để buổi diễu hành sinh nhật này trở thành trung tâm, chúng tôi sẽ biến các hành động diễn ra ở những nơi khác thành câu chuyện về nước Mỹ trong ngày hôm đó: người dân tụ họp tại các cộng đồng trên toàn quốc để từ chối chính trị độc tài và tham nhũng,” các nhà tổ chức từng tuyên bố.
Thay vào đó, các nhà tổ chức khuyến khích người biểu tình ở khu vực D.C. tham gia cuộc diễu hành chính tại Philadelphia hoặc các cuộc biểu tình địa phương tại Virginia hoặc Maryland.
CALITODAY (12/10/2025): Thượng Nghị sĩ John Fetterman (Đảng Dân chủ – Pennsylvania) cho biết hôm Chủ nhật 12/10 rằng việc chính phủ đóng cửa đã khiến ông cảm thấy “rất cô lập.”
Fetterman là một trong ba thành viên thuộc phe Dân chủ tại Thượng viện đã bỏ phiếu ủng hộ đề xuất do Đảng Cộng hòa đưa ra nhằm tài trợ cho chính phủ đến ngày 21 tháng 11, cùng với Thượng Nghị sĩ Catherine Cortez Masto (Nevada) và Angus King (Maine) — một Thượng Nghị sĩ độc lập liên kết với phe Dân chủ.
“Thực lòng mà nói, với tôi thì điều này rất cô lập,” Fetterman nói với Maria Bartiromo của Fox News trong chương trình Sunday Morning Futures. Vị Thượng Nghị sĩ nhiệm kỳ đầu này so sánh tình huống hiện tại với việc ông kiên định ủng hộ Israel, điều đã khiến ông bất đồng với cánh cấp tiến trong đảng của mình.
Vào thứ Năm, các Thượng Nghị sĩ đã rời Washington mà không đạt được thỏa thuận nào để chấm dứt tình trạng chính phủ đóng cửa, vốn bắt đầu từ ngày 1 tháng 10 và hiện đã gần hai tuần. Thượng viện sẽ nghỉ làm vào thứ Hai do kỳ nghỉ liên bang và quay lại làm việc vào thứ Ba.
Đề xuất do Đảng Cộng hòa hậu thuẫn — đã được Hạ viện thông qua vào ngày 19 tháng 9 — được Chủ tịch Hạ viện Mike Johnson (Cộng hòa – Louisiana) gọi là “sạch sẽ”. Tuy nhiên, phần lớn các Thượng Nghị sĩ Dân chủ đã bỏ phiếu phản đối, với lý do họ muốn bổ sung điều khoản gia hạn vĩnh viễn các khoản trợ cấp theo Đạo luật Chăm sóc Sức khỏe Giá cả phải chăng (Affordable Care Act).
Chủ tịch Hạ viện Johnson và Lãnh đạo Thiểu số Jeffries đều giữ lập trường cứng rắn trong ngày thứ 10 của tình trạng chính phủ đóng cửa.
Tuy nhiên, Fetterman cho biết ông sẽ không bao giờ bỏ phiếu để chính phủ đóng cửa, và vào ngày 30 tháng 9, ông đã nói rằng việc này sẽ chỉ có lợi cho Tổng thống Trump. Văn phòng Quản lý và Ngân sách Tòa Bạch Ốc (OMB) hôm thứ Sáu đã bắt đầu cho nghỉ việc “một số lượng đáng kể” nhân viên liên bang.
Fetterman nói thêm hôm Chủ nhật rằng “bất kể cơ sở cử tri có muốn gì,” ông vẫn sẽ tiếp tục bỏ phiếu để tài trợ cho chính phủ.
“Lập trường của tôi là hợp lý, vì tôi không chỉ đơn thuần đi theo đường lối đảng, mà tôi sẽ suy nghĩ độc lập — ‘Này, điều này quan trọng.’ Và tôi tin rằng điều đó là đúng,” ông nói.
CALITODAY (12/10/2025): Thống đốc California Gavin Newsom sẽ hết nhiệm kỳ và ông có vẻ như đang chuẩn bị cho việc tranh cử Tổng Thống Hoa Kỳ năm 2028.
Người đang đại diện cho đảng Dân chủ California để ra tranh cử chức Thống Đốc sắp tới là cựu Dân biểu Katie Porter (Dân chủ – California); nhưng bà đang đối mặt với làn sóng chỉ trích dữ dội trong cuộc đua vào chức Thống đốc California, sau khi nhiều đoạn video về hành vi của bà được tung ra trong tuần này.
Các đối thủ và nhiều thành viên Đảng Dân chủ đã lên tiếng phê phán Porter sau khi bà bỏ dở một cuộc phỏng vấn vì khó chịu với câu hỏi của phóng viên.
Ngay sau đó, Politico công bố một đoạn video khác quay năm 2021, cho thấy Porter mắng nhân viên vì đi vào khung hình khi bà đang ghi hình với Bộ trưởng Năng lượng Jennifer Granholm (Dân chủ) — khiến làn sóng chỉ trích càng dâng cao.
Dù cuộc bầu cử sơ bộ của California còn vài tháng nữa mới diễn ra, những sự việc này có nguy cơ làm chững lại đà tiến của Porter, người hiện đang dẫn đầu trong một số khảo sát sơ bộ trong cuộc đua kế nhiệm Thống đốc Gavin Newsom (Dân chủ).
“Cử tri có thể rất bao dung, nhưng chỉ khi ứng viên thừa nhận lỗi lầm, nói rằng họ đã có một khoảnh khắc tồi tệ và xin lỗi – khi đó họ thường được tha thứ,” chiến lược gia Dân chủ kỳ cựu Darry Sragow nhận định.
