Moscow bị cáo buộc bắt cóc hàng chục ngàn trẻ em Ukraine. Thế giới đang tìm hiểu những gì đã xảy ra với những đứa trẻ bị bắt từ một trại trẻ mồ côi ở Kherson.
Một đoạn video cho thấy những đứa trẻ Ukraine được đưa ra khỏi trại trẻ mồ côi ở Kherson – Người Nga nói rằng họ đã “cứu” những đứa trẻ, nhưng Ukraine hiện đã đưa ra cáo buộc tội ác chiến tranh về cái mà họ gọi là bắt cóc. Các quan chức Nga nói rằng những đứa trẻ vẫn đang ở trong lãnh thổ do Nga chiếm đóng và người Ukraine đang cố gắng đưa chúng trở lại trước khi chúng biến mất mãi mãi.
Các cảnh này là một phần của video dài 2 phút mà Kastyukevich đăng trên ứng dụng nhắn tin Telegram cho thấy các quan chức Nga và các đồng minh địa phương của họ đưa trẻ nhỏ ra khỏi Nhà trẻ em khu vực ở Kherson vào cuối tháng 10, vài tuần trước khi nó được lực lượng Ukraine giải phóng.
Theo Kiev, đoạn video là bằng chứng trong một vụ kiện ngày càng tăng chống lại Điện Kremlin vì cáo buộc tội ác chiến tranh ở Ukraine. Nước này cáo buộc Moscow bắt cóc hàng chục ngàn trẻ em của họ và chuyển chúng đến Nga với mục đích tước bỏ bản sắc dân tộc của chúng, một tội ác mà các quan chức Ukraine gọi là một hình thức diệt chủng. Nga phủ nhận các cáo buộc về tội ác chiến tranh và cho biết họ đã sơ tán gần 2 triệu dân thường, trong đó có hàng trăm ngàn trẻ em, khỏi những khu vực mà họ cho là nguy hiểm của Ukraine.
Trong phần chú thích cho video, Kastyukevich cho biết bọn trẻ đã được “sơ tán” và chuyển đến Bán đảo Crimea gần đó, bị Nga chiếm đóng từ năm 2014. Cùng lúc đó, Nga đang cố gắng di tản hàng ngàn cư dân khỏi Kherson trước nguy cơ bùng phát dịch bệnh.
Các quan chức Ukraine ở Kherson ngay lập tức gọi đó là một vụ “bắt cóc”.
Có rất ít thông tin về những gì đã xảy ra với bọn trẻ, nhưng các quan chức cấp cao của Nga nói rằng chúng vẫn đang ở Crimea. Họ nói rằng không có ai đến tìm kiếm chúng.
Người Ukraine phản đối điều này, nói rằng họ đang làm việc để đưa 48 đứa trẻ về nhà, nhưng sợ rằng chúng có thể bị đem sang Nga.
Vào thứ Sáu, Ukraine đã chính thức buộc tội Kastyukevich, người đã chia sẻ video sơ tán trẻ em, cũng như một cựu nhân viên tại trại trẻ mồ côi và một quan chức trong khu vực, cáo buộc họ chuyển giao trái phép và trục xuất trẻ em khỏi cơ sở.
Những đứa trẻ ở Nhà Thiếu nhi Khu vực Kherson không phải là những đứa trẻ duy nhất biến mất.
Ukraine cho biết họ đã ghi nhận gần 20.000 trường hợp trẻ em bị trục xuất hoặc bị cưỡng bức chuyển đến. Nhưng con số đó có thể lên tới 300.000, theo cố vấn về quyền trẻ em của tổng thống Ukraine, Daria Herasymchuk.
Trong một động thái chưa từng có chống lại nhà lãnh đạo của một quốc gia thành viên thường trực của Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc , Tòa án Hình sự Quốc tế (ICC) đã ban hành lệnh bắt giữ Putin và đại diện của ông Putin, Maria Lvova-Belova, vào tháng Ba. Các công tố viên tại tòa án tội phạm chiến tranh có trụ sở tại Hague đã cáo buộc họ “trục xuất và chuyển giao trái phép trẻ em Ukraine” từ các khu vực bị chiếm đóng của Ukraine sang Nga, bao gồm cả “việc trục xuất ít nhất hàng trăm trẻ em bị bắt từ các trại trẻ mồ côi và nhà chăm sóc trẻ em”.
