Quân đội Ukraine đang thăm dò hệ thống phòng thủ của Nga khi mùa xuân nhường chỗ cho mùa hè giao tranh thứ hai, và lực lượng của Kiev đang đối mặt với một kẻ thù đã phạm sai lầm và chịu thất bại trong cuộc chiến kéo dài 15 tháng. Nhưng các nhà phân tích nói rằng Moscow cũng đã học được từ những sai lầm ngớ ngẩn đó và cải thiện vũ khí cũng như kỹ năng của mình.
Nga đã xây dựng hệ thống phòng thủ kiên cố dọc theo chiến tuyến dài 1.000 km (600 dặm), cải tiến vũ khí điện tử để giảm lợi thế của Ukraine trong máy bay không người lái chiến đấu và biến những quả bom hạng nặng từ kho vũ khí khổng lồ thời Chiến tranh Lạnh của nước này thành đạn bay dẫn đường chính xác có khả năng tấn công các mục tiêu mà không gây nguy hiểm cho các máy bay chiến đấu của mình.
Chiến thuật thay đổi của Nga cùng với việc tăng quân số và cải tiến vũ khí có thể khiến Ukraine gặp khó khăn trong việc giành được bất kỳ chiến thắng quyết định nhanh chóng nào, có nguy cơ biến nó thành một trận chiến tiêu hao kéo dài.
Chủ tịch Hội đồng Tham mưu trưởng Liên quân Hoa Kỳ, Tướng Mark Milley, cho biết trong một cuộc phỏng vấn với hãng tin AP hôm thứ Ba rằng mặc dù quân đội Ukraine đã chuẩn bị kỹ lưỡng, nhưng theo thời gian, “đây sẽ là một cuộc chiến qua lại trong một khoảng thời gian đáng kể.”
Hầu hết sự chú ý vào tuần trước tập trung vào lũ lụt thảm khốc ở miền nam Ukraine do đập Kakhovka bị phá hủy mà cả hai bên đều đổ lỗi cho nhau.
Tuy nhiên, cùng lúc đó, quân đội Ukraine đã tiến hành một loạt cuộc tấn công ở một số khu vực của mặt trận mà cho đến nay chỉ đạt được những lợi ích nhỏ trước hệ thống phòng thủ nhiều lớp của Nga.
Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskyy hôm thứ Bảy cho biết các hành động phản công và phòng thủ đang được tiến hành chống lại các lực lượng Nga, khẳng định rằng các chỉ huy của ông đang có suy nghĩ “tích cực” về thành công của nó. Chính quyền Ukraine đã ngừng tuyên bố bắt đầu một cuộc phản công toàn diện.
Trước đó một ngày, Tổng thống Nga Vladimir Putin nói rằng nó đã bắt đầu, nhưng Ukraine đã không đạt được bất kỳ bước tiến nào và chịu tổn thất “đáng kể“.
Sir Richard Barrons, một vị tướng đã nghỉ hưu, người đứng đầu Bộ Tư lệnh Lực lượng Liên hợp Vương quốc Anh, cho biết quân đội Nga đã xây dựng các tuyến phòng thủ “sách giáo khoa” và điều chỉnh chiến thuật sau cuộc rút lui vội vã khỏi các khu vực rộng lớn ở Kharkiv và Kherson vào mùa thu năm ngoái dưới sức nặng của một cuộc tấn công.
Ông chỉ ra khả năng của Nga đã được cải thiện trong cả việc chống lại và sử dụng máy bay không người lái, đồng thời lưu ý rằng Moscow đã học cách giữ các tài sản quan trọng như trụ sở chỉ huy và bãi chứa đạn ngoài tầm bắn của pháo binh.
Ông nói rằng: “Và họ đã cải thiện cách họ có thể bắn vào pháo binh và xe tăng của Ukraine khi họ phát hiện ra chúng.” Vì vậy, nếu bạn cộng tất cả những điều đó lại với nhau, mọi người đều biết đây sẽ là một cuộc chiến khó khăn hơn so với Kherson hay Kharkiv vào mùa thu năm ngoái.
Ông nói, Nga đã triển khai thêm quân đội để bảo vệ chiến tuyến dài, mặc dù nhiều người trong số họ có thể được huấn luyện kém.
Khi bắt đầu chiến tranh, các đoàn xe quân sự của Nga kéo dài hàng dặm để trở thành miếng mồi ngon dễ dàng cho pháo binh và máy bay không người lái của Ukraine trong nỗ lực thất bại nhằm chiếm Kiev, điều được coi là một sai lầm lớn.
Các tên lửa của Ukraine sau đó đã đánh chìm tàu tuần dương Moskva của Nga, soái hạm của Hạm đội Biển Đen, giáng một đòn mạnh vào lòng kiêu hãnh của Mátxcơva; Tên lửa của Kiev bắn dồn dập các kho đạn dược và sở chỉ huy của Nga; và lực lượng Kremlin vội vàng rút lui khỏi các khu vực rộng lớn ở phía đông và phía nam vào mùa thu.
Bất chấp những thất bại đó, Nga đã đào sâu để bảo vệ phần lớn lãnh thổ Ukraine mà họ đã chiếm được sớm trong cuộc xâm lược. Tháng trước, họ tuyên bố kiểm soát thành phố Bakhmut phía đông sau trận chiến dài nhất và đẫm máu nhất trong cuộc chiến.