Cuộc phỏng vấn gây tranh cãi
Trong chương trình CBS News California Investigates phát sóng tuần này, Porter được hỏi bà sẽ nói gì với khoảng 40% cử tri California đã bầu cho ông Trump – nhóm mà bà cần chinh phục để giành chiến thắng.
Porter đáp lại phóng viên Julie Watts:
“Tôi cần họ để thắng à, thưa bà?”
Watts hỏi lại: “Trừ khi bà nghĩ mình có thể giành được 60% số phiếu? Bà nghĩ tất cả những người không bầu cho Trump sẽ bầu cho bà sao?”
Porter trả lời: “Trong tổng tuyển cử, nếu chỉ còn tôi và một ứng viên Cộng hòa, tôi tin rằng mình sẽ giành được những người không bầu cho Trump.”
Khi bị hỏi về khả năng đối đầu với một ứng viên Dân chủ khác, Porter nói bà “không định để điều đó xảy ra”, nhấn mạnh rằng bà có độ nhận diện tên tuổi cao và từng thắng ở khu vực bầu cử dao động giữa hai đảng.
Tuy nhiên, Porter bắt đầu tỏ ra bực bội khi phóng viên nhắc lại rằng bà từng nói không cần phiếu của cử tri Trump để thắng cử thống đốc. Cuối cùng, Porter ra dấu muốn kết thúc phỏng vấn.
Người phát ngôn chiến dịch cho biết Porter vẫn tiếp tục trả lời thêm 20 phút sau đó, và phóng viên Watts cũng xác nhận điều này.
Video cũ bị lộ
Không lâu sau, Politico tung ra đoạn video quay năm 2021, khi Porter đang ghi hình cùng Bộ trưởng Granholm. Trong video, Porter nói với một nhân viên bước vào khung hình:
“Ra khỏi cái khung chết tiệt của tôi đi.”
Khi nhân viên này cố gắng chỉnh lại nội dung Porter vừa nói, bà đáp:
“Cô cũng đã chen vào khung hình trước đó rồi. Tránh ra đi.”
Làn sóng chỉ trích và bênh vực
Nhiều đối thủ tranh cử của Porter đã nhân cơ hội này chỉ trích hành vi của bà, thậm chí một số người kêu gọi bà rút khỏi cuộc đua. Trên mạng xã hội, một số đảng viên Dân chủ cho rằng Porter hành xử thiếu chuyên nghiệp, trong khi những người ủng hộ bà – bao gồm đồng chủ tịch Teamsters California và chủ tịch Liên đoàn Lao động California – đã lên tiếng bênh vực.
Porter phản hồi trong một tuyên bố về video năm 2021:
“Không có gì bí mật khi tôi luôn đặt tiêu chuẩn cao cho bản thân và nhân viên, đặc biệt là khi tôi còn ở Quốc hội. Tôi đang cố gắng thể hiện sự biết ơn nhiều hơn với đội ngũ của mình.”
Vị thế hiện tại của Porter
Các khảo sát trước tháng 6/2026 cho thấy Porter là ứng viên dẫn đầu ban đầu. Khảo sát của Emerson College (tháng 8) cho thấy Porter được 18%, theo sau là Steve Hilton (Cộng hòa) với 12%. Khảo sát của Viện Nghiên cứu Chính phủ Berkeley cũng xếp Porter đầu tiên với 17%, kế đến là Chad Bianco (Cộng hòa) – 10%, và Xavier Becerra (Dân chủ) – 9%.
Tuy vậy, một số chiến lược gia Dân chủ nhận định đây là “một hình ảnh xấu” đối với Porter.
“Ấn tượng đầu tiên của tôi khi xem video CBS là ‘Trời ạ, sao lại căng thẳng vậy cho một cuộc phỏng vấn bình thường như thế?’ Việc bà ấy phản ứng mạnh và làm hỏng không khí thật đáng ngạc nhiên,” – chiến lược gia Dân chủ Doug Herman ở Los Angeles nói.
Chiến dịch của Porter thì không tỏ ra lo lắng, cho rằng bà là người đấu tranh mạnh mẽ, điều mà cử tri đang cần:
“Người dân California muốn một thống đốc mà họ tin tưởng có thể chiến đấu vì họ trước Trump,” người phát ngôn Peter Opitz tuyên bố. “Cử tri biết từ công việc của bà ấy ở Washington rằng Katie không ngại vạch trần những điều vô lý — và đó là lý do tại sao mọi khảo sát đều cho thấy bà dẫn đầu vững chắc.”
Một “vấn đề bị thổi phồng”?
Một số nhà chiến lược khác cho rằng hành vi của Porter tuy không hay nhưng không phải hiếm trong môi trường chính trị căng thẳng.
“Đây chỉ là một vấn đề được thổi phồng,” chiến lược gia Dân chủ Jim Ross – người từng giúp Newsom trở thành Thị trưởng San Francisco – nhận xét. “Khi bạn là người dẫn đầu, ai cũng muốn hạ bệ bạn. Đó là chuyện thường.”
Elizabeth Ashford, từng cố vấn cho Kamala Harris, Jerry Brown và Arnold Schwarzenegger, nói rằng cuộc đua vẫn đang định hình và yếu tố đáng lo duy nhất là nếu nhà tài trợ rút lui sau vụ việc.
“Theo một số tiêu chuẩn, đây có thể là yếu tố loại bỏ. Nhưng theo cách nhìn khác, nhiều người lại có thể nghĩ: ‘Ồ, thật là một người phụ nữ mạnh mẽ đấy,’” Ashford nói.