Moscow đã bác bỏ các cáo buộc rằng họ trục xuất bất hợp pháp trẻ em Ukraine, và các quan chức Nga đã đưa ra những trường hợp mà họ nói rằng họ đã giải cứu trẻ em khỏi các cuộc giao tranh tích cực. Tháng trước, Putin nói rằng các lực lượng của ông đã di chuyển hợp pháp “toàn bộ trại trẻ mồ côi”, cứu sống trẻ em và Moscow chưa bao giờ phản đối việc đoàn tụ trẻ em Ukraine với gia đình.
Lvova-Belova, người đã nói trong nhiều bài đăng trên Telegram rằng cô ấy hiện là cha mẹ nuôi của một đứa trẻ đến từ Mariupol, một thành phố bị tàn phá bởi chiến tranh của Nga, đã phải hứng chịu sự giám sát của quốc tế. Theo nhiều cách, cô ấy đã trở thành gương mặt đại diện cho một loại tội phạm chiến tranh mới.
Các nguồn cấp dữ liệu trên mạng xã hội của cô ấy tràn ngập các video quay cảnh các gia đình nuôi dưỡng người Nga chào đón những đứa trẻ mồ côi Ukraine, những người mà cô ấy đã đích thân giao bóng bay và đồ chơi trên khắp đất nước.
Lvova-Belova cho biết cô đã đến thăm những đứa trẻ từ Nhà Thiếu nhi Khu vực Kherson tại một ngôi nhà ở Crimea ngay sau khi chúng bị đưa khỏi Ukraine và hứa sẽ tìm người thân của chúng.
Cô ấy đã không trả lời yêu cầu đến thăm những đứa trẻ ở Crimea, nhưng đã nói rằng văn phòng của cô ấy đang tích cực tìm kiếm người thân của chúng ở Ukraine. Cô ấy nói rằng những đứa trẻ sẽ không được đưa vào chăm sóc nuôi dưỡng hoặc làm con nuôi cho đến khi cuộc tìm kiếm đó kết thúc.
Các quan chức Ukraine đang xem xét vụ việc đã bác bỏ tuyên bố của cô ấy rằng không ai tìm kiếm những đứa trẻ mất tích.
Mykola Kuleba, Giám đốc điều hành của Save Ukraine, một tổ chức phi chính phủ hàng đầu giúp đỡ những đứa trẻ Ukraine bị trục xuất trở về nhà, cho biết tổ chức này đã xác định được những đứa trẻ bị bắt từ trại trẻ mồ côi Kherson và đang xem xét vụ việc.
Thách thức với một trường hợp liên quan đến trẻ nhỏ như vậy là chúng trở nên khó theo dõi sau khi được chuyển đến lãnh thổ do Nga chiếm đóng hoặc vào chính Nga. Kuleba cho biết khoảng thời gian để đưa họ trở lại Ukraine đang giảm đi mỗi ngày vì nhiều người thậm chí còn không biết tên của chính mình.
Sau khi ICC ban hành lệnh bắt giữ Putin và Lvova-Belova – một phần để ngăn chặn “tội phạm thêm” – Kuleba cho biết việc đoàn tụ trẻ em với gia đình thậm chí còn trở nên khó khăn hơn.
Lyudmyla Afanasieva là cựu nhân viên của trại trẻ mồ côi Kherson và đã chăm sóc những đứa trẻ khi chúng ở dưới tầng hầm của một nhà thờ mà mục sư đã che chở cho chúng trong những trận giao tranh ác liệt.
Những đứa trẻ mà Afanasieva cho biết cô nhận ra từ video do Kastyukevich chia sẻ, đã bị “bắt cóc”.
“Đây là những đứa con của chúng tôi,” cô nói trong một cuộc phỏng vấn qua điện thoại.
Afanasieva cho biết ngoại trừ hai nhân viên trại trẻ mồ côi, những người lớn đưa chúng đến Crimea đều là những người xa lạ với bọn trẻ.