Những điểm yếu cơ bản của Nga vẫn còn.
Quân đội Nga tiếp tục sa sút tinh thần, thiếu đạn dược và sự phối hợp giữa các đơn vị vẫn còn kém. Đấu đá nội bộ ác liệt đã nổ ra giữa giới quân sự và nhà thầu quân sự tư nhân Wagner, công ty đã điều hàng chục nghìn lính đánh thuê đến chiến trường để dẫn đầu cuộc chiến giành Bakhmut.
Một yếu tố chính vẫn đang hạn chế khả năng của Nga là quyết định không cho lực lượng không quân tiến sâu vào Ukraine sau khi chịu tổn thất nặng nề trong giai đoạn đầu của cuộc chiến. Nỗ lực đánh bật hệ thống phòng không của Ukraine đã thất bại. Nhờ được cung cấp vũ khí phương Tây, Ukraine giờ đây trở thành một thách thức thậm chí còn ghê gớm hơn đối với máy bay Nga.
Barrons nhấn mạnh điều cần thiết đối với các nhà lãnh đạo quân sự ở Kiev là tiếp tục ngăn chặn các máy bay chiến đấu của đối thủ để “cuộc phản công không diễn ra vào thời điểm lực lượng không quân Nga đột nhiên tìm thấy khả năng và lòng can đảm của mình và tung hoành… khắp Ukraine”.
Nhà phân tích quân sự Ukraine Oleh Zhdanov lưu ý rằng Moscow đã duy trì lợi thế về quân số và vũ khí, bất chấp mọi điểm yếu.
Zhdanov cho biết, trong khi Nga ngày càng khai thác kho vũ khí thời Chiến tranh Lạnh của mình, triển khai các xe tăng từ những năm 1950 để bổ sung cho những tổn thất lớn ban đầu, thì những vũ khí cũ như vậy vẫn có thể hoạt động tốt.
Ông thừa nhận thành công của Nga trong việc tấn công các kho quân sự của Ukraine, dựa vào các đặc vụ và cộng tác viên của Moscow, nhưng cho biết những tổn thất như vậy là “có thể chấp nhận được”. Ông cũng cho biết người Nga ngày càng sử dụng máy bay không người lái và chiến tranh điện tử cải tiến để gây nhiễu những người Ukraine.
Ông Zhdanov cho biết Nga đã ngừng sử dụng các nhóm chiến thuật cấp tiểu đoàn mà họ khai triển sớm trong chiến tranh và chuyển sang các đơn vị nhỏ hơn.
Ông nói, mặc dù lực lượng không quân Nga hoạt động với số lượng tương đối nhỏ, nhưng họ đã hiện đại hóa kho bom của mình để biến chúng thành vũ khí lượn đã được chứng minh là hiệu quả. Những quả bom nặng 500 kg (1.100 pound) được điều chỉnh bằng mô-đun GPS có thể gây sát thương lớn.
“Liên Xô đã sản xuất những quả bom đó với số lượng không thể đếm xuể,” Zhdanov nói, đồng thời cho biết thêm rằng người Nga thả tới 50 quả mỗi ngày để “tạo hiệu ứng tâm lý lớn”.
Một quả bom như vậy vô tình được thả xuống thành phố Belgorod của Nga gần biên giới với Ukraine hồi tháng 4 đã tạo ra một miệng hố khổng lồ và làm một người bị thương nhẹ.
Các blogger quân sự Nga ca ngợi sức mạnh của bom lượn và khả năng tấn công mục tiêu cách xa tới 70 km (hơn 43 dặm). Một cựu phi công quân sự cho biết trên blog của mình rằng công việc đang được tiến hành để biến những quả bom nặng 1.500 kg (3.300 pound) thành đạn bay.
Những chuyển đổi này cho phép lực lượng không quân Nga tăng cường các cuộc tấn công vào lực lượng Ukraine mà không gây nguy hiểm cho các máy bay chiến đấu của họ.
Báo cáo cho biết các kỹ sư Nga đã thể hiện năng lực trong việc xây dựng các công sự dã chiến và các chướng ngại vật phức tạp dọc theo chiến tuyến, bao gồm các chiến hào và hầm chỉ huy được gia cố bằng bê tông, hệ thống dây điện vướng víu, mương, nhím chống tăng hoặc “răng rồng” và các bãi mìn phức tạp.
Những cải tiến khác của Nga được ghi nhận trong báo cáo bao gồm khả năng ngụy trang nhiệt tốt hơn cho xe tăng; triển khai pháo nhanh hơn vào nhiều vị trí, bao gồm tích hợp với máy bay không người lái để tránh tổn thất; và tấn công pháo binh Ukraine bằng đạn dược lảng vảng – máy bay không người lái bay lơ lửng cho đến khi chúng chiếm được mục tiêu.
Các hệ thống tác chiến điện tử cải tiến của Nga đã phá hủy khoảng 10.000 máy bay không người lái của Ukraine mỗi tháng, trong khi chúng cũng có thể chặn và giải mã các thông tin liên lạc chiến thuật của Ukraine trong thời gian thực.
Họ cũng đã học cách đánh chặn các tên lửa dẫn đường bằng GPS được bắn từ các bệ phóng do phương Tây cung cấp như HIMARS do Mỹ sản xuất, khiến người Nga bối rối và gây ra thiệt hại lớn.
Việt Linh (Theo Common Dreams)