Ít nhất ba quan chức cấp cao Ukraine nói với NBC News rằng họ đang tích cực điều tra vụ việc: trưởng công tố nước này, đại diện trẻ em và thanh tra nhân quyền. Họ từ chối tiết lộ thông tin chi tiết về nơi ở của bọn trẻ hoặc tình trạng điều tra của họ, nói rằng làm như vậy sẽ gây nguy hiểm cho công việc của họ.
“Rất có thể họ đã di chuyển chúng đi xa hơn. Vì vậy, chúng tôi vẫn đang tìm kiếm chúng,” Daria Herasymchuk, Ủy viên phụ trách quyền trẻ em của Ukraine cho biết. “Nhưng chúng tôi biết chính xác người mà chúng tôi đang tìm kiếm. Chúng tôi biết tên của những đứa trẻ này.”
Giống như Kuleba, cô lo sợ rằng việc trả lại bọn trẻ sẽ là một thử thách.
“Nếu chúng ta đang nói về những đứa trẻ mà trong một năm, chúng có thể quên mất chúng đến từ đâu, tên chúng là gì… thì sẽ rất khó để trả lại những đứa trẻ này, nhưng chúng tôi sẽ đấu tranh cho từng đứa trẻ,” Herasymchuk nói.
Vào tháng 5, gần 15 tháng sau cuộc xâm lược của Nga, Lvova-Belova nói rằng Kiev đã lần đầu tiên gửi thông tin cụ thể về 11 đứa trẻ có cha mẹ đang tìm kiếm chúng, nhưng không cung cấp địa điểm hoặc thông tin chi tiết.
Dmytro Lubinets, giám đốc nhân quyền của Ukraine, bác bỏ điều này.
Ông nói: “Hàng ngàn cái tên” đã được chuyển đến người đồng cấp của ông ở Moscow, Tatyana Moskalkova, người làm việc chặt chẽ với Lvova-Belova, mặc dù ông không cung cấp bất kỳ tài liệu hay bằng chứng nào khác.
Lubinets cho biết ít nhất 373 trẻ em đã được trả về Ukraine mà không cần sự giúp đỡ của Nga. Anh ta từ chối cung cấp thêm thông tin về cách chúng được trả lại, nói rằng làm như vậy sẽ ảnh hưởng đến các hoạt động trong tương lai.
Các quan chức Ukraine cáo buộc rằng những đứa trẻ bị bắt cóc đang được các gia đình Nga cho làm con nuôi. Moscow phủ nhận điều đó nhưng thừa nhận rằng 380 trẻ mồ côi Ukraine đã được gửi đến các gia đình nuôi dưỡng ở Nga. Lvova-Belova khẳng định rằng chúng chưa được nhận làm con nuôi chính thức và chúng sẽ được đoàn tụ với gia đình ở Ukraine nếu gia đình tìm kiếm chúng.
Trên thực tế, cô ấy nói, tất cả những gì gia đình hoặc người giám hộ hợp pháp phải làm là viết email đến văn phòng của cô ấy để bắt đầu tìm kiếm. Tuyên bố của cô đi ngược lại với tuyên bố của các quan chức và gia đình Ukraine, những người nói rằng họ phải nghĩ ra một nhiệm vụ giải cứu mới cho mọi đứa trẻ.
Lubinets cho biết người Nga đang làm “mọi cách” để ngăn chặn nỗ lực của họ nhằm đưa những đứa trẻ trở lại.
Tổng công tố Ukraine, Andriy Kostin, người có văn phòng đang điều tra khoảng 90.000 trường hợp bị cáo buộc tội ác chiến tranh, cho biết việc trục xuất trẻ em là một trường hợp đặc biệt.
Kostin nói rằng người Nga đang cố tình giữ trẻ em Ukraine làm “con tin“, từ chối trả lại chúng và tước bỏ danh tính của chúng.
Ông nói: “Đây là loại tội phạm khác xa với chiến tranh. Đó không phải là về bản thân cuộc chiến. Đó là về ý định đánh cắp trẻ em từ quốc gia Ukraine.”
Việt Linh (Theo Huffpost)